خبرگزاری رویترز گزارش داد که ایالات متحده در حال بررسی اعمال تحریمهایی علیه کل دیوان کیفری بینالمللی است؛ اقدامی که میتواند فعالیتهای روزمره این دادگاه را مختل کند. این تصمیم در واکنش به تحقیقات دیوان درباره جنایات جنگی احتمالی اسرائیل مطرح شده است.
واشینگتن پیشتر تحریمهایی هدفمند علیه چند دادستان و قاضی دیوان اعمال کرده بود، اما قرار دادن کل نهاد در فهرست تحریمها به معنای تشدید جدی تحریمها علیه این نهاد بینالمللی خواهد بود.
شش منبع مطلع که به دلیل حساسیت موضوع نخواستند نامشان فاش شود، به خبرگزاری رویترز گفتند تصمیم درباره چنین «تحریمهای نهادی» به زودی گرفته خواهد شد.
یک منبع گفت مسئولان دیوان پیشاپیش جلسات اضطراری داخلی برگزار کردهاند تا تاثیر احتمالی تحریمهای فراگیر را بررسی کنند. دو منبع دیگر گفتند دیپلماتهای کشورهای عضو دیوان نیز نشستهایی برگزار کردهاند.
یک مقام آمریکایی که او هم به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد، تایید کرد که تحریمهای کلی در دست بررسی است اما درباره زمان دقیق اعلام آن توضیحی نداد.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا دیوان کیفری بینالمللی را متهم کرد که در حال اعمال «صلاحیت ادعایی» بر پرسنل آمریکایی و اسرائیلی است.
او گفت واشینگتن گامهای بیشتری برخواهد داشت، هرچند توضیح نداد این اقدامات دقیقا چه خواهد بود.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا افزود: «دیوان این فرصت را دارد که مسیر خود را با ایجاد تغییرات ساختاری حیاتی و مناسب عوض کند. ایالات متحده تا زمانی که دیوان تهدیدی برای منافع ملی ما باشد، گامهای بیشتری برای حفاظت از نیروهای ما و دیگران برخواهد داشت.»
پرداخت حقوقها بهطور پیشاپیش
اعمال تحریمها علیه کل دیوان کیفری بینالمللی میتواند بر فعالیتهای ابتدایی و روزمره آن از توانایی پرداخت حقوق کارکنان گرفته تا دسترسی به حسابهای بانکی و نرمافزارهای معمول اداری تاثیر بگذارد.
سه منبع به رویترز گفتند برای کاهش آسیب احتمالی، کارکنان دیوان حقوق ماه جاری خود را برای باقیمانده سال ۲۰۲۵ بهطور پیشاپیش دریافت کردهاند. هرچند این نخستین بار نیست که دیوان چنین اقدامی را برای محافظت از کارکنانش در برابر تحریمها انجام میدهد.
به گفته سه منبع، دیوان همچنین به دنبال تامینکنندگان جایگزین برای خدمات بانکی و نرمافزاری است.
دیوان کیفری بینالمللی که مقر آن در لاهه است، علیه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل و یوآو گالانت، وزیر دفاع پیشین این کشور، و همچنین چند تن از رهبران گروه حماس، به اتهام ارتکاب جنایات در جنگ غزه کیفرخواست صادر کرده است.
واشینگتن پیشتر مقامهای دیوان را به خاطر نقششان در این پروندهها و نیز تحقیق جداگانه درباره جنایات احتمالی در افغانستان – که در ابتدا شامل اقدامات نیروهای آمریکایی هم میشد – هدف تحریم قرار داده بود.
مخالفت کشورهای عضو دیوان در سازمان ملل
سه منبع دیپلماتیک گفتند برخی از ۱۲۵ کشور عضو دیوان کیفری بینالمللی تلاش خواهند کرد در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با تحریمهای بیشتر آمریکا مقابله کنند. با این حال، چهار منبع دیپلماتیک در لاهه و نیویورک به رویترز گفتند همه نشانهها حاکی از آن است که واشینگتن حملات خود به دیوان را تشدید خواهد کرد.
یک دیپلمات ارشد گفت: «مسیر تحریمهای فردی به پایان رسیده است. حالا بیشتر مسئله زمان است تا اینکه آیا آنها گام بعدی را برمیدارند یا نه.»
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، دیوان کیفری بینالمللی را «یک تهدید امنیت ملی و ابزاری برای جنگ حقوقی علیه ایالات متحده و متحدش اسرائیل» توصیف کرده است.
دیوان در سال ۲۰۰۲ تاسیس شد و طبق معاهدهای اختیار یافت که به جنایات نسلکشی، جنایات علیه بشریت و جنایات جنگی رسیدگی کند؛ مشروط بر آنکه این جرائم بهدست شهروند یک کشور عضو انجام شده باشد یا در قلمرو یکی از اعضا رخ داده باشد.
اسرائیل و ایالات متحده عضو این دادگاه نیستند. اما دیوان، دولت فلسطین را بهعنوان عضو به رسمیت شناخته و اعلام کرده است که این امر به آن صلاحیت میدهد تا درباره اقدامات انجامشده در قلمرو فلسطین رسیدگی کند. اسرائیل و آمریکا این موضوع را رد میکنند.
در ماه فوریه، کاخ سفید تحریمهایی علیه کریم خان، دادستان ارشد دیوان، اعمال کرد. او درخواست صدور حکم بازداشت برای نتانیاهو و گالانت را داده بود. خان در حال حاضر بهدلیل تحقیقات جاری درباره اتهامات سوءرفتار جنسی – که او آنها را رد میکند – در مرخصی به سر میبرد.
پس از طرح اتهام تجاوز جنسی از سوی دومین زن علیه کریم خان، دادستان دیوان کیفری بینالمللی که حکم بازداشت نخستوزیر و وزیر دفاع اسرائیل را صادر کرده، بنیامین نتانیاهو در پیامی ویدیویی خواستار آن شد که احکام بازداشت و «اتهامات دروغین» او علیه اسرائیل در زمینه جنگ غزه لغو شود.