امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، اعلام کرد که تصمیم برای فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریمهای سازمان علیه جمهوری اسلامی در پایان ماه سپتامبر گرفته شده است.
مکرون در گفتوگویی با شبکه ۱۲ اسرائیل که پنجشنبه ۲۷ شهریور پخش شد، افزود: «فکر میکنم بازگرداندن تحریمها قطعی است زیرا آخرین خبرهایی که از ایرانیها داریم جدی نیست.»
رییس جمهوری فرانسه گفت عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، تلاش کرد «پیشنهادی معقول» برای رسیدن به توافق با قدرتهای اروپایی ارائه دهد، اما از دیگر اعضای حکومت ایران حمایتی دریافت نکرد.
امانوئل مکرون افزود: «ما هیچوقت خطر بمب اتمی در ایران و همینطور خطر ظرفیت موشکهای بالستیک و بیثباتسازی منطقه را دستکم نگرفتهایم.»
او گفت: «آنها شفاف نیستند و هیچ تعهد روشنی در اینباره ارائه نمیکنند.»
آکسیوس در گزارشی در همین زمینه نوشت که اظهارات مکرون در گفتوگو با شبکه ۱۲ اسرائیل نشان میدهد که تلاشها برای رسیدن به توافق میان قدرتهای اروپایی و جمهوری اسلامی شکست خورده و در نتیجه، ایران با آسیبهای اقتصادی شدیدتر روبهرو خواهد شد و از سوی دیگر نهادهای بینالمللی عملاً هیچ نظارت موثری بر مواد و تاسیسات هستهای ایران نخواهند داشت.
خبرگزاری فرانسه گزارش داد که شورای امنیت سازمان ملل متحد جمعه ۲۸ شهریور درباره تمدید تعلیق تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی تصمیم بگیرد.
اگر این قطعنامه آن گونه که پیشبینی شد رای نیاورد، از نظر مکانسیمهای درونی شورای امنیت مانعی برای بازگرداندن همه تحریمهای سازمان ملل در اوایل مهرماه وجود نخواهد داشت.
کرهجنوبی ۱۷ شهریور ماه در اقدامی مبتنی بر فرآیند ساز وکارهای شورای امنیت، قبل از بازگرداندن تحریمها، پیشنویس قطعنامهای در شورای امنیت سازمان ملل را نهایی کرد که براساس آن تحریمها علیه جمهوری اسلامی بهطور دائم لغو میشود. بهنظر نمیرسد این قطعنامه تصویب شود.
رویترز به نقل از دیپلماتها گزارش داد کره جنوبی بهعنوان رییس کنونی این شورای ۱۵ عضوی موظف به انجام این اقدام است اما هنوز زمان رایگیری برای این قطعنامه مشخص نشده است.
اقدام کره جنوبی پس از آن باید انجام میگرفت که بریتانیا، آلمان و فرانسه مکانیسم ماشه را فعال کردند.
در این سازوکار، چنانچه ظرف ۱۰ روز از آغاز روند ماشه هیچ کشوری چنین قطعنامهای ارائه نمیکرد، رییس شورای امنیت موظف بود که چنین قطعنامهای را ارائه دهد. ریاست شورای امنیت در ماه سپتامبر با کره جنوبی است و این کشور میتواند هر زمان پیش از پایان مهلت ۳۰ روزه آن را به رای بگذارد.
به گفته دیپلماتها، احتمال تصویب این قطعنامه اندک است و انتظار میرود با پایان یافتن مهلت ۳۰ روزه و همکاری نکردن تهران، همه تحریمهای سازمان ملل که پس از توافق اتمی ۲۰۱۵ موسوم به برجام به حالت تعلیق درآمده بود، مجددا بازگردانده شود.
جمهوری اسلامی تهدید کرده در واکنش به فعال شدن مکانیسم ماشه از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) خارج خواهد شد، اما دیپلماتهای اروپایی معتقدند تهران احتمالاً دست به چنین اقدامی نخواهد زد.
