گزارشها از زندان خورین ورامین حاکی از شرایط غیرانسانی نگهداری زندانیان است؛ جایی که زندانیان در اتاقهایی چند برابر ظرفیت رسمی، بدون تهویه، با قطعی مکرر آب و شیوع حشرات موذی همچون شپش زندگی میکنند. درخواستهای مکرر آنها برای بهبود شرایط نیز با بیتوجهی مسئولان مواجه شده است.
سایت حقوقبشری هرانا شنبه ۲۱ تیرماه گزارش داد که زندانیان محبوس در زندان خورین ورامین با مشکلات متعددی در زمینه های گوناگون روبهرو هستند.
طبق این گزارش، تهویه ناکارآمد و حمام و سرویس بهداشتی ناکافی بهویژه در فصل گرما، شرایط را برای زندانیان دشوار کرده است.
همچنین شیوع گسترده شپش در برخی بندها گزارش شده و تاکید شده که رسیدگی موثری برای کنترل آن صورت نگرفته است.
کمبود فضا
طبق این گزارش، هر بند این زندان برای ۲۰۰ نفر طراحی شده اما در برخی بندها تا سه برابر ظرفیت یعنی حدود ۶۰۰ نفر نگهداری میشوند.
ازدحام بیش از حد زندانیان و کوچک بودن اتاقها باعث شده بسیاری از آنها ناچار به خوابیدن روی زمین شوند و کفخوابی در اتاقهایی با ۱۵ تا ۲۴ تخت، به امری رایج تبدیل شده است.
یکی از زندانیانی که بهتازگی از این زندان آزاد شده به هرانا گفت: «ظرفیت زندان حدود ۱۰۰۰ نفر است، اما اکنون بیش از دو هزار ۲۰۰ نفر در آن نگهداری میشوند. در اندرزگاههای ۹ و ۱۰، در هر بند بین ۶۵۰ تا ۷۰۰ نفر و در اندرزگاههای ۷ و ۸، بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ نفر جای داده شدهاند؛ در حالی که هر بند تنها برای ۲۰۰ نفر با ۲۰۰ تخت طراحی شده است.»
او ادامه داد: «در برخی اتاقها تنها ۱۵ تخت وجود دارد و در اتاقهای بزرگتر نیز ۱۸ یا ۲۴ تخت تعبیه شده، اما گاه تا ۱۷۰ زندانی در یک اتاق نگهداری میشوند.»
به گفته این زندانی سابق، فشار جمعیت در زندان خورین ورامین به حدی است که پدیدههایی مانند اجاره یا خرید و فروش تخت از سوی وکیلبند یا زندانیان دیگر رواج یافته است.
همخوان نبودن سرانه فضای در دسترس زندانیان نسبت به گستردگی محیط زندان بر خلاف ماده ۳۴ آییننامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور است.
بر اساس این آییننامه، چنانچه ظرفیت و فضای فیزیکی زندان قابلیت اجرای مفادی همچون طرح طبقهبندی را نداشته باشد، مدیر زندان موظف است با هماهنگی مدیرکل زندانهای استان، با ایجاد تغییر در معماری محیط، فضای لازم را برای سکونت زندانیان و متهمان در شرایط مطلوب فراهم کند.
کمبود آب و بهداشت نامناسب در فصل گرم سال
به نوشته هرانا، آب این زندان روزانه چند نوبت و در گرمترین ساعات روز قطع میشود. نبود تجهیزات خنککننده هم وضعیت را وخیمتر کرده و سلامت زندانیان را به خطر انداخته است.
در این گزارش به نقل از یکی از نزدیکان یک زندانی ساکن در این زندان آمده است در هر بند تنها ۹ حمام و ۱۰ سرویس بهداشتی وجود دارد که بههیچوجه پاسخگوی نیاز زندانیان نیست.
در این شرایط، زندانیان باید ساعتها برای نوبت حمام یا دستشویی در صف بایستند و اقلام بهداشتی هم محدود به یک شامپو، ژیلت و پودر لباسشویی در ماه است.
یکی از زندانیان در مکالمه ای که با خانواده خود داشته اعلام کرده که نبود تهویه مناسب، کمبود جدی حمام و امکانات بهداشتی در فصل گرما، شرایط را برای زندانیان طاقتفرسا کرده است.
او با تاکید بر وخامت وضعیت بهداشت در بندها گفت: «شپش بهصورت گسترده در زندان شیوع پیدا کرده؛ بهگونهای که در برخی بندها شپشها جولان میدهند و هیچ رسیدگی موثری برای مقابله با آن انجام نمیشود.»
طبق گزارش هرانا، کیفیت غذا، بهویژه نان در زندان خورین پایین است و نیمی از زندانیان ناچارند از فروشگاه داخلی، با قیمتهایی حدود ۳۰ درصد گرانتر، تغذیه خود را تامین کنند.
آب آشامیدنی نیز از چاهی تامین میشود که بهدلیل کیفیت پایین، موجب بیماریهایی چون سنگ کلیه برای ساکنان این زندان شده است.
عدم رسیدگی پزشکی
این سایت حقوقبشری در بخش دیگری از گزاری خود به کمبود رسیدگی پزشکی در زندان خورین ورامین بهعنوان یکی دیگر از مشکلات زندان اشاره کرد.
یکی از کارکنان پیشین این زندان به هرانا گفته است پزشک زندان تنها در شیفت صبح حاضر است و در مواقع اورژانسی رسیدگی لازم صورت نمیگیرد.
به گفته این منبع آگاه، گزارشهایی از مرگ زندانیان بر اثر نبود درمان در این زندان به ثبت رسیده و رفتار تحقیرآمیز برخی ماموران نیز بهصورت روزمره گزارش میشود.
به نوشته هرانا، با وجود این شرایط وخیم، مسئولان زندان نسبت به اعتراضها بیتفاوتاند و تنها هنگام بازدید ناظران، برای چند ساعت ظاهر بندها را سامان میدهند.
در سالهای گذشته گزارشهای متعددی درباره عدم رسیدگی پزشکی به زندانیان در ایران و زیر پا گذاشته شدن حق دسترسی آنان به درمان مناسب از سوی مسئولان زندانها منتشر شده است.