تحرکات اخیر جمهوری اسلامی برای نقض تحریمها و احیای برنامه موشکهای بالستیک خود با استفاده از مواد وارداتی از چین، نگرانیهایی را در کنگره آمریکا برانگیخته است. چند عضو کنگره از دو حزب دموکرات و جمهوریخواه معتقدند که ایالات متحده باید در برابر این اقدامات واکنشی قاطع نشان دهد.
پایگاه خبری جوییش اینسایدر جمعه ۹ آبان نوشت در دیدار دونالد ترامپ و شی جینپینگ، روسای جمهوری آمریکا و چین در بوسان کره جنوبی، هیچ تصمیمی درباره نقض تحریمهای جمهوری اسلامی از سوی دولت چین و شرکتهای چینی، از جمله تامین برخی مواد برای تهران یا خرید بخش قابل توجهی از نفت صادراتی ایران، اتخاذ یا اعلام نشد.
ترامپ هشتم آبان در دیدار با شی با کاهش تعرفههای واشینگتن علیه پکن در ازای چند اقدام از سوی چین موافقت کرد. ترامپ همچنین اجرای مصوبهای را متوقف کرد که هدف آن محدود کردن دسترسی برخی شرکتهای چینی به فناوریهای آمریکایی بود.
بر اساس این مصوبه، قرار بود آن دسته از شرکتهای چینی که بخشی از سهامشان به نهادهای تحت تحریم واشینگتن تعلق دارد، از دریافت این فناوریها محروم شوند.
هفتم آبان، شبکه خبری سیانان گزارش داد با وجود بازگشت تحریمهای سازمان ملل که فروش سلاح و تجهیزات موشکی به ایران را ممنوع میکند، تهران با کمک پکن در حال بازسازی برنامه موشکی خود است.
بر اساس این گزارش، در مجموع دو هزار تن پراکلرات سدیم، ماده اصلی تولید سوخت جامد برای موشکهای میانبرد، پس از جنگ ۱۲ روزه از چین به بندرعباس ارسال شده است.
تا وقتی رهبری جدیدی در ایران روی کار نیاید، همین وضع ادامه دارد
ریک اسکات، سناتور جمهوریخواه از ایالت فلوریدا، در مصاحبه با جوییش اینسایدر گفت از گزارش سیانان «متعجب نشده» است، زیرا: «روسیه، ایران، چین و کره شمالی، همگی در تلاش هستند تا شیوه زندگی ما را نابود کنند.»
او پیشبینی کرد که آمریکا و اسرائیل در آینده مجبور خواهند شد دست به اقدامات نظامی تازهای علیه جمهوری اسلامی بزنند: «ما مجبور خواهیم بود توانایی ساخت سلاح هستهای ایشان را از بین ببریم. تا زمانی که رهبری جدیدی در ایران روی کار نیاید، همین وضع ادامه خواهد داشت.»
زمانی که از این سناتور پرسیده شد آیا راههایی برای فشار واشینگتن بر پکن جهت پایبندی به تحریمهای تهران وجود دارد، اسکات پاسخ داد آمریکا اهرمهایی دارد اما: «توافقات عملا بیاثر است چون چین آنها را اجرا نمیکند و درباره همه چیز دروغ میگوید.»
روزنامه والاستریت ژورنال ۱۴ مهر گزارش داد چین نقش مهمی در کمک به جمهوری اسلامی برای دور زدن تحریمها ایفا کرده است.
بر اساس این گزارش، مبادلات مالی میان تهران و پکن به تهاتر شباهت دارد: جمهوری اسلامی نفت خود را به چین ارسال میکند و در عوض، شرکتهای چینی تحت حمایت دولت این کشور، پروژههای عمرانی را برای زیرساختهای مورد نیاز ایران انجام میدهند.
سیاست مماشات تنها ایران را جسورتر میکند
مایک لاولر، عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا که طراح چند لایحه برای تحریم نهادهای چینی بهدلیل همکاری با حکومت ایران بوده است، خواستار اجرای موثر تحریمهای فعلی و اعمال تحریمهای تازه شد.
او در همین رابطه گفت: «اگر گزارشها درباره تامین مواد از سوی چین برای بازسازی برنامه موشکهای بالستیک ایران درست باشد، این موضوع تحولی نگرانکننده است که امنیت آمریکا و جهان را به خطر میاندازد. از دولت میخواهم بیدرنگ تحریمهای موجود را اجرا و تحریمهای جدیدی علیه طرفهای دخیل اعمال کند.»
او هشدار داد: «تجربه نشان داده که سیاست مماشات تنها به جسورتر شدن ایران انجامیده است.»
۱۴ مهر، یک منبع آگاه به ایراناینترنشنال گفت سپاه پاسداران و ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی از طریق شبکههای تجاری خود در چین، از جمله دلالان نفتی، در حال مذاکره برای دریافت تسلیحات چینی همچون موشک، پهپاد و سامانههای پدافند هوایی هستند.
ادامه واکنشها به همکاری موشکی تهران و پکن
جان کورنین، سناتور جمهوریخواه ایالت تگزاس، تاکید کرد بازسازی برنامه موشکی جمهوری اسلامی با همکاری چین «ایدهای بسیار بد» خواهد بود.
مارک کلی، سناتور دموکرات ایالت آریزونا، گفت که از تلاش تهران برای احیای توان موشکی بالستیک خود «متعجب» نخواهد شد.
او افزود: «چین در بسیاری از زمینهها، از جمله روابطش با ایران، بازیگری نامطلوب است و از این موضوع هم شگفتزده نمیشوم.»
ریچارد بلومنتال، سناتور دموکرات ایالت کنتیکت نیز هشدار داد: «هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم توانستهایم جاهطلبی ایران را برای تبدیل شدن به یک قدرت هستهای مهار یا خاموش کنیم. ما باید در برابر این تهدید هوشیار و قاطع باشیم.»
او اضافه کرد: «من هرگز باور نداشتم که عملیات "چکش نیمهشب" توان هستهای ایران را کاملا نابود کرده باشد زیرا آنها هنوز دانشمندان و تخصص لازم را برای بازسازی دارند و در جایی زیر آوار، هنوز تجهیزاتی باقی مانده است.»
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، هفتم آبان اعلام کرد این نهاد اخیرا تحرکاتی تازه در سایتهای هستهای ایران شناسایی کرده است.