شواهد و قرائن دیپلماتیک حکایت از آن دارد که فعال شدن «مکانیسم ماشه» حالا دیگر نه یک احتمال دور، بلکه واقعیتی قریبالوقوع است.
تا پیش از پایان تابستان جاری، تحریمهای تعلیقشده سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی ایران ممکن است بدون نیاز به رأیگیری، بدون امکان وتو، و بر اساس مکانیسمی که در دل برجام گنجانده شده بود، بهصورت خودکار بازگردند؛ از تحریم فروش نفت و مبادلات بانکی گرفته تا ممنوعیتهای تسلیحاتی، مالی و سرمایهگذاری.
این رخداد، در صورت وقوع، ضربهای سنگین بر ساختار حکومت جمهوری اسلامی وارد خواهد کرد، اما فشار اصلی آن مستقیماً بر دوش مردم خواهد نشست: از سفرهها تا داروخانهها، از یخچال خانهها تا چشمانداز اشتغال و امید.
چرا حالا؟ اروپا در آستانه تصمیمگیری
در سال ۲۰۲۰، دولت ترامپ تلاش کرد تا با وجود خروج رسمیاش از برجام، مکانیسم ماشه را فعال کند؛ اما چون دیگر عضو توافق نبود، جامعه بینالمللی آن را نپذیرفت.
حالا اما سه کشور اروپاییِ باقیمانده در توافق، بریتانیا، فرانسه و آلمان، رسماً اعلام کردهاند که جمهوری اسلامی از تعهدات هستهایاش عدول کرده: سطح غنیسازی اورانیوم را به بالای ۶۰ درصد رسانده، نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی را محدود کرده، همکاری نظامی با روسیه و کره شمالی را گسترش داده و فناوری موشکی در اختیار گروههای نیابتی قرار داده است.
پس چرا هنوز ماشه را نکشیدهاند؟
زیرا فعالسازی آن، پایان رسمی برجام است. جمهوری اسلامی تهدید کرده که در صورت چنین اقدامی، ممکن است از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای خارج شود و مسیر ساخت بمب اتمی را بهطور علنی آغاز کند.
اروپا، همچنان میان بیم و امید، فقط تا مهرماه فرصت دارد که ماشه را فعال کند؛ و این یعنی تصمیم نهایی باید در همین یکی دو ماه آینده گرفته شود.
اثر مستقیم بر زندگی مردم
فعال شدن مکانیسم ماشه، تاثیری مستقیم، ملموس و فاجعهبار بر زندگی مردم ایران خواهد داشت.
بازگشت تحریم نفتی یعنی کاهش شدید درآمدهای دولت. تحریم بانک مرکزی یعنی قطع ارتباط با نظام مالی جهانی و جهش نرخ ارز. توقف سرمایهگذاری خارجی یعنی رکود، تورم و بیکاری مضاعف.
فهرست بلندبالای تحریمها شامل بخشهایی میشود که مستقیماً با زندگی روزمره مردم گره خوردهاند: از غذا تا زیرساختهای حیاتی. و اینهمه، بر دوش جامعهای فرود میآید که سالها زیر فشار فساد، سوءمدیریت و تحریم، تابآوریاش را از دست داده است.
نگرانیها واقعی است
لحظه فعال شدن مکانیسم ماشه نزدیک است. اگر این ماشه کشیده شود، واقعاً چه تغییری در زندگی مردم ایران ایجاد خواهد شد؟ پیامدهای آن بر معیشت، بهداشت، اقتصاد و آینده کشور چیست؟
امشب در «برنامه با کامبیز حسینی» پرسیدیم: آیا میدانید اگر ماشه کشیده شود، چه تاثیری بر زندگی شما خواهد گذاشت؟ شهرام خلدی، مهمان اصلی برنامه بود و مخاطبان از سراسر جهان به این پرسش پاسخ دادند.
«برنامه با کامبیز حسینی» دوشنبه تا جمعه، ساعت ۱۱ شب به وقت تهران، بهصورت زنده از تلویزیون ایراناینترنشنال پخش میشود.