با گذشت نزدیک به ۲۱ ماه از جنگ در نوار غزه، نشانههایی از آمادگی حماس و جهاد اسلامی برای ورود به مذاکرات آتشبس با اسرائیل گزارش شده است.
هرچند اختلافنظرها و بدبینیها همچنان سایه انداخته، اما برخی مقامات و میانجیها این روند را «مثبت» ارزیابی کردهاند.
پاسخ مثبت حماس به پیشنهاد آتشبس
حماس اعلام کرده که پاسخی «مثبت» به پیشنهاد آتشبس تحت میانجیگری ایالات متحده، قطر و مصر داده و آماده است «بلافاصله و بهطور جدی» وارد مذاکرات درباره سازوکار اجرای توافق شود. به گفته این گروه، هدف مذاکرات، پایان دادن به جنگ و فراهم کردن ترتیبات برای آزادی گروگانهاست.
یک مقام نزدیک به حماس در گفتوگو با وبسایت خبری واینت تایید کرد که این جنبش همزمان درخواست «تغییرات جزئی» را مطرح کرده است. از جمله این درخواستها، حذف بنیاد بشردوستانه غزه (GHF) بود که با حمایت اسرائیل و آمریکا کمکرسانی میکرد و به گفته حماس، باعث تضعیف نفوذ این گروه شده است. حماس همچنین درخواست کرده که ارتش اسرائیل به مواضعی که در آتشبس پیشین توافق شده بود، عقبنشینی کند و ضمانتهای سهجانبهای از سوی آمریکا، قطر و مصر دریافت شود که پس از آتشبس ۶۰ روزه، جنگ از سر گرفته نشود.
موضع جهاد اسلامی: حمایت مشروط
گروه «جهاد اسلامی فلسطین» نیز حمایت خود را از مذاکرات آتشبس اعلام کرد، اما در بیانیهای تاکید کرد برای اطمینان از اینکه اسرائیل پس از آزادی گروگانها بار دیگر حملات را از سر نخواهد گرفت، «تضمینهای اضافی» میخواهد.
نشست پرتنش در تلآویو
در سطح سیاسی اسرائیل، اختلافات جدی بر سر مسیر آینده جنگ در جریان است. به گزارش شبکه ۱۲ اسرائیل، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل و ایال زمیر رئیس ستاد کل ارتش در نشستی پرتنش با حضور فرماندهان امنیتی و وزرای ارشد درباره برنامههای آتی نظامی برای نوار غزه درگیر مشاجره شدند.
بنابر این گزارش در این نشست نتانیاهو دستور آمادهسازی طرح انتقال جمعیت گسترده به جنوب غزه را صادر کرد. زمیر هشدار داد این اقدام میتواند به «از دست رفتن کنترل» و شورش مردمی منجر شود. نتانیاهو اما تاکید کرد: «من نمیخواهم حکومت نظامی داشته باشیم، اما حاضر نیستم حماس را باقی بگذارم.»
به گفته نتانیاهو، جایگزین این طرح، تصرف کامل نوار غزه و عملیات گستردهای است که ممکن است جان گروگانها را به خطر بیندازد. او بهصراحت گفت: «این را نمیخواهم و نمیپذیرم.»
برآوردها و چشمانداز پیشرو
باوجود تنشها، مقامات اسرائیلی به شبکه ۱۲ گفتهاند که انتظار دارند برخی خواستههای حماس در روند مذاکرات مطرح شود و ابراز اطمینان کردهاند اختلافها در گفتوگوهای غیرمستقیم قابل حل است.
میانجیها میگویند که پاسخهای حماس «مثبت» بوده و میتواند به توافق منجر شود. اما بهدلیل بدبینی عمیق دو طرف و پیچیدگیهای سیاسی در تلآویو، هنوز مشخص نیست این تلاشها به آتشبس پایدار ختم خواهد شد یا خیر.
ترامپ سهشنبه گفته بود که اسرائیل با «شرایط لازم برای نهایی کردن» یک آتشبس ۶۰ روزه موافقت کرده و در این دوره، تلاشهایی برای پایان دادن به جنگ در نوار غزه صورت خواهد گرفت.
جنگ غزه تقریبا از ۲۱ ماه پیش و پس از آن حماس در حملهای ناگهانی به اسرائیل، حدود ۱۲۰۰ نفر (اکثرا غیرنظامی) را کشت و ۲۵۱ نفر دیگر را به اسارت برد تاکنون در جریان است.
این جنگ بیشتر از ۲ میلیون نفر از ساکنان غزه را آواره کرده و موجب گسترش گرسنگی شده است. همچنین بیش از ۵۷ هزار فلسطینی در تقریبا دو سال درگیری کشته شدهاند که به گفته مقامات بهداشت محلی، بیشتر آنها غیرنظامی بودهاند.
نتانیاهو بارها گفته است که حماس باید خلع سلاح شود، موضعی که این گروه شبهنظامی تاکنون حاضر به بحث درباره آن نشده است.
قرار است نتانیاهو دوشنبه با ترامپ در واشنگتن دیدار کند. ترامپ بامداد جمعه به وقت آمریکا، در پاسخ به این پرسش که آیا حماس با چارچوب توافق جدید آتشبس موافقت کرده، گفت: «ما ظرف ۲۴ ساعت آینده خواهیم دانست.»