ضعف مزمن نیروی هوایی جمهوری اسلامی پس از جنگ ۱۲روزه با اسرائیل آشکارتر شده و در حالی که تهران همچنان به جنگندههای دهه هفتادی تامکت تکیه دارد، همسایگانش با سرعت در حال تجهیز به جنگندههای نسل چهار و پنج هستند.
نشریه فوربز دوشنبه ۲۶ آبان در گزارشی نوشت در شمال، جمهوری آذربایجان ناوگان تازه خود از جنگندههای جیاف-۱۷سی را در رژه نظامی هشتم نوامبر به نمایش گذاشت؛ هواپیماهایی مجهز به رادارهایی با قابلیت اسکن الکترونیکی و توان شلیک موشکهای پیال-۱۵ای با برد بیش از ۱۲۰ مایل.
باکو در مجموع ۴۰ فروند از این جنگندهها سفارش داده و بهتازگی سامانه دفاع هوایی پیشرفته اچکیو-۹بیای چین را نیز تحویل گرفته است.
در شرق، ترکیه قرارداد خرید ۴۴ جنگنده یوروفایتر تایفون را نهایی کرده و قرار است موشکهای دوربرد مِتِئور را نیز دریافت کند. آنکارا امیدوار است در آینده نزدیک ۴۰ فروند اف-۳۵ نیز دریافت کند و همزمان پروژه جنگنده بومی نسل پنجم «کآن» را پیش میبرد.
در جنوب، عربستان سعودی به دنبال خرید ۴۸ جنگنده اف-۳۵ است؛ اقدامی که اگر عملی شود، توان نیروی هوایی این کشور را که، همین حالا به ناوگانی بزرگ از جنگندههای غربی مجهز است، بهطور چشمگیری افزایش خواهد داد.
قطر نیز در دهه گذشته نزدیک به ۱۰۰ جنگنده پیشرفته شامل رافال، یوروفایتر و اف-۱۵ خریداری کرده است.
امارات متحده عربی، که دو دهه پیش پیشرفتهترین نسخه اف-۱۶ را دریافت کرده بود، اکنون در حال تجهیز ناوگان خود با ۸۰ فروند جنگنده مدرن رافال اف۴ است؛ قراردادی همسنگ خرید تامکتها از سوی ایران در پنج دهه پیش.
در مقابل، ایران همچنان به ناوگان سالخورده خود متکی است. پیشرفتهترین جنگندههای ایران اف-۱۴هایی هستند که در دهه هفتاد میلادی خریداری شد.
تهران نسخه بومی موشک فونیکس را با نام «فکور-۹۰» ساخته، اما این توانایی با موشکهای مدرن منطقه قابل مقایسه نیست.
در پاکستان، که آخرین کشور منطقه بود که پیش از حملات اسرائیل و آمریکا به ایران دست به حمله هوایی علیه اهداف ایرانی زد، نیروی هوایی با سرعت در حال نوسازی است.
اسلامآباد علاوه بر جنگنده جیاف-۱۷، ۳۶ فروند جنگنده پیشرفته جی-۱۰سی چین را خریداری کرده و احتمال دارد در دهه آینده جنگنده نسل پنجم جی-۳۵ را نیز دریافت کند.
در عراق، ناوگان افایکیو۱۶ با وجود مشکلات نگهداری همچنان از نظر فناوری از جنگندههای موجود در ایران جلوتر است و بغداد در حال بررسی خرید رافالهای فرانسوی است.
کشورهای ضعیفتر از نظر توان هوایی مانند افغانستان، ترکمنستان و ارمنستان نیز تهدیدی برای تهران محسوب نمیشوند.
در چنین شرایطی، اسناد فاششده روسی نشان میدهد ایران سفارش خرید ۴۸ جنگنده سوخو-۳۵ را ثبت کرده است؛ هرچند این خرید، حتی اگر کامل انجام شود، به گفته فوربز توازن قدرت هوایی در خلیجفارس یا در برابر اسرائیل را دگرگون نخواهد کرد.
بر پایه این گزارش، حجم خریدهای بزرگ منطقه نشان میدهد که برای جلوگیری از برتری مطلق رقبای منطقهای، نیروی هوایی ایران به چیزی بسیار فراتر از ۴۸ فروند سوخو نیاز دارد.