اسرائیل و آمریکا پنجشنبه دوم تیر تیمهای مذاکرهکنندهشان را از مذاکرات آتشبس در غزه برای مشورت فراخواندند. این دو کشور حماس را به اخلال در فرآیند صلح متهم میکنند، در مقابل حماس از خروج ویتکاف از مذاکرات ابراز شگفتی و بر تمایل خود برای رفع موانع و تحقق آتشبس تاکید میکند.
حماس با انتشار بیانیهای در بامداد جمعه سوم تیر به وقت محلی از اظهارات ویتکاف مبنی بر «فقدان حسننیت از سوی حماس» ابراز شگفتی کرد و نوشت که میانجیگران از نسخه بهروز شده پیشنهاد حماس استقبال کرده بودند.
این گروه شبهنظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی مدعی است پیشنهادی که ارائه کرده «مسیر را برای دستیابی به توافقی جامع باز میکند.»
حماس همچنین نسبت به ادامه مذاکرات «بهنحوی که به رفع موانع و دستیابی به آتشبس دائمی منجر شود» ابراز تمایل کرده است.
یک مقام اسرائیلی که در جریان مذاکرات قرار دارد به خبرگزاری رویترز گفت این طرح «بدون امتیازدهی از سوی حماس، امکان پیشرفت را فراهم نمیکند»، با این حال اسرائیل قصد دارد گفتوگوها را ادامه دهد.
یگ مقام ارشد حماس هم به این رسانه گفت که دستیابی به توافق هنوز ممکن است اما چند روز زمان خواهد برد زیرا به گفته او «اسراییل تعلل میکند.»
استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه پنجشنبه اعلام کرد که ایالات متحده گفتوگوهای مربوط به آتشبس غزه را نیمهکاره رها میکند و تیم مذاکرهکننده را به کشور باز میگرداند زیرا آخرین پاسخ حماس از «بیمیلی این گروه به رسیدن به توافق» حکایت دارد.
او همچنین گفت: «اکنون در حال بررسی گزینههای جایگزین هستیم تا گروگانها را به خانه بازگردانیم و محیطی باثباتتر برای مردم غزه ایجاد کنیم.»
تامی پیگات، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم با تایید «بررسی گزینههای جایگزین از سوی ایالات متحده» جزییاتی این گزینهها ارائه نکرد.
پیگات در پاسخ به اینکه آیا آمریکا همچنان به دنبال آتشبس در غزه است و چگونه این هدف را دنبال میکند، پاسخ روشنی نداد و تنها گفت: «این وضعیت بسیار پویاست.»
او تاکید کرد که تعهد آمریکا به دستیابی به آتشبس تردیدناپذیر است و حماس را بابت توقف مذاکرات مقصر دانست.
شکست پشتِ شکست
دور نخست مذاکرات با میانجیگری مصر و قطر بهار سال گذشته انجام شد و بدون نتیجه پایان یافت.
بلافاصله پس از روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ، دور دوم گفتوگوها آغاز و توافقی شامل تبادل هشتمرحلهای گروگانها و زندانیان، آتشبس ششهفتهای، عقبنشینی جزییِ اسرائیل از باریکه غزه و فراهم کردن امکان ارسال گسترده کمکهای بشردوستانه پایان یافت.
این توافق تا حدودی عملی شد اما در میانه اجرا دو طرف بر سر نحوه آزادسازی گروگانها و زندانیان به اختلاف جدی خوردند، اسرائیل آتشبس را شکست و اجرای توافق ادامه نیافت.
دور سوم مذاکرات با حماس نیمه تیر آغاز و یک روز بعد متوقف و دوباره از سر گرفته شد.
ده روز پس از آغاز این دور از مذاکرات اعلام شد که با وجود تلاش میانجیها، اختلافات بر سر میزان عقبنشینی نهایی ارتش اسرائیل از نوار غزه، محل استقرار مجدد نیروهای اسرائیلی و خلعسلاح حماس ادامه دارد.
بر اساس گزارشها حماس تنها در صورتی همه گروگانها را آزاد خواهد کرد که اسرائیل بهطور کامل از غزه خارج شده و جنگ را پایان داده باشد. از سوی دیگر اسرائیل میگوید تا وقتی حماس قدرت را واگذار نکرده و خلع سلاح نشده به جنگ پایان نخواهد داد.
