ایرنا، خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی، در مطلبی نوشت سند قاهره «چک سفید امضا» نیست و فعالیت آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران «مشروط» است.
ایرنا شنبه ۲۲ شهریور در گزارشی نوشت اگر غرب بخواهد اقداماتی علیه جمهوری اسلامی انجام دهد، توافق با آژانس لغو خواهد شد.
به گفته خبرگزاری دولت، این موضوع نشان میدهد که «ایران برای حفظ منافع خود، از اهرمهای لازم استفاده میکند».
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، نیز در پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس به سه کشور اروپایی هشدار داد که فعالسازی سازوکار مکانیسم ماشه تبعات سنگینی برای آنها خواهد داشت.
او نوشت: «مسئله تنها این نیست که سه کشور اروپایی هیچ حق قانونی، سیاسی یا اخلاقی برای فعالکردن مکانیسم ماشه ندارند، حتی اگر این حق را هم داشتند حکایت استفاده نکنی از دستت رفته اینجا کارآیی ندارد.»
عراقچی در ادامه تاکید کرد: «تعبیر دقیقتر برای دوراهی سخت پیش روی سه کشور اروپایی آن است که استفاده کنی از دستت رفته. و شاید بهتر باشد بگوییم استفاده کنی همهچیز از دستت رفته.»
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۱۸ شهریور در قاهره بر سر سازوکاری تازه برای ادامه همکاریها میان دو طرف به توافق رسیدند.
ایرنا در گزارش خود نوشت پس از جنگ ۱۲ روزه، ادامه همکاری تهران و آژانس بر پایه ترتیبات سابق، «دیگر نه واقعبینانه بود و نه عملی» و همچنین انپیتی «دیگر کافی نبود».
بر اساس این گزارش، تفاهم تهران و آژانس مشهور به «توافق قاهره» در حقیقت یک سازوکار عملی برای همکاری ایجاد میکند که بازتاب «شرایط استثنائی» ایجاد شده در نتیجه حمله به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی و تهدیدهای ادامهدار نسبت به آنهااست.
در ادامه مطلب ایرنا نوشته شده که جمهوری اسلامی نمیتواند نسبت به تجارب سه ماه اخیر و «واقعیات موجود که مستلزم اتخاذ تدابیر احتیاطی بیش از پیش برای صیانت از امنیت ملی و حفظ امنیت و ایمنی تاسیسات هستهای است» بیتفاوت باشد.
به نوشته خبرگزاری دولت، توافق اخیر میان تهران و آژانس یک «چارچوب جدید همکاری» را ترسیم کرده که شامل ضوابط ویژه برای تاسیسات بمباراننشده و همچنین شرایط خاص برای دیگر مراکز است. بر اساس آن، آژانس تا زمانی که تهران مجموعهای از اقدامات زیستمحیطی و ایمنی را در این تاسیسات انجام دهد، اقدامی نمیکند.
پس از انجام این اقدامات، تهران گزارش مربوط به وضعیت این مراکز را نه به آژانس، بلکه به شورای عالی امنیت ملی ارائه خواهد کرد. شورای عالی نیز تصمیم میگیرد که این گزارش به چه شکلی و در چه سطحی ارائه شود.
پس از آن، موضوع راستیآزمایی گزارش مطرح میشود.
طبق اعلام ایرنا، در این مرحله است که بحث دسترسیها و بازرسیها به میان میآید و باید مذاکرات جداگانهای انجام تا مشخص شود «دسترسیها به چه شکلی اعطا شود».
خبرگزاری دولت افزود: «همه چیز منوط به طی شدن مراحلی که قانون مصوب مجلس شورای اسلامی مشخص کرده و همچنین تصمیمگیریهای شورای عالی امنیت ملی است.»
گروسی پیشتر گفته بود این توافق درباره «راهکارهای عملی برای ازسرگیری بازرسیها در ایران» است و رویههای بازرسی از تاسیسات اتمی هدف قرار گرفته جمهوری اسلامی را تشریح میکند.
در روایتی متناقض، عراقچی ۱۹ شهریور اعلام کرد در چارچوب این توافق، «هیچ دسترسیای به بازرسان آژانس داده نمیشود؛ مگر در مورد نیروگاه بوشهر».
در آخرین روزهای ماه گذشته میلادی، طرفهای اروپایی برجام با ارسال نامهای به شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل، فعالسازی مکانیسم ماشه را آغاز کردند و تا پایان ماه جاری میلادی به جمهوری اسلامی فرصت دادند تا سه شرط را برآورده کند تا در صورت تحقق، اعمال دوباره تحریمهای سازمان ملل برای مدت شش ماه به تعویق بیافتاد. همکاری کامل با آژانس و بازگشت بازرسان به ایران، دادن اطلاعات در مورد سرنوشت اورانیومهای غنیسازی شده پیشین و بازگشت به مذاکرات با آمریکا، سه شرطی بود که برای تعویق اجرای مکانیسم ماشه مطرح شده است.