مجید ذکریایی، فرمانده یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران، اعلام کرد در هشتماهه نخست سال ۱۴۰۴، حدود ۴۶ هزار هکتار از اراضی ملی، جنگلی و مرتعی کشور در اثر آتشسوزی آسیب دیده است.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، چهارشنبه پنجم آذر به نقل از ذکریایی نوشت از ابتدای سال جاری تا پایان آبانماه، دو هزار و ۳۱۰ فقره آتشسوزی در عرصههای ملی، جنگلی و مرتعی کشور رخ داده که در مجموع، حدود ۴۵ هزار و ۸۰۹ هکتار را در بر گرفته است.
این مقام سازمان منابع طبیعی ضمن مقایسه آمارها با بازه زمانی مشابه در سال گذشته گفت شمار حریقها ۱۲ درصد افزایش و وسعت مناطق آسیبدیده حدود دو درصد کاهش یافته است.
او «تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی، خشکی عرصههای طبیعی، برخی بیاحتیاطیهای گردشگران و شبمانی» را از مهمترین عوامل وقوع آتشسوزی در این مناطق برشمرد و افزود ۹۵ درصد آتشسوزیها از «خطاهای انسانی» ناشی میشود.
به گفته ذکریایی، استان فارس با حدود ۱۲ هزار و ۸۴۰ هکتار اراضی سوخته، بیشترین وسعت آتشسوزی را در میان استانهای کشور به خود اختصاص داده است.
پس از آن، استانهای کردستان با حدود چهار هزار و ۸۷۰ هکتار، کرمانشاه با چهار هزار و ۷۳۰ هکتار، کهگیلویه و بویراحمد با چهار هزار و ۲۴۰ هکتار، آذربایجان غربی با بیش از سه هزار و ۲۰۰ هکتار و آذربایجان شرقی با نزدیک به دو هزار و ۹۰۰ هکتار در رتبههای بعدی قرار دارند.
بسیاری از شهروندان و کاربران شبکههای اجتماعی در روزهای اخیر از مقامهای جمهوری اسلامی بهدلیل سهلانگاری، تعلل و بیتفاوتی در قبال نابودی منابع طبیعی کشور، از جمله جنگلهای هیرکانی، انتقاد کردهاند.
خرابکاری عمدی، بیتفاوتی حاکمیت یا سهلانگاری گردشگران؟
در روزهای اخیر، مقامهای جمهوری اسلامی کوشیدهاند با کمرنگ جلوه دادن نقش ضعف زیرساختها و کمبود تجهیزات، بیتوجهی حکومت به مسائل زیستمحیطی و تعلل در مهار آتشسوزی جنگلها را نادیده بگیرند و بار دیگر، همچون موارد متعدد گذشته، مسئولیت را متوجه مردم کنند.
رسول اشرفیپور، معاون امور سازمان جنگلها و منابع طبیعی کشور، «عامل انسانی» را دلیل اصلی حریق جنگلها برشمرد و از «گردشگران» خواست به «مسئولیتهای اجتماعی» توجه بیشتری داشته باشند.
او اضافه کرد: «جنگلهای شمال کشور بهدلیل شرایط سکون و گرمایی هوا در برخی روزهای نیمه دوم سال شرایط بالقوه آتشسوزی را پیدا میکنند که این امر در اثر بیملاحظگی انسانها میتواند به شرایط بالفعل تبدیل شود که نمونه آن را در آتشسوزی جنگلهای الیت، کلاردشت، نور و گلوگاه مازندران و آزادشهر شاهد بودیم.»
روزنامه حکومتی فرهیختگان، وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی، نیز آتشسوزی گسترده در جنگلهای الیت مازندران را به «عامل انسانی» نسبت داد و به نقل از «منابع آگاه» نوشت تاکنون حدود ۲۰ نفر بهدلیل احتمال دست داشتن در این حریق بازداشت شدهاند.
این روزنامه افزود این حادثه «بهخاطر خشکی ناشی از کمبارشی رخ نداده است و این گمانه پررنگ میشود که پای یک خرابکاری و آتشسوزی عمدی در میان است».
فرضیه عمدی بودن آتشسوزی الیت همچنین از سوی هادی کیادلیری، معاون آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، مطرح شد.
او در عین حال بهصورت تلویحی اذعان کرد این آتشسوزی در ابتدا از سوی مسئولان جدی گرفته نشده است: «زمانی که متوجه شدیم امکان گسترش آتش وجود دارد، تلفنی درخواست بالگرد کردیم اما چون سطح آتش هنوز کم بود، هماهنگی برای اعزام بالگرد سخت انجام شد.»
کیادلیری صعبالعبور بودن منطقه، دشواری دسترسی و کمبود شدید نیرو و تجهیزات محیطبانی را از دلایل طولانی شدن عملیات اطفای حریق در منطقه الیت دانست و افزود: «حتی اگر بالگرد برای اطفا به منطقه میرفت، آتش ادامه پیدا میکرد، چون اول ما باید جنس آتش را بشناسیم. کمیته مدیریت بحران در منطقه حضور داشتند ولی آشنایی کامل درباره جنس آتش نداشتند.»
سرکوب بهجای پاسخ؛ واکنش تراز جمهوری اسلامی به انتقادات
پس از انتشار مطالبی در انتقاد از نحوه مدیریت و مقابله با آتشسوزیهای اخیر، صفحه اینستاگرام حامد تیزرویان، فعال محیط زیست، از دسترس خارج شد.
تیزرویان در مطالب خود به ناکارآمدی نهادهای مسئول و کمتوجهی ساختار مدیریتی به مهار آتشسوزیهای جنگلی اشاره کرده بود.
ابوالفضل جغتایی، دیگر فعال محیط زیست، با انتشار یک استوری در اینستاگرام خود، از تیزرویان حمایت کرد.
جغتایی نوشت: «مطمئن بودم هنوز این جریان تمام نشده، به سراغ تک تک بچهها خواهند آمد. ببینید چطور کسانی که در فرستادن یک هواپیما ۱۷ روز تعلل کردند، اینطور در سرکوب عاشقان محیط زیست فعال هستند و سرعت عمل دارند.»