ژاپن یک‌شنبه ۱۶ آذر اعلام کرد که جنگنده‌های چینی در دو حادثه «خطرناک» نزدیک جزایر اوکیناوا، رادار خود را به‌سمت هواپیماهای نظامی ژاپن نشانه رفته‌اند؛ روایتی که پکن آن را رد کرده است.

سانائه تاکایچی، نخست‌وزیر ژاپن، به خبرنگاران گفت: «این روشن‌سازی‌های راداری اقدامی خطرناک است که فراتر از آن چیزی است که برای پرواز ایمن هواپیما لازم است.»

او افزود که ژاپن نسبت به حادثه «بسیار تاسف‌بار» روز شنبه، به چین اعتراض کرده است.

شینجیرو کویزومی، وزیر دفاع ژاپن، که در توکیو با همتای استرالیایی خود ریچارد مارلس دیدار می‌کرد، گفت ژاپن برای حفظ صلح و ثبات منطقه، به رفتار چین «قاطعانه و آرام» پاسخ خواهد داد.

اما یک سخنگوی نیروی دریایی چین، سرهنگ وانگ شوئه‌مِنگ، گفت هواپیماهای ژاپنی بارها به نیروی دریایی چین که در حال اجرای تمرینات پروازِ مبتنی بر ناو هواپیمابر در شرق تنگه میاکو ـ طبق اعلام قبلی ـ بوده، نزدیک شده و مزاحمت ایجاد کرده‌اند.

ژاپن گفت جنگنده‌های چینی جی-۱۵ (J-15 ) که در این دو حادثه نقش داشتند، از ناو هواپیمابر لیائونینگ چین به پرواز درآمده بودند؛ ناوی که همراه با سه ناوشکن موشکی در جنوب جزایر اوکیناوا در حال مانور بود. ژاپن اعلام کرد در واکنش به عملیات پروازی ناو چینی، جنگنده‌های اف-۱۵خود را به پرواز درآورده است.

در سال ۲۰۱۳، ژاپن گفت یک ناو چینی رادار خود را روی یک ناوشکن ژاپنی در دریای چین شرقی قفل کرده است. سه سال بعد، پکن ادعا کرد که جنگنده‌های ژاپنی رادار خود را روی جنگنده‌های چینی نشانه رفته‌اند. در ژوئن امسال نیز ژاپن گزارش داد که جنگنده‌های چینی به‌طور خطرناک از کنار یکی از هواپیماهای گشت‌زنی‌اش در نزدیکی اوکیناوا عبور کرده‌اند.

تنش چین - ژاپن بر سر تایوان

این برخوردها در نزدیکی جزایری که هر دو کشور چین و ژاپن ادعای مالکیت بر آنها دارند، جدی‌ترین رویارویی میان دو ارتش در سال‌های اخیر به شمار می‌رود و احتمالا تنش میان دو قدرت آسیای شرقی را تشدید خواهد کرد.

روابط دو کشور از ماه گذشته رو به وخامت گذاشت؛ از زمانی که تاکایچی هشدار داد در صورت اقدام نظامی چین علیه تایوان که امنیت ژاپن را نیز تهدید کند، این کشور ممکن است از خود واکنش نشان دهد.

نشانه‌رفتن رادار به سمت یک هواپیمای دیگر اقدامی تهدیدآمیز محسوب می‌شود، زیرا نشان‌دهنده احتمال حمله است و ممکن است هواپیمای هدف را وادار به اجرای مانورهای گریز کند. ژاپن توضیح نداده که هواپیماهایش به اقدام جنگنده‌های چینی چگونه واکنش نشان دادند.

وانگ در بیانیه‌ای در شبکه‌های اجتماعی رسمی چین، گفت اظهارات ژاپن نادرست است و اقدامات توکیو امنیت پرواز را به‌شدت به خطر انداخته است.

او افزود: «ما قاطعانه از طرف ژاپنی می‌خواهیم فورا از بدنام‌سازی و تهمت‌زنی دست بردارد و اقدامات نیروهای خط مقدم خود را به‌شدت کنترل کند. نیروی دریایی چین اقدامات لازم را مطابق قانون برای حفاظت قاطعانه از امنیت و حقوق مشروع خود انجام خواهد داد.»

