انتخابات پارلمانی عراق در فضایی از بیاعتمادی عمومی و مشارکت پایین برگزار شد. بسیاری از رایدهندگان جوان این انتخابات را «ابزاری برای تقسیم دوباره ثروت نفت میان احزاب قدرتمند» میدانند.
خبرگزاری رویترز سهشنبه ۲۰ آبان در گزارشی نوشت میزان مشارکت تا نیمروز تنها کمی بیش از ۲۳ درصد اعلام شد.
مقامات کمیسیون انتخابات اعلام کردند رایگیری ساعت شش بعدازظهر به وقت محلی به پایان رسید و نتایج اولیه قرار است طی ۴۸ ساعت آینده اعلام شود.
انتظار میرود نتیجه نهایی هفته آینده اعلام شود.
گزارشها حاکی است میزان مشارکت پایینتر از رکورد ۴۱ درصدی سال ۲۰۲۱ است.
پیشبینی میشد که ائتلاف محمد شیاع السودانی بیشترین کرسیها را به دست آورد اما به اکثریت نرسد. این اتفاق احتمالا به معنی ماهها مذاکره بین احزاب شیعه و سنی و همچنین احزاب کُرد برای تقسیم پستهای دولتی و انتخاب نخستوزیر است.
فرایند رایگیری
رایگیری انتخابات پارلمانی عراق از صبح سهشنبه آغاز شد. رایگیری ویژه نیروهای نظامی، امنیتی، پیشمرگه و حشد شعبی پیش از این بهصورت الکترونیکی برگزار شده بود.
بر اساس گزارش کمیسیون عالی مستقل انتخابات، شمار نامزدهای تاییدشده برای رقابت بر سر ۳۲۹ کرسی پارلمان جدید، ۷۷۶۸ نفر است که شامل ۲۲۴۸ زن و ۵۵۲۰ مرد میشود.
تعداد کل رایدهندگان نیز ۲۱ میلیون و ۴۰۴ هزار و ۲۹۱ نفر اعلام شده که میان رایگیری عمومی، رای نیروهای نظامی و امنیتی و همچنین رای آوارگان تقسیم شدهاند.
این انتخابات با پدیدهای قابل توجه همراه بوده است: حضور بیسابقه جوانان در فهرست نامزدها.
کمیسیون عالی انتخابات اعلام کرده حدود ۴۰ درصد از نامزدهای ثبتشده کمتر از ۴۰ سال دارند که به نوشته خبرگزاری رویترز، نشاندهنده «تلاش نسل جدید برای به چالش کشیدن سلطه سیاسی شبکههای قدرت قدیمی» است.
رقبای انتخاباتی
در این انتخابات چندین ائتلاف سیاسی قدیمی مانند «ائتلاف بازسازی و توسعه» متشکل از چند حزب شیعه حضور دارند که السودانی، نخستوزیر کنونی عراق، رییس آن است.
سودانی که از سال ۲۰۲۲ در قدرت است، در پی کسب دور دوم نخستوزیری بوده و تمرکز کارزار انتخاباتیاش را بر بهبود خدمات، مبارزه با فساد و تقویت اقتدار دولت گذاشته است.
از سوی دیگر، ائتلاف «دولت قانون» به رهبری نوری المالکی، نخستوزیر پیشین، همچنان از نفوذ بالایی برخوردار است و با ائتلاف سودانی برای کسب برتری در میان گروههای شیعی رقابت میکند.
منتقدان مالکی معتقدند سیاستهای فرقهگرایانه او زمینهساز ظهور داعش در سال ۲۰۱۴ شد.
مجموعهای از احزاب وابسته به جمهوری اسلامی که گروههای مسلح خود را دارند نیز در قالب فهرستهای جداگانه در انتخابات شرکت کردهاند.
روزنامه المدی اواسط مهرماه گزارش داد ۲۰ حزب و فهرست انتخاباتی که نماینده «گروههای مسلح» یا جریانهای سیاسی دارای «شاخه نظامی» و تحت حمایت جمهوری اسلامی هستند، در انتخابات پارلمان عراق شرکت خواهند کرد.
در جبهه اهل سنت، حزب «تقدم» به رهبری محمد الحلبوسی، رییس پیشین پارلمان، مهمترین نیروی سیاسی به شمار میرود.
پایگاه اصلی این حزب در غرب و شمال عراق بهعنوان مناطق عمدتا سنینشین و شعارش «بازسازی نهادهای دولتی و توانمندسازی جوامع سنی پس از سالها درگیری و به حاشیه رانده شدن» است.
شرایط در اقلیم کردستان
در اقلیم کردستان عراق، حزب «دموکرات کردستان» به رهبری مسعود بارزانی، رهبر باسابقه کُردها، کنترل دولت خودگردان را در دست دارد.
این حزب به دنبال افزایش سهم خود از درآمدهای نفتی است که بودجه عمومی را تامین میکند.
حزب «اتحاد میهنی کردستان» به رهبری بافل طالبانی، با حزب دموکرات رقابت میکند.
این حزب خواستار برقراری روابط نزدیکتر با بغداد است و اغلب با گروههای شیعه ائتلاف میسازد تا از پایگاههای سنتی نفوذ خود دفاع کند.
در این میان، جریان مقتدی صدر، روحانی پرنفوذ شیعه، انتخابات را بهدلیل «گسترش فساد» تحریم کرده است.
با این حال، جریان صدر همچنان از طریق انتصابهای کلیدی، نفوذ گستردهای در دولت دارد.
رویترز نوشت در مجموع انتظار نمیرود این انتخابات تغییر چشمگیری در صحنه سیاسی عراق ایجاد کند، چراکه معمولا مذاکرات برای انتخاب نخستوزیر جدید اغلب مدت زیادی طول میکشد و با مصالحه بین احزاب بانفوذ به پایان میرسد.