دادههای شرکت اطلاعات کشتیرانی «کپلر» نشان میدهد حجم نفت خام ایران که روی نفتکشهای شناور در دریا نگهداری میشود، به ۵۲ میلیون بشکه رسیده است که بیشترین سطح در دو سال و نیم گذشته محسوب میشود و حکایت از کاهش تقاضا از سوی خریدار اصلی یعنی چین دارد.
به گزارش بلومبرگ، نزدیک به نیمی از این نفت در نزدیکی مالزی است.
بر اساس این گزارش که سهشنبه چهارم آذرماه منتشر شد، این میزان تقریبا دو برابر حجم ذخیرهشده یک ماه پیش و بسیار بیشتر از پنج تا ۱۰ میلیون بشکه ذخیرهشده در نفتکشهای شناور در ماه ژانویه است.
انباشت محمولهها باعث افزایش تخفیف گونههایی مانند نفت خام سبک ایران شده است.
معاملهگران آشنا با بازار که بهدلیل حساسیت معاملات خواستهاند نامشان فاش نشود، گفتهاند که این تخفیف تا هشت دلار کمتر از بهای نفت برنت رسیده، در حالی که این رقم سه ماه پیش حدود چهار دلار بوده است.
خبرگزاری رویترز ۲۶ شهریور در گزارشی بهنقل از شش منبع تجاری گزارش داد که جمهوری اسلامی نفت ایران را با تخفیف بیشتری به پالایشگاههای کوچک چینی میفروشد: «سطح ذخایر نفت ایران در چین به رکوردی تازه رسیده و همزمان محدودیت سهمیههای وارداتی در پایان سال افزایش یافته و به همین دلیل جمهوری اسلامی نفت ایران را با تخفیفهایی بیشتر از گذشته به حراج گذاشته است.»
بر اساس این گزارش، تخفیف نفت سبک ایران برای محمولههای اکتبر به بیش از شش دلار در هر بشکه نسبت به شاخص برنت رسیده بود. دو هفته پیش از آن این رقم حدود پنج دلار و در ماه مارس حدود سه دلار بود.
وبسایت «اویل پرایس» نیز ۱۸ مرداد گزارش داد با وجود تخفیفهای وسوسهکننده، چینیها خریدار نفت ایران نیستند و این موضوع سبب شده بیش از ۳۰ میلیون بشکه نفت در نزدیکی مالزی معطل بمانند.
با وجود تحریمها، تا پیش از آغاز دور دوم ریاستجمهوری دونالد ترامپ در بهمن ۱۴۰۳، برخی پالایشگاههای کوچک چینی (قوریها)، همچنان بهدلیل تخفیفهای بسیار بالای جمهوری اسلامی، نفت ایران را میخریدند اما پس از آغاز کار ترامپ، این روند رفته رفته مختل شد.
طبق دادههای شرکت کپلر در آن زمان، حجم نفت خام ایران در ذخایر شناور از ۹ میلیون بشکه در اواسط ژانویه به ۳۳ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در اوایل اوت رسیده بود.
بیشتر این نفتکشهای معطل، در آبهای سنگاپور و مالزی - مراکز اصلی عملیات انتقال کشتی به کشتی ایران - شناورند و نگهداری این حجم از نفت روی دریا، هزینههای سنگینی به جمهوری اسلامی تحمیل میکند.
از سوی دیگر، در پی جنگ ۱۲ روزه، حکومت ایران از بیم هدف قرار گرفتن انبارهای نفت خود، بخش بزرگی از نفت ذخیره شده را به کشتیها انتقال داده است.
قوریهای چینی
عمده خریداران نفت جمهوری اسلامی در شرایط تحریم، پالایشگاههای کوچک چینی موسوم به قوری (تیپات) بودند.
دولت ترامپ از ابتدای آغاز به کار خود، سختگیری کمسابقهای نسبت به خریداران نفت جمهوری اسلامی نشان داد.
پتروشیمی شاندونگ شوگوانگ لوچینگ با ظرفیت ۱۰۰ هزار بشکه در روز در مارس ۲۰۲۵، پالایشگاه شاندونگ شنگسینگ کمیکال با ظرفیت ۴۴ هزار بشکه در روز در آوریل ۲۰۲۵ و پالایشگاه هبئی شینهای کمیکال گروپ با ظرفیت ۱۲۰ هزار بشکه در روز در ماه می ۲۰۲۵، از سوی آمریکا تحریم شدند.
مالزی نیز از سوی آمریکا برای سختگیری درباره انباشت نفت ایران در آبهای این کشور تحت فشار است.