روزنامه جروزالمپست در گزارشی تحلیلی نوشت که تحقق نظم منطقهای پساجنگی و عادیسازی روابط میان اسرائیل و عربستان سعودی میتواند از مسیر پروژه کلان «کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا» ممکن شود.
این طرح که با حمایت ایالات متحده، هند، اتحادیه اروپا و امارات متحده عربی پیش میرود، از نظر راهبردی میتواند جایگاهی تازه برای اسرائیل در نظم ژئوپولیتیکی منطقه تعریف کند و در برابر نفوذ روزافزون چین در خاورمیانه سدی جدی ایجاد کند.
به گزارش جروزالمپست، پروژه «کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا» نخستینبار در اجلاس گروه ۲۰ در سپتامبر ۲۰۲۳ در دهلی نو اعلام شد و قرار است از مسیر راهآهن، بنادر، خطوط انرژی و زیرساخت دیجیتال، هند را به خلیج فارس، اسرائیل و اروپا متصل کند. بنادر مدیترانهای اسرائیل در این میان نقش کلیدی دارند و بهعنوان پل نهایی میان آسیا و اروپا تعریف شدهاند.
با این حال، آغاز جنگ غزه و تنشهای منطقهای ناشی از اقدامات نیابتی حکومت ایران، چشمانداز اجرای این طرح را تیره کرده است. عربستان سعودی و امارات متحده عربی که از حامیان اصلی این کریدور هستند، به صراحت اعلام کردهاند که پیشرفت این طرح در گرو کاهش تنشها در غزه و حرکت جدی بهسوی راهحل دودولتی است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پروژه «کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا» را «پلتفرمی تحولآفرین» برای ادغام اسرائیل در اقتصادهای عربی و زنجیره تامین جهانی معرفی کرده و آن را مکمل مسیر عادیسازی روابط با ریاض دانسته است.
اسرائیل این پروژه را فرصتی برای بازتعریف نقش منطقهای خود و ایجاد موازنهای تازه در برابر ایران میبیند؛ الگویی که میتواند جایگاه تلآویو را بهعنوان گذرگاه انرژی، داده و تجارت میان شرق و غرب تثبیت کند.
جروزالمپست در ادامه نوشت، با وجود این چشمانداز اقتصادی، جنگ میان اسرائیل و حماس اجرای پروژه را متوقف کرده و مذاکرات پشتپرده برای عادیسازی روابط با کشورهای عربی را به حالت تعلیق درآورده است. سرمایهگذاران جهانی نیز با افزایش ریسک امنیتی، نسبت به آینده این طرح تردید دارند.
به نوشته این روزنامه، مقامهای غربی بهویژه در واشینگتن و بروکسل اکنون اسرائیل را برای پذیرش آتشبس و شکلگیری چارچوبی سیاسی تحت فشار گذاشتهاند که بتواند ضمن پایان دادن به جنگ، پروژههایی چون «کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا» را نیز احیا کند.
اگرچه شواهد مستقیمی وجود ندارد که حمله حماس در ۷ اکتبر با هدف تخریب این پروژه بوده، اما تحلیلگران غربی از جمله در آمریکا و هند معتقدند که این حمله روند عادیسازی و همگرایی منطقهای را هدف قرار داده است. جو بایدن، رئیس جمهوری پیشین آمریکا نیز پیشتر تلویحاً به این مسئله اشاره کرده بود.
در پایان، جروزالمپست هشدار میدهد که بدون دستیابی به چارچوبی دیپلماتیک برای پایان جنگ و ایجاد نظم تازه، «کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا» صرفاً در حد یک چشمانداز باقی خواهد ماند و بار دیگر چین خواهد توانست با طرح «یک کمربند، یک جاده» ابتکار عمل در حوزه زیرساخت منطقهای را به دست بگیرد.