دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، سهشنبه ۱۷ تیر اعلام کرد تعرفهای ۵۰ درصدی بر واردات مس اعمال خواهد کرد و بهزودی تعرفههای طولانیمدتی را که پیشتر در زمینه واردات نیمهرساناها و داروها وعده داده بود نیز اجرایی میکند.
این اقدامات دامنه جنگ تجاری آمریکا را گسترش داده و بازارهای جهانی را بار دیگر دچار تزلزل کرده است.
ترامپ یک روز پس از آنکه با اعمال تعرفههای سنگینتر، ۱۴ شریک تجاری از جمله تامینکنندگان بزرگ آمریکا نظیر کره جنوبی و ژاپن را تحت فشار قرار داد، بار دیگر تهدید خود مبنی بر اعمال تعرفه ۱۰ درصدی بر محصولات وارداتی از برزیل، هند و دیگر اعضای گروه بریکس را تکرار کرد.
او همچنین گفت که مذاکرات تجاری با اتحادیه اروپا و چین روند خوبی داشته است، هرچند افزود تنها چند روز با ارسال نامهای تعرفهای به اتحادیه اروپا فاصله دارد.
در پی اعلام تعرفه جدید بر مس- فلزی حیاتی برای خودروهای برقی، تجهیزات نظامی، شبکه برقرسانی و بسیاری از کالاهای مصرفی - قراردادهای آتی مس در بازارهای آمریکا بیش از ۱۰ درصد جهش کرد.
این تعرفهها به تعرفههای فعلی بر واردات فولاد، آلومینیوم و خودرو افزوده خواهند شد، هرچند هنوز زمان اجرای دقیق آنها مشخص نیست.
سهام شرکتهای دارویی آمریکا نیز پس از تهدید ترامپ به اعمال تعرفه ۲۰۰ درصدی بر داروهای وارداتی کاهش یافت؛ تعرفهای که به گفته ترامپ ممکن است تا حدود یک سال به تعویق بیفتد.
در همین حال، کشورهای دیگر اعلام کردند که برای کاهش اثرات تعرفههای تهدیدآمیز ترامپ تلاش خواهند کرد، بهویژه پس از آنکه او ضربالاجل روز چهارشنبه را تا ۱۱ مرداد به تعویق انداخت.
دولت ترامپ وعده داده بود که پس از اعلام تعرفههای خاص برای هر کشور در اوایل آوریل، «۹۰ توافق در ۹۰ روز» امضا خواهد کرد؛ اما تاکنون تنها دو توافق، یکی با بریتانیا و دیگری با ویتنام، حاصل شده است. ترامپ همچنین گفته است توافق با هند نیز در آستانه نهایی شدن است.
او در این باره گفت: «وقت آن رسیده که ایالات متحده شروع به دریافت پول از کشورهایی کند که ما را غارت میکردند و در پشت سرمان به حماقتمان میخندیدند.»
شریکهای تجاری آمریکا در سراسر جهان گفتهاند که بهدلیل شیوه نامنظم و ناگهانی اعلام تعرفهها از سوی واشینگتن، مذاکره حتی بر سر چارچوبهای اولیه نیز با دشواری مواجه شده است و این مسئله رایزنیهای داخلی آنها درباره ارائه امتیازات را پیچیده کرده است.
بالاترین سطح تعرفهها از سال ۱۹۳۴
پس از اعلام افزایش تعرفهها بر واردات از ۱۴ کشور، مرکز تحقیقاتی بودجه ییل برآورد کرد که مصرفکنندگان آمریکایی اکنون با نرخ موثر تعرفهای معادل ۱۷.۶ درصد مواجه هستند؛ افزایشی نسبت به نرخ قبلی ۱۵.۸ درصد و بالاترین سطح تعرفهها در ایالات متحده طی ۹ دهه گذشته.
دولت ترامپ این تعرفهها را منبع درآمدی مهم معرفی کرده است. بهگفته اسکات بسنِت، وزیر خزانهداری، دولت آمریکا تاکنون حدود ۱۰۰ میلیارد دلار از این محل درآمد کسب کرده و ممکن است تا پایان سال این رقم به ۳۰۰ میلیارد دلار برسد. آمریکا در سالهای اخیر بهطور میانگین سالانه حدود ۸۰ میلیارد دلار از محل تعرفهها درآمد داشته است.
