در حالیکه دور جدیدی از مذاکرات هستهای میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده در بنبست قرار گرفته، شبکه نیروهای نیابتی مسلح وابسته به تهران بار دیگر تحرکاتی تازه در نقاط کلیدی خاورمیانه آغاز کردهاند.
به گزارش شبکه سیانان، این تلاشها در راستای بازسازی نفوذ منطقهای حکومت ایران صورت میگیرد؛ نفوذی که طی دو سال گذشته در پی کارزار نظامی اسرائیل بهشدت آسیب دیده است.
حملات حوثیها در دریای سرخ؛ آرامش شکننده پایان یافت
سه روز پس از اعلام آتشبس میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، نیروهای وفادار به دولت در تبعید یمن یک کشتی حامل ۷۵۰ تُن تسلیحات ساخت ایران را در دریای سرخ توقیف کردند. به گفته فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا، این کشتی حامل موشک، موتور پهپاد و سامانههای راداری بود که قرار بود در اختیار حوثیهای یمن قرار گیرد.
بهگفته ارتش آمریکا، این بزرگترین عملیات توقیف سلاح در تاریخ نیروهای مقاومت ملی یمن به رهبری طارق صالح، برادرزاده رییسجمهوری پیشین یمن، بوده است.
با اینحال، وزارت خارجه جمهوری اسلامی این موضوع را رد کرده و آن را «تلاش فریبکارانهای از سوی آمریکا برای منحرفکردن افکار عمومی» خوانده است.
در همین حال، حوثیها با استفاده از تسلیحات ایرانی طی روزهای اخیر دو کشتی تجاری را هدف قرار دادند. یکی از این کشتیها متعلق به یونان بود که در حمله به آن، چهار نفر کشته، چند نفر مجروح و ۱۱ نفر دیگر ناپدید شدند. شش خدمه نیز بهدست حوثیها اسیر شدند.
حمله دیگر، با پهپاد و قایق انفجاری علیه یک کشتی با پرچم لیبریا انجام شد. بهگفته سیانان، این نخستین موج حملات ثبتشده در سال جاری میلادی بهدنبال چند ماه آرامش نسبی در دریای سرخ بوده است.
درگیری در عراق؛ حمله به زیرساختهای نفتی
گزارش سیانان میافزاید که شبهنظامیان مورد حمایت حکومت ایران در عراق نیز حملاتی را علیه تاسیسات انرژی در اقلیم کردستان آغاز کردهاند. بهگفته مقامات دولت محلی اقلیم، دستکم پنج میدان نفتی، از جمله دو میدان تحت بهرهبرداری شرکتهای آمریکایی، هدف «حملات پهپادی» قرار گرفتهاند.
وزارت داخله اقلیم این حملات را به واحدهای بسیج مردمی، نیروی شبهنظامی شیعه تحت حمایت حکومت ایران، نسبت داده و آن را تلاشی برای «فلجکردن اقتصاد منطقه» توصیف کرده است.
حزبالله لبنان؛ بازوی تضعیفشده تهران
در لبنان، حزبالله که پس از حمله ۷ اکتبر حماس به اسرائیل اقدام به گشودن جبهه دوم علیه ارتش اسرائیل کرد، اکنون با چالشهای فزایندهای روبهروست. بهگزارش سیانان، این گروه در نتیجه حملات پیاپی اسرائیل بهشدت تضعیف شده، نفوذش در لبنان کاهش یافته و با فشارهای داخلی و بینالمللی برای خلعسلاح مواجه است.
حسن نصرالله، رهبر حزبالله، در حمله هوایی اسرائیل کشته شد و مسیر حیاتی تدارکاتی این گروه از طریق سوریه نیز پس از سقوط رژیم بشار اسد در دسامبر گذشته، قطع شد. با وجود این، برخی منابع منطقهای به سیانان گفتهاند که حزبالله طی هفتههای آینده ممکن است خود را بازسازی کند، چرا که احساس میکند در موقعیتی «وجودی» قرار گرفته است.
سوریه؛ دولت جدید در برابر نفوذ حکومت ایران
با رویکارآمدن حکومت جدید در دمشق که با نفوذ ایران مخالف است، تلاشهای تهران برای ارسال سلاح به لبنان با موانع تازهای روبهرو شده است. بهنوشته سیانان، وزارت داخله سوریه در ماه گذشته محمولهای از موشکهای ضدتانک کورنت را که برای حزبالله در نظر گرفته شده بود، در حومه حمص کشف و توقیف کرده است. این تسلیحات در کامیونی حامل سبزیجات پنهان شده بود.
یک مقام امنیتی منطقهای در گفتوگو با سیانان تاکید کرده است: «سؤال اینجاست که این تسلیحات چه سودی برای حزبالله داشته؟ نه از آنها محافظت کرده، نه یک گام آنها را به آزادسازی قدس نزدیکتر کرده؛ فقط درد و رنج برای غیرنظامیان به بار آورده است.»
موضع آمریکا؛ مذاکره یا فشار؟
همزمان، دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، از کاهش تمایل خود به گفتوگو با حکومت ایران خبر داده و گفته است: «آنها شدیداً خواهان مذاکرهاند، اما ما عجلهای نداریم... ما جاهایی را بمباران کردیم. اگر بخواهند مذاکره کنند، ما اینجاییم.»
در واکنش، علی لاریجانی، مشاور ارشد علی خامنهای، گفتوگو را «تاکتیکی» خوانده و در سخنانی تلویزیونی تاکید کرده که «اکنون زمان مذاکره نیست» و این موضوع «بسته به نظر رهبری است».
قرار بود ششمین دور مذاکرات در ۱۵ ژوئن برگزار شود، اما حمله ناگهانی اسرائیل در روز پیش از آن، این نشست را لغو کرد.
بازسازی نیابتیها؛ برگ چانهزنی تهران در مذاکرات
کارشناسان به سیانان گفتهاند که بازسازی گروههای مسلح وابسته به حکومت ایران، بخشی از راهبرد تهران برای افزایش قدرت چانهزنی در مذاکرات آینده است.
مایکل نایتس، تحلیلگر ارشد در مؤسسه واشینگتن، میگوید: «هدف [حکومت] ایران این است که نشان دهد تسلیم نشده و همچنان فعال است؛ نه آنقدر ضعیف که آمریکا دوباره ضربه بزند، و نه آنقدر تهاجمی که مذاکرات از بین برود.»