سه سال پس از قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی و آغاز جنبش «زن، زندگی، آزادی»، روشن است که این رخداد صرفاً یک اعتراض خیابانی نبود، بلکه نقطهای تاریخی در تغییر پارادایم سیاسی و اجتماعی ایران بود.
در این بزنگاه، نسلی نو وارد صحنه شد: نسل زِد. نسلی که بدون رهبر متمرکز و بدون سلاح، با صدایی رسا «نه» گفت و خطوط قرمز حاکمیت را یکییکی شکست.
شکستن خط قرمزها و تغییر فضای عمومی
جنبش مهسا نشان داد که پیروزی تنها در سقوط حکومت خلاصه نمیشود. تغییر در فضای عمومی، شاید بزرگترین دستاورد نسل زد باشد. امروز، مقاومت روزمره زنان در برابر حجاب اجباری و عقبنشینی حکومت در حوزهای که سالها «خط قرمز» تلقی میشد، گواهی روشن بر این دگرگونی است. برای نخستین بار پس از انقلاب، نسلی حکومت را در جایی به عقب راند که همواره بستر اصلی کنترل اجتماعی بوده است: بدن زن.
تفاوت نسلها؛ انتخابها و افقها
برخلاف نسلهای پیشین که درگیر جنگ، سرکوب یا مهاجرت بودند و اغلب امیدی به تغییر نداشتند، نسل زد در نقطهای ایستاده که چهار گزینه پیش روی اوست: سازگاری با جمهوری اسلامی، مهاجرت، اصلاح از درون یا سرنگونی کامل. اما آنچه این نسل را متمایز میکند، خلق گزینه پنجم است: مقاومت خلاق. این مقاومت نهتنها در خیابان، بلکه در عرصههای فرهنگی، دیجیتال، رسانهای و زندگی روزمره جریان دارد؛ بازتعریفی از «بودن در ایران» که فراتر از معادلات سنتی سیاست قرار میگیرد.
جمهوری اسلامی و منطق انقراض
جمهوری اسلامی بیش از هر زمان دیگر، نظامی ناتوان از تطبیق با شرایط مدرن جهانی است. در دنیایی که بقا تنها در گرو سازگاری با تحولات و مشارکت در مناسبات بینالمللی است، این نظام همچون دایناسورهایی که در برابر تغییرات زمین ناتوان بودند، به سمت انقراض طبیعی سوق یافته است. امروز، جمهوری اسلامی در موقعیت سقوطی اجتنابناپذیر قرار دارد و نسل زد میتواند شتابدهنده این سقوط باشد.
بیاعتمادی؛ سرمایه اصلی نسل زد
بزرگترین میراث نسلهای پیشین برای نسل زد، بیاعتمادی بود؛ بیاعتمادی به سیاست، رسانه و هر نهاد رسمی. اما همین بیاعتمادی به سرمایهای تبدیل شده است که این نسل را توانمند میکند. رشد در بستر اینترنت به آنها آموخت که حقیقت را از چندین منبع بجویند، نه از یک کانال رسمی. آنها ترس را به ارث نبردند، زیرا دیدند که ترس نسلهای پیشین هیچ تغییری بههمراه نیاورد. این نسل، بهجای اتکا به روایتهای رسمی، به خود و تجربههای زیستهاش اعتماد میکند.
نسل زد؛ شورشی و معمار
نسل زد تنها یک شورشی نیست که خطوط قرمز را درنوردیده، بلکه معماری است که راههای تازهای برای پیوند، گفتگو و مقاومت میسازد. این نسل شاید خام، بیتجربه یا بیقرار به نظر برسد، اما در جوهره خود حامل تغییر است. انتظاراتی که امروز از او میرود، زاییده عمل و جسارت خود اوست. او بود که گفت: «این آخرین پیام است. هدف کل نظام است.»
آینده بر دوش نسلی نو
آیا نسل زد شورشی موقتی خواهد بود یا معمار آینده ایران؟ این پرسشی بود که در «برنامه با کامبیز حسینی» مطرح شد. حسین قاضیان و جمشید برزگر مهمانان اصلی برنامه بودند و مخاطبان از سرتاسر جهان به این پرسش پاسخ دادند.
«برنامه با کامبیز حسینی» دوشنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۱ شب به وقت تهران از تلویزیون ایران اینترنشنال بهصورت زنده پخش میشود.