ولادیمیر پوتین با طراحی نشست آلاسکا و حذف رییسجمهوری اوکراین از این معادله، ترامپ را در مسیری قرار داده که میتواند حمایت آمریکا از اوکراین را تضعیف کند و راه را برای بازگشت کامل واشینگتن به اردوگاه کرملین هموار سازد.
به نوشته نشریه فارنپالیسی، ترامپ پس از گفتوگوی تلفنی با رییسجمهوری روسیه که از آن ابراز «ناامیدی» کرده بود، بهطور بیسابقهای سیاست خود را در قبال جنگ اوکراین تغییر داد. او در اظهاراتی گفت: «فقط دارم میگم فکر نمیکنم پوتین بخواد متوقف بشه، و این خیلی بده.»
بلافاصله پس از این تماس، کاخ سفید تصمیم پنتاگون برای توقف ارسال تسلیحات به اوکراین را لغو کرد، ترامپ در برابر دبیرکل ناتو وعده میلیاردها دلار کمک نظامی داد و حتی تهدید کرد که در صورت ادامه جنگ، تحریمها و تعرفههایی سنگین علیه روسیه اعمال خواهد کرد. او این تهدید را ابتدا در قالب اولتیماتومی ۵۰ روزه مطرح کرد که در ادامه به کمتر از دو هفته کاهش یافت.
با وجود این مواضع، پوتین بدون عقبنشینی، به طراحی دیداری مستقیم با ترامپ روی آورد. در دیداری سهساعته در مسکو با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، کرملین پیشنهادی غیررسمی مطرح کرد که به فاصله چند ساعت، به اعلام رسمی برگزاری نشست آلاسکا انجامید؛ نشستی که به گفته فارنپالیسی، با اصرار مسکو، بدون حضور زلنسکی برگزار خواهد شد.
پوتین با شناخت دقیق از ذهنیت ترامپ، بهدنبال تحکیم روایتی است که در آن اوکراین مسئول آغاز جنگ معرفی شود و نه روسیه. ترامپ نیز اخیراً این ادعای نادرست را بار دیگر مطرح کرده و گفته بود: «اوکراین این جنگ را آغاز کرد.»
در تحلیل فارنپالیسی، این نشست به گونهای طراحی شده که در آن، پوتین یک طرح «زمین در برابر صلح» ارائه خواهد داد؛ پیشنهادی که با ذهنیت تاجر املاک ترامپ همخوانی دارد. ترامپ تاکنون تجاوز روسیه را نه بهعنوان تهدیدی برای هویت ملی اوکراین، بلکه صرفاً در قالب یک «زمینخواری» دیده است.
پوتین حساب میکند که رییسجمهوری آمریکا اساساً به اصول نظم جهانی پس از جنگ جهانی دوم – مانند حاکمیت مرزها، عدم مشروعیت زور و ممنوعیت سلطهطلبی – باور ندارد. بهنقل از فارنپالیسی، ترامپ در دیدار قبلیاش با زلنسکی، جملهای معنادار گفته بود: «تو کارت برندهای در دست نداری.»
سخنان متیو ویتاکر، سفیر ترامپ در ناتو، نیز این رویکرد را تایید میکند. او در اظهاراتی گفت: «هیچ بخشی از خاک [اوکراین] که برایش در میدان جنگ نجنگیده باشی، به تو داده نخواهد شد.» این جمله – که بهگفته فارنپالیسی یادآور منطق قرن نوزدهم است – نشان میدهد که هرگونه مذاکره ارضی، با شرایط کرملین آغاز خواهد شد، نه بر پایه نقشه پیش از جنگ ۲۰۲۲ یا حتی مرزهای قبل از ۲۰۱۴.
در این چارچوب، پوتین میکوشد با حذف زلنسکی از نشست، تصویر جدیدی از روند صلح بسازد: مسکو طرف معقول و صلحطلب، و کییف مانعی برای پایان جنگ. این سناریو تنها چند ساعت پس از اعلام نشست بهثمر نشست؛ زلنسکی اعلام کرد: «اوکراینیها زمین خود را به اشغالگر واگذار نمیکنند.» فارنپالیسی مینویسد همین موضع اصولی اما صریح، پیشتر باعث شده بود که ترامپ و معاونش جیدی ونس، او را متهم به مانعتراشی در مسیر صلح کنند.
زلنسکی البته در ادامه، رویکردی دیپلماتیکتر اتخاذ کرد و با اروپا طرحی جایگزین ارائه داد. با این حال، فارنپالیسی هشدار میدهد که بازگشت ترامپ به لحن کرملین در مورد منشأ جنگ، نشانه آن است که روایت پوتین در حال تاثیرگذاری بر چارچوب مذاکرات است.
ترامپ نشست آلاسکا را «جلسهای برای سنجش فضا» توصیف کرده و گفته با «ذهنی باز» به آن وارد میشود. اما نشریه فارنپالیسی مینویسد همین نشست، بهگونهای مهندسی شده که پوتین در موقعیتی برتر ظاهر شود. یک گفتوگوی مستقیم، یک پیشنهاد ملموس – حتی اگر ناعادلانه باشد – و حذف کییف از صحنه، میتواند زمینهساز بازگشت کامل ترامپ به سیاستهای پیشیناش در قبال روسیه شود: تحسین پوتین، و فشار بر اوکراین.
در نهایت، فارنپالیسی نتیجهگیری میکند: مسکو با این تاکتیک توانسته موقتاً از تحریمها بگریزد، اما هدف نهایی پوتین فراتر از این است. او امیدوار است که نشست آلاسکا، ترامپ را برای همیشه به جبهه روسیه بازگرداند.
مسیر تاریخ ممکن است طولانی باشد، اما برای دونالد ترامپ، بهنظر میرسد که همواره بهسمت سازش با کرملین ختم میشود.