مکانیسم ماشه یا «اسنپبک» بهطور خودکار تمامی تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل را که در چارچوب توافق هستهای ۲۰۱۵ به حالت تعلیق درآمده بودند، بازمیگرداند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان ششم شهریور در نامهای به شورای امنیت، از تصمیم خود برای آغاز فرآیند فعالسازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی خبر دادند.
بدین ترتیب جمهوری اسلامی تنها تا پایان سپتامبر (هشتم مهر) فرصت دارد که با غرب به توافق برسد و از بازگشت تحریمها جلوگیری کند.
تروئیکای اروپایی پیشنهاد داده بود جمهوری اسلامی برای جلوگیری از بازگشت تحریمها در این فرصت ۳۰ روزه، دسترسی بازرسان آژانس را به سایتهای هستهای بازگرداند، اجازه نظارت بر ذخایر گسترده اورانیوم غنیشده خود را بدهد و مذاکرات با آمریکا را آغاز کند.
یک مقام جمهوری اسلامی به خبرگزاری رویترز گفت تهران چون معتقد است تحریمهای سازمان ملل دوباره اعمال خواهند شد، از دادن امتیاز خودداری میکند.
رویترز چهارشنبه ۲۶ شهریور در گزارشی به نقل از دو دیپلمات اروپایی و یک دیپلمات جمهوری اسلامی نوشت خطر فعال شدن دوباره مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمها برای تهران همچنان پابرجاست.
این خبرگزاری به گفتوگوی تلفنی عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی با وزیران امور خارجه تروئیکای اروپایی و همچنین کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در صبح روز جاری اشاره کرد.
این تماس پس از توافق هفته گذشته تهران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای ازسرگیری همکاریها برقرار شد.
با این حال، چندین دیپلمات غربی به رویترز گفتند این توافق فاقد «جزئیات، زمانبندی و تضمین کافی» است و همچنان به تهران امکان میدهد «روند کارشکنی را ادامه دهد».
به گفته این دیپلماتها، همچنین هیچ نشانهای از تمایل تهران برای ازسرگیری مذاکرات با آمریکا وجود ندارد.
وزارت امور خارجه آلمان نیز چهارشنبه ۲۶ شهریور اعلام کرد تهران هنوز اقدامات «منطقی و قابل قبولی» برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره لغو تحریمها انجام نداده است.
این وزارتخانه تاکید کرد: «ایران باید مذاکرات را از سر بگیرد، اجازه بازرسی از سایتهای حساس را بدهد و درباره ذخایر اورانیوم با غنای بالا پاسخگو باشد.»
در صورت اعمال مجدد تحریمها، بخشهای مالی، بانکی، نفت و گاز و صنایع دفاعی ایران هدف قرار خواهد گرفت.
چهار دیپلمات اروپایی و یک مقام جمهوری اسلامی پیش از این تماس گفته بودند محتملترین سناریو، بازگرداندن تحریمها از سوی آلمان، بریتانیا و فرانسه است.
یک دیپلمات جمهوری اسلامی نیز به رویترز گفت تهران بار دیگر هشدار داده که در صورت اجرای تصمیم بازگرداندن تحریمها، تلافی خواهد کرد.
این مقام جمهوری اسلامی افزود: «برداشتها در تهران این است که تحریمهای سازمان ملل بازخواهد گشت و به همین دلیل جمهوری اسلامی حاضر به دادن امتیاز نیست.»
با این حال آکسیوس در گزارش خود نوشت که جمهوری اسلامی اوایل همین هفته پیشنهادی تازه به سه کشور اروپایی ارائه داد تا مهلت اسنپبک چند ماه تمدید شود و در مقابل تهران اقداماتی در برنامه هستهای خود انجام دهد و مذاکرات با آمریکا را از سر بگیرد.
اما به گفته یک منبع آگاه، سه کشور اروپایی این پیشنهاد را «از نظر محتوا ناکافی» دانستند، زیرا تهران خواستار اقداماتی گسترده نظیر تعلیق یا حتی لغو کامل اسنپبک بود، در حالی که تنها وعدههایی کلی ارائه میکرد و اقدامی ملموس در کار نبود.