به نقل از رویترز این گروه شبهنظامی با واگذاری قدرت موافقت کرده اما میگوید سلاحهای خود را تحویل نخواهد داد.
گمان میرود حماس گروگانها را در مکانهای مختلف، از جمله در تونلها، نگهداری میکند و اعلام کرده نگهبانان گروگانها مامور شدهاند تا در صورت پیشروی نیروهای اسرائیلی گروگانها را بکشند.
«انجمن خانوادههای گروگانها» با انتشار بیانیهای از خروج اسرائیل از مذاکرات ابراز نگرانی کرد: «هر روز که میگذرد، شانس نجات گروگانها کمتر میشود و احتمال از دست رفتن اطلاعات حیاتی درباره آنها افزایش مییابد.»
وخامت وضعیت انسانی در غزه؛ نرخ ناشی از گرسنگی ۹ برابر بالاتر از میانگین جهانی
در پی حدود دو سال جنگ، هر دو طرف برای رسیدن به توافق تحت فشار داخلی و بینالمللی هستند؛ از یک سو بحران انسانی در غزه تشدید شده و از سوی دیگر اسرائیلیها نگران وضعیت گروگانهای خود هستند.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد در گزارش تازه خود اعلام کرد که در سه روز نخست هفته گذشته دستکم ۴۳ نفر بر اثر گرسنگی در باریکه غزه جان خود را از دست دادهاند.
بیش از ۱۰۰ سازمان امدادی، از جمله پزشکان بدون مرز، سازمان نجات کودکان و آکسفام روز چهارشنبه در بیانیهای نوشتند: «همکاران ما و ساکنان غزه با گرسنگی فزاینده درگیرند و تحلیل میروند.»
وزارت بهداشت غزه که تحت کنترل گروه حماس است، اعلام کرد که بیمارستانهای این منطقه تنها ظرف ۲۴ ساعت روز چهارشنبه ۱۰ مورد مرگ ناشی از قحطی و سوء تغذیه را ثبت کردهاند و با این حساب تعداد کل مرگ و میر ناشی از قحطی در این منطقه به ۱۱۱ نفر رسیده است.
بر اساس آمار مورد تایید نهادهای بینالمللی، نرخ مرگ روزانه بر اثر گرسنگی نسبت به جمعیت در غزه، در قیاس با میانگین جهانی نشان میدهد که وضعیت کنونی غزه یکی از وخیمترین بحرانهای گرسنگی ثبت شده در دوران معاصر است.
طبق گزارشهای رسمی سازمان ملل، روزانه بیش از ۲۴ هزار نفر در جهان بر اثر گرسنگی میمیرند. با احتساب جمعیت حدود هشت میلیارد نفری جهان، این عدد معادل ۰.۳ مرگ در هر ۱۰۰ هزار نفر در روز است.
در مقابل، با در نظر گرفتن جمعیت حدود ۲ میلیون نفری غزه و مرگ دستکم ۴۳ نفر ظرف یک هفته، عدد متناظر در این منطقه روزانه به ۲.۷۸ مرگ در هر ۱۰۰ هزار نفر میرسد.
این مقایسه نشان میدهد که نرخ مرگ ناشی از قحطی و گرسنگی در غزه بیش از ۹ برابر بالاتر از میانگین جهانی است.
فشار جهانی بر اسرائیل برای پایان دادن به بحران انسانی در غزه
کییر استارمر، نخست وزیر بریتانیا، پنجشنبه با انتشار بیانیهای وضعیت غزه را یک فاجعه انسانی «غیرقابل توصیف و غیرقابل دفاع» خواند و اعلام کرد که جمعه برای گفتوگو درباره این موضوع با فرانسه و آلمان تماس اضطراری خواهد گرفت.
به گفته او موضوع اصلی این گفتوگوی فوری «توقف کشتار و رساندن غذای مورد نیاز مردم». او همچنین از اسرائیل خواست تا اجازه دهد کمکها به این منطقه محصور فلسطینی وارد شود.
استارمر با بیان اینکه «دیدن آیندهای امیدوارکننده در چنین دوران تاریکی دشوار است»، بار دیگر از همه طرفها خواست تا «با حسن نیت و سرعت» برای تحقق آتشبس و آزادی همه گروگانها مشارکت کنند.