مارلس، وزیر دفاع استرالیا، در کنفرانس خبری مشترک با کویزومی پس از گفت‌وگو درباره تعمیق همکاری‌های دفاعی گفت: «ما از اقدامات چین در ۲۴ ساعت گذشته به‌شدت نگران هستیم. ما به همکاری با ژاپن و ایستادن در کنار ژاپن برای حفظ نظم مبتنی بر قواعد بین‌المللی ادامه خواهیم داد.»

با اوج‌گیری تنش چین و ژاپن بر سر تایوان، پکن به شهروندان خود توصیه کرده به ژاپن سفر نکنند و طرح ازسرگیری واردات محصولات دریایی را که پس از تخلیه آب فرآوری‌شده نیروگاه فوکوشیما به حالت تعلیق درآمده بود، متوقف کرده است.

چین تایوانِ دموکراتیک را متعلق به خود می‌داند و فشار نظامی و سیاسی بر این جزیره را افزایش داده است؛ تایوان تنها ۱۱۰ کیلومتر با غربی‌ترین جزیره ژاپن فاصله دارد.

ژاپن بزرگ‌ترین میزبان نیروهای نظامی ایالات متحده در خارج از کشور است. ناوهای جنگی، هواپیماها و هزاران تفنگدار دریایی آمریکا در اوکیناوا حضور دارند.

آمریکا هنوز واکنشی به ادعای ژاپن در خصوص استفاده چین از رادار نشان نداده است.

سکوت ترامپ، افزایش فعالیت نظامی چین

جورج گلاس، سفیر آمریکا در ژاپن، از زمان آغاز این مناقشه در شبکه‌های اجتماعی چندین بار حمایت خود از ژاپن را ابراز کرده است، اما دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، و دیگر مقامات بلندپایه دولت او همچنان سکوت کرده‌اند.

دولت ترامپ در یک سند راهبردی که جمعه ۱۴ آذر منتشر شد، اعلام کرد هدفش جلوگیری از درگیری با چین بر سر تایوان و دریای جنوبی چین از طریق تقویت قدرت نظامی آمریکا و متحدان آن است.

ترامپ که قصد دارد سال آینده برای مذاکرات تجاری به پکن سفر کند، ماه گذشته در تماسی تلفنی از تاکایچی خواسته بود که تنش را افزایش ندهد؛ این تماس به گفته منابع آگاه پس از گفت‌وگوی ترامپ با شی جین‌پینگ انجام شد. طبق گزارش خبرگزاری رسمی شین‌هوا، شی به ترامپ گفته که «بازگشت تایوان به چین» برای چشم‌انداز نظم جهانی موردنظر پکن، موضوعی محوری است.

رویترز پنج‌شنبه ۱۳ آذر گزارش داد که چین بیش از ۱۰۰ کشتی نیروی دریایی و گارد ساحلی خود را هم‌زمان در آب‌های شرق آسیا مستقر کرده است.

دولت تایوان این اقدام را تهدیدی برای منطقهٔ هند و اقیانوس آرام توصیف کرده است.

گارد ساحلی تایوان یک‌شنبه گفت در حال رصد رزمایش‌های سه کشتی ایمنی دریایی چین در بخش غربی خط میانی تنگه تایوان است، اما وضعیت آب‌های پیرامون تایوان «عادی» است.

رسانه‌های دولتی چین گفتند این رزمایش‌های جست‌وجو و نجات در آب‌های مرکزی تنگه انجام شده و شامل گشت‌زنی در «مناطق پرترافیک و مناطق دارای حوادث مکرر» است.

گارد ساحلی تایوان گفت چین با هدف آزار و جنگ روانی علیه تایوان از «عبارات گمراه‌کننده و نادرست» برای توصیف فعالیت‌های خود استفاده می‌کند.

چین می‌گوید تنها این کشور دارای حاکمیت بر تنگه است؛ تنگه‌ای که مسیر بخش بزرگی از حمل‌ونقل دریایی جهان است. اما ایالات متحده و تایوان می‌گویند که این تنگه یک آبراه بین‌المللی است.