فرزین ندیمی، پژوهشگر ارشد اندیشکده واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، در گزارشی هشدار داد با فعال شدن مکانیسم ماشه یا «اسنپبک» در تحریمهای سازمان ملل، ممکن است جمهوری اسلامی بار دیگر از ابزارهای دریایی برای فشار بر آمریکا و متحدانش استفاده کند.
به گفته او، سابقه تهران در این زمینه نشان میدهد که توقیف کشتیها، کار گذاشتن مین و بهکارگیری پهپادهای انتحاری بخشی از واکنش احتمالی حکومت ایران خواهد بود.
ندیمی یادآور شد سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی و رسانههای تندرو در هفتههای اخیر تهدید کردهاند که محدودیتهای تازه میتواند پیامدهایی برای کشتیرانی مرتبط با فرانسه، آلمان، بریتانیا و ایالات متحده داشته باشد.
او افزود این تهدیدها با تجربه گذشته مطابقت دارد، زمانی که جمهوری اسلامی در واکنش به فشارهای بینالمللی به کشتیرانی منطقهای حمله کرده و حتی تاسیسات نفتی عربستان را هدف قرار داده بود.
تجربه گذشته
بهنوشته فرزین ندیمی، پس از خروج دولت ترامپ از توافق هستهای در سال ۲۰۱۹، ایران با مینگذاری در فجیره، سرنگونی پهپاد آمریکایی و توقیف نفتکش بریتانیایی نشان داد که توانایی ایجاد بیثباتی در مسیرهای انرژی منطقه را دارد.
او تاکید کرد که حتی اعزام نیروهای بیشتر از سوی آمریکا به عربستان هم نتوانست اعتماد کامل شرکای منطقهای را جلب کند.
ندیمی در ادامه به اقدامات آمریکا بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ اشاره کرد؛ از جمله افزایش گشتهای دریایی، اسکورت هزاران کشتی از تنگه هرمز و تشکیل یگان دریایی بدون سرنشین. با وجود این تدابیر، جمهوری اسلامی همچنان به پهپادها و قایقهای تندرو برای آزار کشتیها متوسل شد و حمایت خود از حوثیها در یمن را افزایش داد.
او نوشت پس از آغاز جنگ غزه در ۲۰۲۳، حملات حوثیها به کشتیها با پشتیبانی حکومت ایران شدت گرفت و ناوهای غربی ناچار شدند به طور روزانه به این تهدیدها پاسخ دهند.
در ژانویه سال جاری میلادی، دولت ترامپ جمهوری اسلامی را «حامی دولتی حوثیها» معرفی کرد و در پی آن عملیات نظامی «رافرایدر» علیه این گروه آغاز شد، اما حملات موشکی و پهپادی حوثیها ادامه یافت.
چشمانداز تنش در خلیج فارس
بهنوشته فرزین ندیمی فعال شدن مکانیسم ماشه خطر تشدید درگیری در خلیج فارس را افزایش داده است.
او نوشت ایران احتمالاً به جای بستن کامل تنگه هرمز، اقداماتی همچون توقیف کشتیها، بازرسی اجباری و مینگذاری پنهانی را در دستور کار قرار خواهد داد تا قیمت نفت بالا برود و فشار بر آمریکا بیشتر شود.
به گفته او، نیروی دریایی سپاه پاسداران در خط مقدم این اقدامات خواهد بود و با استفاده از موشکهای بالستیک، کروز و پهپادها حملات هدفمند علیه کشتیها و تاسیسات نفتی منطقه انجام خواهد داد. در عین حال، حوثیها نیز میتوانند نقشی مکمل در این کارزار ایفا کنند.
ندیمی هشدار داد چنین شرایطی انسجام ائتلافهای منطقهای آمریکا را میآزماید، زیرا برخی کشورهای خلیج فارس ممکن است از ترس تلافی جمهوری اسلامی، تمایلی به مشارکت در عملیات آشکار نداشته باشند.
پیشنهادهای سیاستی
در این گزارش، ندیمی پیشنهاد کرد آمریکا حضور دریایی قوی در خلیج فارس و دریای سرخ حفظ کند و با استفاده از ناوهای هواپیمابر، ناوشکنهای پیشرفته و تیمهای واکنش سریع از مانع توقیف کشتیها شود.
او همچنین بر لزوم آمادگی برای جنگ مین، ترسیم خطوط قرمز روشن در برابر حملات موشکی و ایجاد شبکه یکپارچه دفاع موشکی در منطقه تاکید کرد.
ندیمی افزود در دریای سرخ نیز باید واکنش به حملات حوثیها سریعتر شود و جلو انتقال سلاحهای ایران به یمن بهطور جدی گرفته شود.
به گفته او، واشینگتن باید از طریق کانالهای پنهان به تهران هشدار دهد که هرگونه تشدید درگیری دریایی میتواند با پاسخهای غیرقابل پیشبینی مواجه شود؛ از توقیف نفتکشهای ایرانی گرفته تا حملات مستقیم علیه داراییهای نظامی و موشکی جمهوری اسلامی.
او در پایان نوشت: «ایالات متحده و متحدانش از نظر نظامی توان کنترل اوضاع و تعیین خطوط قرمز را دارند، اما چالش اصلی سیاسی است: متقاعد کردن کشورهای خلیج فارس برای مشارکت بیشتر در تامین امنیت سواحل خود.»