از سوی دیگر، امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، پنجشنبه شب به وقت محلی اعلام کرد که این کشور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد فلسطین را بهعنوان کشوری مستقل به رسمیت خواهد شناخت. او گفت: «ضروریترین اقدام در حال حاضر، پایان جنگ در غزه و نجات جان غیرنظامیان است.»
نامه مکرون درباره بهرسمیت شناختن کشور اسراییل پنجشنبه از سوی مقامات این کشور به محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین تحویل داده شد.
این اقدام فرانسه با استقبال چندین کشور اروپایی روبهرو شد. اسراییل مخالفت شدید خود با این تصمیم را آشکارا بیان کرد.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، نیز اعلام کرد واشینگتن با تصمیم فرانسه برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین در نشست آتی مجمع عمومی سازمان ملل مخالف است و آن را «بیملاحظه» خواند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسراییل گفت: «ایجاد یک کشور فلسطینی زمینهساز نابودی اسراییل است چون خواسته فلسطینیها ایجاد کشوری بهجای اسراییل است.»
مردم میمیرند اما کسی مسئولیت قطحی و گرسنگی را نمیپذیرد
در حالی که بحران گرسنگی در غزه ساعت به ساعت ناگوارتر و پیچیدهتر میشود، اسرائیل حماس را مقصر این وضعیت معرفی میکند، از سوی دیگر حماس انگشت اتهام را به سوی اسرائیل میگیرد و این کشور را مانع توزیع کمکها معرفی میکند.
اسراییل مدعی است روزانه کمکهای کافی به غزه وارد میشوند اما نهادهای مرتبط با سازمان ملل که مسئولیت توزیع کمکها بر عهده آنهاست در توزیع اصولی ناکام ماندهاند و حماس هم بخشی از کمکهای ورودی را میدزدد.
در مقابل سازمانهای حقوق بشری مرتبط با سازمان ملل میگویند باوجود محدودیتهایی که اسرائیل ایجاد کرده و فروپاشی نظم عمومی به دنبال بیش از دو سال جنگ، تحویل کمکها تقریبا غیرممکن است.
این نهادها وضعیت فعلی کمکها را اینطور توصیف میکنند: به محض ورود کامیونهای حامل غذا به منطقه هزاران نفر به سوی کامیونها هجوم میبرند و پیش از اینکه کامیونها به محل توزیع برسند، خالی شدهاند.
از سوی دیگر، یک نهاد غیردولتی آمریکایی و برخوردار از تایید و حمایت اسرائیل به نام بنیاد بشردوستانه غزه، که از فوریه سال جاری با توزیع کمکهای انسانی در غزه را بر عهده دارد، «روایت قحطی» از سوی حماس را یک تاکتیک مذاکرهای میداند و کمبود کمکهای وارد شده به غزه را «بیمیلی جامعه جهانی به همکاری» عنوان میکند.
سازمان ملل شیوه کار بنیاد بشردوستانه غزه را «ناامن و مغایر با اصول کمکرسانی بشردوستانه از جمله بیطرفی» میداند، اتهامی که این بنیاد آن را رد کرده است.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل ۲۴ تیر اعلام کرد که طی شش هفته پیش از آن، دستکم ۸۷۵ مورد مرگ در اطراف محلهای توزیع کمک و کاروانهای غذایی در غزه ثبت شده که بیشتر آنها در نزدیکی قرارگاههای متعلق به بنیاد بشردوستانه غزه رخ داده است.
بیشتر این مرگها ناشی از تیراندازی است. مردم محلی ارتش اسرائیل را مسئول میدانند. ارتش اسرائیل هم «آسیب به غیرنظامیان» را پذیرفته و اعلام کرده که «با اتکا به درسهایی که آموخته» دستورالعملهای جدیدی صادر کرده است.
اسرائیل که از نیمه اسفند ۱۴۰۳ تمامی کمکها به غزه را قطع کرده بود، نیمه بهار امسال با در نظر گرفتن محدودیتهایی اجازه ورود کمکها را از سر گرفت. این کشور میگوید به ورود کمکها متعهد است، اما باید بر این روند نظارت کند تا مطمئن شود حماس از آنها سودی نخواهد برد.