دونالد ترامپ دستورالعملی «بسیار سختگیرانه» برای از سرگیری سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و به صفر رساندن صادرات نفت ایران امضا کرد و گفت جمهوریاسلامی دیگر نباید به کشورهای دیگر نفت بفروشد.
او سهشنبه ۱۶ بهمن و اندکی قبل از دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در کاخ سفید، این دستورالعمل را امضا کرد و گفت «امیدوارم نیازی به استفاده از این گزینه نباشد، باید دید آیا میتوانیم به توافقی با ایران برسیم یا نه.»
دقایقی پس از آنکه اعلام شد ترامپ سیاست فشار حداکثری علیه ایران را احیا میکند، نرخ دلار با حدود هزار تومان افزایش از مرز ۸۵ هزار تومان گذشت.
ترامپ دقایقی بعد در ابتدای دیدار خود با بنیامین نتانیاهو در پاسخ به سوال خبرنگار جوییش اینساید درباره حمایت آمریکا از اسرائیل برای حمله به اهداف جمهوری اسلامی در ایران هم گفت: «باید ببینیم چه پیش میآید. نمیتوانیم اجازه دهیم ایران به سلاح هستهای دست یابد»
او گفت برای امضای دستورالعمل احیای سیاست فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی مردد بوده و گرفتن این تصمیم کار بسیار سختی بوده است.
او همچنین در اشارهای به تلاشهای قبلی جمهوری اسلامی برای ترور خود گفت که دستوراتی صادر کرده است که در صورت ترورش از سوی جمهوری اسلامی، «این دشمن آمریکا کاملا محو و نابود شود».
رییسجمهوری آمریکا درعین حال گفت با ایران تماس خواهد گرفت و آماده دیدار و گفتوگو با همتای ایرانی خود است.
ترامپ از هنگام بازگشت به کاخ سفید، از اظهار نظر روشن و قطعی درباره سیاست خود در قبال جمهوری اسلامی خودداری کرده بود.
ساعاتی پیش خبرگزاری رویترز بهنقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد که انتظار میرود دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، سهشنبه ۱۶ بهمن، با امضای یادداشتی، دستور احیای سیاست «فشار حداکثری» بر جمهوری اسلامی را صادر میکند.
این مقام دولت ترامپ که نامش اعلام نشده، گفت که دستورالعملهای ترامپ در مورد ایران با هدف محروم کردن دشمن خاورمیانهای واشینگتن از همه مسیرهای دستیابی به سلاح هستهای و مقابله با «نفوذ بدخواهانه» جمهوری اسلامی صادر میشود.
فرمان اجرایی ترامپ، وزیر خزانهداری آمریکا را موظف میکند تا با اعمال تحریمها و تشدید نظارت، بیشترین فشار اقتصادی را بر جمهوری اسلامی وارد و با ناقضان تحریمها برخورد کند.
این مقام افزود که وزیر امور خارجه ایالات متحده معافیت های موجود از تحریم ها را اصلاح یا لغو میکند و با وزارت خزانهداری برای اجرای کارزاری با هدف «به صفر رساندن صادرات نفت ایران» همکاری خواهد کرد.
به گفته این مقام دولت ترامپ، نمایندگان آمریکا در سازمان ملل با متحدان کلیدی این کشور، برای اجرای مکانیسم ماشه و اعمال محدودیتهای بینالمللی علیه جمهوری اسلامی همکاری خواهند کرد.
پیشتر بریتانیا، آلمان و فرانسه هشدار داده بودند که اگر جمهوری اسلامی به فعالیتهای هستهای خود ادامه دهد، تا قبل از اکتبر ۲۰۲۵ مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.
فعال شدن مکانیسم ماشه بهمعنای بازگشت تمامی تحریمهایی است که از سوی شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی وضع شده بود. این تحریمها پس از توافق هستهای موسوم به برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به حال تعلیق درآمده است.
دستور دونالد ترامپ برای احیای سیاست فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی در حالی قرار است صادر شود که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در واشینگتن بهسر میبرد و تا ساعاتی دیگر بهعنوان اولین رهبر خارجی از زمان آغاز دور دوم ریاست جمهوری ترامپ، با او در کاخ سفید دیدار میکند.
از هنگام بازگشت ترامپ به کاخ سفید، گمانهزنیها برای مذاکرات مستقیم جمهوری اسلامی و آمریکا افزایش یافته است.
مقامات جمهوری اسلامی در روزهای اخیر تمایل خود برای مذاکره با آمریکا را پنهان نکردهاند اما گفتهاند که پاسخ یا پیشنهادی در این زمینه از کاخ سفید نگرفتهاند.
واکنش مقامات دولت ترامپ
تد کروز، سناتور جمهوریخواه، با اشاره به دیدار پیش روی ترامپ به ایراناینترنشنال گفت:«امیدوارم حداکثر فشار بر جمهوری اسلامی اعمال شود، درآمدهای نفتی آن قطع گردد و هر اقدامی را برای متوقف کردن آیتالله انجام دهیم.»
مایکل والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز با اشاره به حمایت جمهوری اسلامی از گروههای نیابتی خود در منطقه گفت: «ایران همواره سر مار بوده و همچنان هم هست. ما باید راهبردی مشخص تدوین کنیم و در این مسیر [با اسرائیل] هماهنگی استراتژیک داریم.»
بیل هگرتی، سناتور جمهوریخواه، در واکنش به گزارشها درباره تصمیم دونالد ترامپ برای اعمال فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی، گفت: «جو بایدن به ایران اجازه داد حماس و حزبالله را تامین مالی کند و به شکلی خطرناک به سلاح هستهای نزدیک شود. بازگرداندن فشار حداکثری از سوی ترامپ جای تعجب ندارد.»
هگرتی همچنین از کشورهای اروپایی خواست تا تحریمهای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را بهدلیل نقض تعهدات هستهای جمهوری اسلامی فعال کنند.
دونالد ترامپ در جریان رقابتهای انتخاباتی، بارها گفته بود که سیاست بایدن مبنی بر عدم اجرای دقیق تحریمهای مربوط به جلوگیری از صادرات نفت ایران از سوی جمهوری اسلامی، واشینگتن را تضعیف و تهران را جسور کرده است و به حکومت ایران اجازه داده نفت بفروشد، پول نقد جمع کند و فعالیتهای هستهای خود را ئیش ببرد و به تامین مالی و تسلیحاتی گروههای شبهنظامی نیابتی خود در منطقه بپردازد.
صادرات نفت خام ایران در سال ۱۴۰۳ به بالاترین سطح در سالهای گذشته رسیده است.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۳ از محل صادرات نفت ایران ۵۳ میلیارد دلار و یک سال قبل ۵۴ میلیارد دلار درآمد داشته است. دادههای اوپک، تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۴ در بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۸ به این سو بوده است.