ربوده شدن بیش از ۳۰۰ دانشآموز از یک مدرسه کاتولیک در شمالغرب نیجریه، این کشور را بار دیگر در مرکز توجه جهانی قرار داد؛ حادثهای که تنها چند روز پس از یورش مرگبار افراد مسلح به مراسمی در یک کلیسا به وقوع پیوست و موج تازهای از نگرانیهای امنیتی را برانگیخت.
خبرگزاری رویترز شنبه اول آذر نوشت این حملات همزمان با تهدیدهای دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، درباره اقدام نظامی علیه نیجریه در واکنش به آنچه او «آزار مسیحیان» خوانده، فشارها بر دولت بولا تینوبو را افزایش داده است.
به گفته مقامهای محلی، حمله ۳۰ آبان به مدرسه «سنت مری» در ایالت نیجر در صورت تایید، بزرگترین ربایش جمعی پس از واقعه مشهور چیباک در سال ۲۰۱۴ خواهد بود که طی آن ۲۷۶ دختر دانشآموز توسط گروه بوکوحرام ربوده شدند.
با وجود نبود هیچ ادعای رسمی، نشانههای اولیه حاکی از آن است که مهاجمان — همانند حمله روز سهشنبه به کلیسایی در ایالت کوارا — از گروههای مسلحی هستند که عمدتاً با انگیزههای مالی و برای دریافت باج دست به گروگانگیری میزنند.
شیوه عملیات آنها مشابه است: ورود سریع، تیراندازی پراکنده برای ایجاد رعب، ربودن افراد و عقبنشینی به جنگلهای اطراف.
در همین هفته، چندین حمله دیگر نیز ثبت شده است: ورود افراد مسلح به یک مدرسه دخترانه مسلماننشین در ایالت کِبی و ربایش ۲۵ دانشآموز، ربودن ۶۴ نفر از جمله زنان و کودکان در ایالت زامفارا، و حمله به یک کلیسا در کوارا که در آن دو نفر کشته و ۳۸ نفر ربوده شدند.
این سلسله حملات باعث شد رییسجمهوری نیجریه سفرهای خود را به نشست گروه ۲۰ در آفریقای جنوبی و اجلاس اتحادیه آفریقا–اتحادیه اروپا در آنگولا لغو کند.
کارشناسان امنیتی میگویند که مدارس بهدلیل نبود حفاظت کافی، «آسیبپذیرترین هدفها» هستند و والدین نیز معمولاً سریعتر از دیگر گروگانها باج پرداخت میکنند. ایکمسیت افیونگ، کارشناس ارشد مؤسسه امنیتی اِسبیام در لاگوس، گفت: «در این تجارت پول بسیار زیادی جریان دارد.»
بخش زیادی از شمال نیجریه، شامل بیش از ۲۰ ایالت، با ناامنی گسترده روبهروست؛ وضعیتی که رفتوآمد، کشاورزی و زندگی روزمره را مختل کرده است.
در شمالغرب، باندهای مسلحی که انگیزه مذهبی یا سیاسی ندارند، گروگانگیریهای باجمحور انجام میدهند و سپس در جنگلها پنهان میشوند.
در شمالشرق، بحران ۱۵ساله بوکوحرام و شاخه داعش در غرب آفریقا همچنان ادامه دارد؛ شورشی که بیش از دو میلیون نفر را آواره و دهها هزار نفر را کشته است. شاخه داعش در غرب آفریقا در ۱۴ نوامبر یک ژنرال ارتش را اسیر و اعدام کرد.
در مرکز نیجریه نیز درگیریهای خونین بر سر زمین، منابع آب، قومیت و مذهب میان جامعه مسلمان شمال و جامعه مسیحی جنوب ادامه دارد.
ننامدی اوباسی، مشاور ارشد گروه بینالمللی بحران، میگوید که مسیحیان و مسلمانان «بهیک اندازه» قربانی خشونت شدهاند و روایت «آزار مسیحیان» بازتابدهنده پیچیدگی واقعی صحنه امنیتی نیست.
او تاکید کرد هیچ سند معتبری وجود ندارد که نشان دهد دولت یا نیروهای امنیتی — چه مسلمان و چه مسیحی — در خشونت علیه یک گروه مذهبی نقش داشتهاند.
بر اساس دادههای گروه «آکلد»، در سال جاری بیش از ۱۹۲۳ حمله علیه غیرنظامیان ثبت شده که بیش از ۳۰۰۰ کشته برجای گذاشته است. دستکم شش ایالت شمالی نیز بهدلیل نگرانیهای امنیتی مدارس را تعطیل کردهاند.