شاخص S&P 500 روز سهشنبه اندکی کاهش یافت، درحالیکه روز قبل بازار والاستریت در واکنش به اعلام تعرفههای جدید ترامپ افت شدیدی را تجربه کرده بود.
ترامپ در ادامه گفت که احتمالاً ظرف دو روز نرخ تعرفه بر صادرات اتحادیه اروپا به آمریکا را اعلام خواهد کرد.
او افزود که این بلوک ۲۷ عضوی در مذاکرات تجاری «رفتار خوبی» با دولت او داشته است.
اتحادیه اروپا، که بزرگترین شریک تجاری دوجانبه آمریکا محسوب میشود، امیدوار است پیش از ۱۱ مرداد توافقی را شامل امتیازدهی در حوزههایی همچون صادرات هواپیما، تجهیزات پزشکی و نوشیدنیهای الکلی نهایی کند. بروکسل همچنین در حال بررسی راهحلی برای حفاظت از خودروسازان اروپایی با کارخانههای بزرگ در خاک آمریکاست.
با این حال، لارس کلینگبایل، وزیر دارایی آلمان هشدار داد که در صورت عدم دستیابی به توافقی منصفانه با آمریکا، اتحادیه اروپا آماده اقدامات تلافیجویانه خواهد بود.
او در پارلمان آلمان گفت: «اگر به توافق تجاری منصفانهای با آمریکا نرسیم، اتحادیه اروپا آماده اقدامات متقابل است.»
ژاپن که با خطر تعرفه ۲۵ درصدی مواجه است، خواستار امتیازاتی برای صنعت خودروسازی عظیم خود شده و اعلام کرده حاضر نیست برای رسیدن به توافق، از بخش کشاورزی که لابی قدرتمندی در داخل دارد، چشمپوشی کند.
کره جنوبی، دیگر کشوری که ممکن است با تعرفه ۲۵ درصدی مواجه شود، نیز گفته مذاکرات تجاری را در هفتههای آتی شدت خواهد بخشید تا به «نتیجهای سودمند برای دو طرف» دست یابد.
واشینگتن و پکن در ماه ژوئن بر سر چارچوب کلی توافق تجاری به تفاهم رسیدند، اما با توجه به ابهامات موجود در جزئیات این توافق، معاملهگران و سرمایهگذاران در حال رصد تحولات هستند تا ببینند آیا این توافق تا ضربالاجل ۲۱ مرداد که از سوی آمریکا تعیین شده باقی میماند یا فرو میپاشد و آیا این توافق احتمالی منجر به تنشزدایی پایدار خواهد شد یا نه.
ترامپ گفت: «ما اخیراً رابطه بسیار خوبی با چین داشتهایم و واقعاً با آنها کنار آمدهایم. آنها واقعا در توافق تجاریمان خیلی منصف بودهاند.»
او افزود که بهطور منظم با شی جینپینگ، رییسجمهوری چین، در تماس است.
ترامپ همچنین اعلام کرد که ایالات متحده تعرفههایی به این شرح اعمال خواهد کرد: ۲۵ درصد بر کالاهای وارداتی از تونس، مالزی و قزاقستان؛ ۳۰ درصد بر آفریقای جنوبی و بوسنی و هرزگوین؛ ۳۲ درصد بر اندونزی؛ ۳۵ درصد بر صربستان و بنگلادش؛ ۳۶ درصد بر کامبوج و تایلند؛ و ۴۰ درصد بر لائوس و میانمار.
کامبوج کاهش تعرفه از ۴۹ درصد به ۳۶ درصد را «موفقیتی بزرگ» خوانده و گفته در پی مذاکره برای کاهش بیشتر آن است. این تعرفهها برای صنعت پوشاک و کفش کامبوج، موتور اصلی اقتصاد این کشور، چالشی جدی به شمار میروند.
در بنگلادش نیز صنعت پوشاک آماده صادرات که بیش از ۸۰ درصد درآمدهای صادراتی این کشور را تامین میکند و حدود چهار میلیون نفر را بهکار گرفته، به شدت وابسته به بازار صادراتی آمریکاست.