با وجود برقراری آتشبس میان اسرائیل و حماس پس از دو سال جنگ، آسوشیتدپرس گزارش داد که پرسشهای بیپاسخ درباره آینده توافق و سرنوشت غزه همچنان باقی است؛ مسائلی که در صورت حلنشدن، میتوانند به ازسرگیری جنگ منجر شوند.
بهگزارش آسوشیتدپرس، این توافق که با فشار ایالات متحده، کشورهای عربی و ترکیه حاصل شده، در نخستین مرحله به آزادی گروگانهای باقیمانده از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ اختصاص دارد؛ حملهای که با یورش نیروهای تحت رهبری حماس به خاک اسرائیل آغاز شد و به کشته شدن نزدیک به ۱۲۰۰ نفر و گروگانگیری ۲۵۱ نفر منجر شد.
اسرائیل نیز متعهد شده در مقابل آزادی گروگانها، حدود ۲ هزار زندانی فلسطینی را آزاد کند؛ از جمله صدها نفر که در جریان جنگ بازداشت شده یا حکم قطعی دارند.
بر اساس مفاد توافق، آتشبس از ظهر جمعه اجرایی شده و ارتش اسرائیل بخشی از نیروهای خود را از مناطق پرتنش همچون غزهسیتی و خانیونس خارج کرده است، هرچند نظامیان این کشور همچنان در شهر رفح، شمال نوار غزه و نوار مرزی با اسرائیل حضور دارند.
همزمان، دهها هزار آواره فلسطینی به خانههای خود بازمیگردند و بر اساس اعلام منابع سازمان ملل، اسرائیل از روز یکشنبه اجازه ارسال گسترده کمکهای انسانی به غزه را صادر کرده است.
بهنوشته آسوشیتدپرس، مرحله بعدی توافق شامل آغاز مذاکرات برای خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه، خلع سلاح حماس، و تعیین نهاد جایگزین برای اداره این منطقه است.
هرچند جرارد کوشنر، داماد دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، روز شنبه در تلآویو وعده داد که روز دوشنبه «جشن آزادی» برگزار خواهد شد، اما مقامهای فلسطینی و ناظران منطقهای با دیده تردید به آینده نگاه میکنند.
به نوشته آسوشیتدپرس، حماس که پیشتر اعلام کرده بود آزادی آخرین گروگانها را منوط به خروج کامل ارتش اسرائیل میداند، اکنون با تکیه بر تضمینهای ترامپ این شرط را به تعویق انداخته و در انتظار تحقق وعدههاست.
طرح ۲۰ مادهای ترامپ خواستار حفظ یک منطقه حائل باریک در داخل خاک غزه توسط اسرائیل و کنترل «راهرو فیلادلفیا» در مرز غزه و مصر شده است؛ موضوعی که میتواند مانعی جدی در برابر دستیابی به صلح کامل باشد.
در همین حال، یکی از حساسترین محورهای توافق، موضوع خلع سلاح حماس است. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بارها تاکید کرده تا زمانی که توان نظامی حماس از جمله شبکه تونلها نابود نشود، عملیات پایان نخواهد یافت.
با این حال، بهگزارش آسوشیتدپرس به نقل از منابع عربی مطلع از مذاکرات، احتمال دارد حماس با تحویل سلاحهای تهاجمی به یک کمیته مشترک فلسطینی-مصری موافقت کند.
در مورد ساختار حکومت پساجنگ نیز اختلافنظر جدی وجود دارد. اسرائیل خواهان حذف کامل نفوذ حماس در غزه است، اما همزمان با نقش یافتن تشکیلات خودگردان یا مسیر تشکیل دولت فلسطینی مخالفت میکند.
حماس نیز اعلام کرده حاضر است قدرت را به تکنوکراتهای فلسطینی واگذار کند، اما با حضور یک نهاد بینالمللی به رهبری تونی بلر – که در طرح ترامپ پیشبینی شده – مخالفت کرده و خواستار تصمیمگیری درونفلسطینی شده است.
آسوشیتدپرس مینویسد که برای مردم اسرائیل، آزادی گروگانها اولویت اصلی است، و برای فلسطینیها در غزه، توقف بمباران و رسیدن کمکها حیاتی است.
با این حال، بسیاری از ساکنان غزه نگرانند که هرگونه بنبست در مذاکرات بهانهای برای آغاز مجدد حملات اسرائیل شود؛ بهویژه آنکه نتانیاهو و متحدانش همچنان از تداوم کنترل امنیتی بلندمدت بر غزه و حتی خروج «داوطلبانه» جمعیت فلسطینی سخن میگویند.
در پایان، آسوشیتدپرس هشدار داده که در صورت شکست مذاکرات یا طولانیشدن آن، غزه ممکن است وارد وضعیت بلاتکلیفی شود؛ با نیروهای اسرائیلی در بخشهایی از آن، حماس همچنان فعال، و مردمی که در پناهگاهها و چادرها بدون چشمانداز بازسازی بهسر میبرند.