کنسرسیوم بینالمللی روزنامهنگاران تحقیقی مجموعهای بیسابقه از ۳۳ هزار عکس با عنوان «پرونده دمشق» را منتشر کرده که شکنجه، گرسنگی و اعدام بیش از ۱۰ هزار و ۲۰۰ بازداشتی در دوران حکومت بشار اسد، رییسجمهوری مخلوع سوریه، را به تصویر میکشد.
این نهاد مستقر در واشینگتن پنجشنبه ۱۳ آذر گزارش داد این مجموعه تازه بهدستآمده، بزرگترین سند بصری از قربانیان حکومت اسد تاکنون به شمار میرود.
یک افسر پیشین پلیس نظامی سوریه که بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ بر واحد حفظ شواهد در دمشق نظارت داشت، این تصاویر را در اختیار رادیو و تلویزیون دولتی آلمان قرار داد.
او در مصاحبه با این رسانه گفت: «مسائلی هست که مردم باید بدانند. خانوادههایی هستند که نیاز دارند بدانند عزیزانشان کجا هستند و چه اتفاقی برایشان افتاده است.»
این عکسها که بین سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ از سوی عکاسان نظامی سوریه گرفته شدهاند، اغلب مردانی را نشان میدهند که از آنان جز پوست و استخوان باقی نمانده است.
در این عکسها همچنین پیکرهای کبود بر کاشیهای سردخانه، نوزادان جانباخته و انبوهی از اجساد دیده میشوند.
دیدهبان حقوق بشر سوریه تخمین میزند که بیش از ۱۶۰ هزار نفر در دوران حکومت بشار اسد ناپدید شدند.
اسد سال گذشته پس از شکست از مخالفان مسلح خود به مسکو گریخت و اکنون بهعنوان پناهنده در روسیه زندگی میکند.
او کشورش را طی ۱۳ سال جنگ داخلی در بحران فرو برد؛ نبردی که با بازداشتهای گسترده، شکنجه و اعدامهای بدون محاکمه همراه بود.
خانوادههایی که پس از سقوط حکومت او در پی یافتن عزیزان خود در زندانها، بیمارستانها و گورهای جمعی بودند، در بیشتر موارد به هیچ سرنخی دست نیافتند.
«مجموعه سزار»
پیش از این نیز مجموعه تصاویری از جنایتهای حکومت اسد منتشر شده بود. این تصاویر بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ به ثبت رسیده و بیش از ۱۰ سال پیش توسط یکی از افسران جداشده از ارتش سوریه از کشور خارج شده بودند.
انتشار این تصاویر موجی از پیگردهای قضایی و تحریمهای بینالمللی علیه حکومت اسد را در پی داشت و در نخستین دادگاه رسیدگی به شکنجههای نظام سوریه در آلمان در سال ۲۰۲۰ مورد استناد قرار گرفت.
این دادگاه در نهایت به صدور حکم حبس ابد برای انور رسلان، سرهنگ پیشین اطلاعات سوریه، و چهار سال و نیم زندان برای ایاد الغریب، یکی دیگر از افسران سابق سوریه، انجامید.
افسری که این تصاویر را از کشور خارج کرده بود و با نام مستعار «سزار» شناخته میشد، چند هفته پیش هویت خود را فاش کرد. او فرید المدهان، رییس پیشین بخش ادله پزشکی قانونی پلیس نظامی دمشق بود.
او در سال ۲۰۱۴ اطلاعات مربوط به عکسها را در اختیار تیمی از دادستانهای بینالمللی قرار داد.
در بسیاری از موارد، گواهیهای رسمی حکومت علت مرگ افراد را ایست قلبی یا تنفسی اعلام کرده بودند.
با وجود حجم گسترده شواهد، حکومت اسد اعتبار و اصالت تصاویر «مجموعه سزار» را انکار میکرد.