عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، گفت هیچ توافقی با آمریکا بدون به رسمیت شناختن «حق غنیسازی» در کار نخواهد بود و تاکید کرد همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی مشروط شده و «شکل جدیدی» به خود گرفته است.
عراقچی شنبه ۲۱ تیر در نشست با سفرا، کاردارها و روسای نمایندگیهای خارجی گفت شرط مذاکره جدید جمهوری اسلامی با آمریکا، «تضمین حمله نکردن به ایران» است.
او افزود: «اگر مذاکراتی شکل بگیرد، موضوعش فقط برنامه هستهای ایران و ایجاد اطمینان درباره ماهیت صلحآمیز آن، در مقابل رفع تحریمها خواهد بود. هیچ موضوع دیگری مانند توانمندیهای نظامی و دفاعی، در دستور کار مذاکره نخواهد بود.»
پیش از حملات اسرائیل به خاک ایران، پنج دور مذاکرات هستهای میان تهران و واشینگتن برگزار شده بود، اما با تاکید مقامهای جمهوری اسلامی بر ادامه غنیسازی در خاک ایران، گفتوگوها به بنبست کشیده شد.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در سخنرانی جدید خود گفت: «برنامه هستهای ایران از طریق بمباران و حمله نظامی از بین نخواهد رفت... هیچ راهی جز بازگشت به دیپلماسی و یک راهحل مذاکرهشده و توافقشده وجود ندارد.»
عراقچی تاکید کرد در هرگونه مذاکرهای، «حق غنیسازی باید محترم شمرده شود و هیچ توافقی بدون بهرسمیت شناختن حق غنیسازی برای ایران پذیرفته نخواهد شد.»
ساعاتی پیش خبرگزاری اکسیوس گزارش داد ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، از جمهوری اسلامی خواسته تا به توافق هستهای غنیسازی صفر با آمریکا تن بدهد و این موضع جدید را به اطلاع دولت اسرائیل رسانده است.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، دریافت چنین پیامی از مسکو را تکذیب کرد.
پیشتر کرملین گفته بود درصورت توافق هستهای بین تهران و واشینگتن، مسکو میتواند اورانیوم غنیشده با خلوص بالا را از ایران خارج کند.
«شکل تازه» همکاری با آژانس
عراقچی در بخش دیگری از سخنان خود گفت همکاریها با آژانس بینالمللی انرژی اتمی متوقف نشده اما بهدلیل «واقعیاتی که الان روی زمین وجود دارد و تحولاتی که رخ داده است» این همکاریها «شکل جدیدی» خواهد داشت.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی افزود: «اینکه بازرسان آژانس بتوانند به مراکز هستهای نزدیک شوند برای ما هم جنبه امنیتی دارد و هم ایمنی خود بازرسان مطرح است که باید بررسی شوند.»
آژانس بینالمللی انرژی اتمی ۱۳ تیر بازرسان خود را به دلایل امنیتی از ایران خارج کرد.
پس از آغاز جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی، آژانس بینالمللی دیگر قادر به تایید مکان یا وضعیت ذخایر اورانیوم حکومت ایران نبوده است.
عراقچی به طور مشخص درباره بازگشت بارزسان آژانس به ایران صحبتی نکرد و گفت از این به بعد و بر اساس قانون جدید مجلس، تمامی همکاریهای ایران با آژانس، صرفا از مسیر شورای عالی امنیت ملی هدایت و مدیریت می شود.
به گفته عراقچی، تقاضاهای آژانس برای تداوم نظارت در ایران بهصورت موردی از سوی این شورا بررسی و درباره آنها تصمیمگیری خواهد شد.
تهدید اروپاییها
عراقچی در بخش دیگری از سخنرانی خود برای روسای نمایندگیهای خارجی در تهران گفت اروپاییها در چند ماه گذشته و به خصوص در روزهای اخیر اشارههایی به امکان استفاده از مکانیسم ماشه برای برگرداندن خودکار تحریمها علیه ایران داشتند اما این «بزرگترین اشتباهی است که میتوانند انجام دهند.»
او گفت «اشتباه بزرگ» آلمان، بریتانیا و فرانسه این است که فکر میکنند مکانیسم ماشه به آنها «قدرت بازیگری» میدهد و افزود اگر اروپا به این سمت برود، حلوفصل موضوع هستهای جمهوری اسلامی دشوارتر میشود.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی افزود: «چنین اقدامی بهمعنای پایان نقش اروپا در پرونده هستهای ایران و حتی شاید پایان روابط دوجانبه خواهد بود.»
دیوید لمی، وزیر خارجه بریتانیا، ۱۷ تیر هشدار داد از جاهطلبیهای هستهای خود عقبنشینی نکند، بریتانیا به همراه فرانسه و آلمان ممکن است با فعالکردن «مکانیزم ماشه» پیشبینیشده در توافق هستهای برجام، بازگشت تحریمهای سازمان ملل متحد علیه تهران را کلید بزنند.
او گفت در هفتههای آینده فشارها بر جمهوری اسلامی بهطور قابل توجهی افزایش خواهد یافت و تحریمهای بیشتری علیه تهران اعمال میشود.
بازگشت تحریمهای شورای امنیت نهتنها صادرات نفت ایران را دوباره هدف قرار میدهد، بلکه همکاریهای تجاری و مالی با هر کشوری که با ایران تعامل کند را هم در معرض مجازات قرار خواهد داد.
از سوی دیگر یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، ۱۹ تیر هشدار داد در صورت ادامه تهدیدات جمهوری اسلامی، ارتش اسرائیل بار دیگر به ایران حمله خواهد کرد و این بار هیچ نقطهای در امان نخواهد بود.