دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، شنبه در پیامی در شبکه اجتماعی تروثسوشال هشدار داد در صورت بازنگرداندن کنترل پایگاه هوایی بگرام به ایالات متحده، «اتفاقات بدی» در انتظار افغانستان خواهد بود.
رئیس جمهوری ایالات متحده در متن کوتاه خود جزییاتی در مورد آنچه «اتفاقاتی بد» توصیف کرده اعلام نکرد.
ترامپ پنجشنبه در سفر به لندن نیز گفته بود آمریکا رسما موضوع بازپسگیری بگرام را پیگیری کرده و یک روز بعد خبر داد که در این باره با مقامات افغانستان گفتوگو کرده است.
او خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در دوران بایدن را «یک فاجعه تمامعیار» خواند و تصمیم به رها کردن بگرام را بهشدت مورد انتقاد قرار داد: «ما آن را مفت و رایگان به آنها دادیم. ما میخواهیم آن پایگاه را پس بگیریم.»
او موقعیت این پایگاه را از نظر استراتژیک بسیار مهم دانست و گفت: «بگرام فقط یک ساعت با جایی فاصله دارد که چین سلاحهای هستهای خود را میسازد.» ترامپ همچنین افزود بگرام «یکی از قدرتمندترین پایگاههای جهان از نظر استحکام و طول باند» است و تاکید کرد هر نوع هواپیما میتواند در آن فرود آید.
این اظهارات رئیس جمهوری آمریکا با واکنش چین مواجه شد. لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، جمعه گفت پکن «به استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی افغانستان احترام میگذارد» و افزود: «دامن زدن به تنش و ایجاد تقابل در منطقه مورد قبول نخواهد بود.»
پایگاه بگرام در نزدیکی مناطقی قرار دارد که چین به توسعه سایتهای موشکهای قارهپیمای خود مشغول است. پنتاگون در گزارشی به کنگره در سال ۲۰۲۴ اعلام کرده بود که چین حدود ۴۰۰ موشک بالستیک قارهپیما در اختیار دارد و پیشبینی کرده تا سال ۲۰۳۰ این رقم به هزار کلاهک عملیاتی برسد.
بگرام که پس از حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ به مقر اصلی نیروهای آمریکایی در افغانستان بدل شد، تا سال ۲۰۲۱ تحت کنترل آمریکا بود و امکانات گستردهای از رستورانهای زنجیرهای و فروشگاهها تا یک زندان بزرگ را در خود جای میداد.
پس از خروج نیروهای آمریکایی، طالبان کنترل این پایگاه را به دست گرفت. مقامات طالبان اکنون مخالفت خود را با بازگشت نیروهای آمریکایی ابراز کرده و بر گفتوگوی دوجانبه بدون حضور نظامی واشینگتن تاکید دارند.
زاکر جلالی، مقام وزارت خارجه طالبان، همان روز در پیامی در شبکه ایکس تاکید کرد: «افغانستان و ایالات متحده میتوانند روابط اقتصادی و سیاسی بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک داشته باشند، اما حضور نظامی آمریکا هرگز از سوی افغانها پذیرفته نشده و در مذاکرات دوحه نیز بهطور کامل رد شد.»
کارشناسان هشدار دادهاند حتی اگر طالبان با حضور دوباره آمریکا در بگرام موافقت کند، چین تمام تلاش خود را خواهد کرد تا مانع این اقدام شود. بیل روجیو، سردبیر «لانگ وار ژورنال»، گفت: «دولت ترامپ باید مراقب باشد امتیازهایی به طالبان ندهد که در نهایت دسترسی به بگرام مسدود شود.»
با این حال، مقامهای فعلی و پیشین آمریکا بازپسگیری بگرام را اقدامی پرهزینه و پیچیده توصیف کردهاند. یک مقام آمریکایی ناشناس گفت برای تصرف دوباره پایگاه، به بیش از ۱۰ هزار نیرو، استقرار سامانههای پدافندی و تدارکات گسترده نیاز خواهد بود.
کارشناسان نیز هشدار دادهاند حتی با موافقت طالبان، نگهداری از این پایگاه دشوار خواهد بود و نیروهای آمریکایی با تهدیدهایی از سوی داعش، القاعده و حتی حملات احتمالی موشکی حکومت ایران روبهرو خواهند شد.
یکی از مقامات پیشین دفاعی آمریکا نیز نزدیکی بگرام به چین را فاقد مزیت قابلتوجه نظامی دانست و تاکید کرد خطرات چنین اقدامی بیشتر از مزایای آن است.
ترامپ پیشتر دولت بایدن را بهخاطر واگذاری پایگاه بگرام مورد انتقاد قرار داده و مدعی شده بود برنامهای برای حفظ بخشی از نیروهای آمریکایی در آن وجود داشته، هرچند توافق سال ۲۰۲۰ با طالبان خروج کامل نیروهای بینالمللی را الزامی میکرد.