دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، در تازهترین مصاحبه خود با برنامه «۶۰ دقیقه» شبکه سیبیاس، دو نکته جنجالی درباره چین مطرح کرد.
نخست، ادعای او مبنی بر اینکه پکن آزمایشهای مخفیانه سلاحهای هستهای انجام میدهد و دوم، تصمیمش برای انحصار کامل تراشههای پیشرفته هوش مصنوعی شرکت انویدیا در اختیار آمریکا.
این اظهارات در حالی مطرح شد که تنها چند روز از دیدار او با شی جینپینگ، رییسجمهوری چین، در کرهجنوبی میگذرد. ملاقاتی که بسیاری از تحلیلگران آن را نوعی آتشبس تاکتیکی، نه مصالحهای راهبردی میان دو قدرت بزرگ جهان، توصیف میکنند.
برنامه هستهای و ادعای جنجالی ترامپ
ترامپ در گفتوگو با سیبیاس گفت: «چین هم آزمایش میکند. فقط شما خبر ندارید.»
او افزود که این آزمایشها «در اعماق زمین» انجام میشود و رسانهها از آن بیاطلاعاند.
با این حال، این صحبتهای او بلافاصله از سوی پکن رد شد.
ماو نینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین، گفت: «چین همواره به تعهد خود برای تعلیق آزمایشهای هستهای پایبند بوده و از ایالات متحده میخواهد ثبات جهانی را حفظ کند.»
دریادار ریچارد کورل، نامزد پیشنهادی ترامپ برای ریاست فرماندهی راهبردی ایالات متحده نیز در کنگره تاکید کرد: «نه روسیه و نه چین هیچ آزمایش انفجار هستهای انجام ندادهاند. آخرین آزمایش چین به سال ۱۹۹۶ بازمیگردد.»
به استثنای کره شمالی، هیچ کشوری در سه دهه اخیر دست به آزمایش انفجار واقعی هستهای نزده است.
آخرین آزمایش آمریکا نیز در سال ۱۹۹۲ در نوادا انجام شد.
با این حال، دستور ترامپ برای «از سرگیری آزمایشهای هستهای» نگرانیهایی در سطح بینالمللی برانگیخته است زیرا میتواند توازن شکننده بازدارندگی هستهای را تهدید کند.
جنگ تراشهها؛ انحصار فناوری در دست آمریکا
نکته دوم مصاحبه ترامپ به حوزه فناوری بازمیگردد.
او گفت: «ما اجازه نمیدهیم هیچکس جز ایالات متحده به پیشرفتهترین تراشهها دسترسی داشته باشد. تراشههای بلکوِل فقط برای آمریکاییهاست.»
این سخنان نشان میدهد که واشینگتن قصد دارد محدودیتهای صادرات فناوری هوش مصنوعی را به سطح بیسابقهای برساند - در حالی که شرکت انویدیا، تولیدکننده این تراشهها، پیشتر از قراردادهایی با کره جنوبی و دیگر متحدان آمریکا خبر داده بود.
در کنگره نیز برخی نمایندگان جمهوریخواه، هرگونه فروش نسخههای ضعیفتر تراشهها به چین را با عبارت تند «دادن اورانیوم غنیشده به ایران» توصیف و مقایسه کردهاند.
توافق ترامپ و شی؛ آتشبس تاکتیکی در میدان رقابت راهبردی
دیدار اخیر ترامپ و شی در کره جنوبی، اگرچه به ظاهر نشانهای از تنشزدایی بود اما در واقع نوعی آتشبس موقت در جنگ اقتصادی و فناورانه دو کشور محسوب میشود.
کارشناسان میگویند رقابت ساختاری واشینگتن و پکن چنان عمیق است که هیچ نشست یا توافقی قادر به پایان آن نیست.
چین بر خودکفایی و کنترل صادرات عناصر حیاتی مانند مواد معدنی کمیاب تاکید دارد، در حالی که آمریکا مسیر «کاهش ریسک» و جداسازی زنجیرههای تامین از اقتصاد چین را دنبال میکند.
در نتیجه، هرچند دو کشور فعلا از تشدید درگیری پرهیز میکنند اما مسیر جدایی فناوری و اقتصادی آنها عملا تثبیت شده است.