با ادامه افت فشار آب در پایتخت و برخی مناطق ایران، هشدارهای وزارت نیرو درباره احتمال گسترش محدودیتها در ساعات مختلف شبانهروز جدیتر شده است. ایران یکی از خشکترین پاییزهای ۵۸ سال اخیر را تجربه میکند و ذخایر سدها به حدود یکسوم ظرفیت رسیده است.
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزلهشناسی، دوشنبه سوم آذر در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا هشدار داد کاهش بارندگی، ضعف در مدیریت علمی منابع آب و از دست رفتن حقابهها در سایه «دیپلماسی ضعیف» کشور را وارد مرحلهای نگرانکننده کرده است.
به گفته او، سال آبی ۱۴۰۴–۱۴۰۵ ششمین سال متوالی است که متوسط بارندگی ایران از میانگین ۵۰ ساله کمتر ثبت میشود.
او همچنین به نبود شفافیت در اطلاعات مصرفکنندگان اشاره کرد و گفت همه مصرفکنندگان الزاما دارای شناسنامه و کارت ملی نیستند و در آمارها ثبت نمیشوند.
در هفتههای اخیر، ابعاد تازهای از بحران کمآبی در ایران آشکار شده و این وضعیت زنگ خطر جدی را برای زندگی روزمره مردم و تداوم فعالیت بسیاری از صنایع به صدا درآورده است.
مقامهای وزارت نیرو هشدار دادهاند دامنه محدودیتها و افت فشار آب در تهران و برخی دیگر از استانها میتواند به ساعات بیشتری از شبانهروز گسترش یابد.
به گفته عیسی بزرگزاده، سخنگوی صنعت آب، از نیمهشب تا نزدیک صبح فشار آب کاهش یافته و این سیاست در طول روز با شدت کمتر اجرا میشود؛ اقدامی که از مرداد ماه و همزمان با هشدارها درباره «وضعیت قرمز آبی» تهران آغاز شد.
او تاکید کرده که مدیریت فشار آب «قطعی» است و هر گونه تغییر به شهروندان اطلاع داده خواهد شد.
پیشتر نیز عباس علیآبادی، وزیر نیرو در دولت مسعود پزشکیان، از قطعی شبانه آب در کشور خبر داده و از مردم خواسته بود ذخیرهساز خانگی نصب کنند.
مقامهای جمهوری اسلامی بارها مسئولیت ناکارآمدی حکومت در مدیریت بحران آب را گردن مردم انداخته و آنها را به «۱۰ درصد صرفهجویی بیشتر در مصرف» دعوت کردهاند.
کمبارشی کمسابقه و کاهش شدید ذخایر سدها
در کنار این محدودیتها، دادههای تازه از وضعیت بارندگی و منابع آب تصویر نگرانکنندهای از سال آبی جاری نشان میدهد.
بر اساس اعلام مدیرکل دفتر اطلاعات و دادههای آب کشور، بارشها نسبت به متوسط بلندمدت ۸۱ درصد و نسبت به سال گذشته ۷۸ درصد کاهش یافته است.
این رقم، پاییز امسال را به کمبارشترین پاییز در ۵۸ سال اخیر تبدیل کرده و در ۱۵ استان از جمله تهران، میزان بارش کمتر از یک میلیمتر یا حتی صفر بوده است.
رتبه بارش کشور در دوره بلندمدت نیز «آخر» گزارش شده و مدلهای پیشبینی بارش، ادامه این وضعیت نامناسب را تایید میکنند.
از سوی دیگر، وضعیت سدهای کشور نیز همچنان بحرانی توصیف میشود.
کاهش شدید بارشها باعث شده موجودی سدها تنها به ۳۲ درصد ظرفیت برسد؛ رقمی که پیامدهای جدی برای تامین آب شرب، کشاورزی و صنعت در استانهایی مانند تهران، اصفهان، خراسان رضوی، قم، هرمزگان، زنجان، کرمان و مرکزی دارد.
گزارشهای رسمی تاکید میکند حتی با تکمیل سامانه دوم انتقال آب طالقان به تهران، افت منابع آب بهقدری شدید است که این پروژهها تنها نقش تسکینی موقت دارند.
نصرالله پژمانفر، رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، ۳۰ آبان احتمال جیرهبندی آب در تهران و مشهد تا پایان ماه آذر را تایید کرده و آن را بهشدت نگرانکننده خوانده بود.