یک رسانه بریتانیایی با استناد به دادههای بهدستآمده از قابلیت اعلام مکان حساب کاربران در پلتفرم ایکس گزارش داد شماری از حسابهای شاخص حامی استقلال اسکاتلند در این شبکه اجتماعی که خود را بهعنوان فعالان اسکاتلندی معرفی میکنند، در حقیقت از داخل ایران اداره میشوند.
وبسایت «یوکی دیفنس ژورنال» نوشت برخی از این حسابهای کاربری در جریان جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، برای مدت کوتاهی از حکومت ایران حمایت کرده بودند.
با این حال، زمانی که جمهوری اسلامی در جریان جنگ اقدام به قطع سراسری اینترنت در ایران کرد، فعالیت این حسابها بهطور همزمان متوقف شد.
این رسانه طی ماههای گذشته چند حساب مرتبط با این شبکه را رصد کرده بود و اکنون دادههای جدید ایکس رفتار سازمانیافته و هدایتشده این شبکه را تایید میکند.
به گزارش یوکی دیفنس ژورنال، این حسابها با استفاده از تصاویر مرتبط با اسکاتلند، واژهها و ارجاعات محلی، میکوشند «عادی» جلوه کنند، اما بررسیها نشان میدهد هدف اصلی این حسابها ترویج پروپاگاندای جمهوری اسلامی است.
حکومت ایران در سالهای اخیر کوشیده است تا با صرف بودجههای کلان برای «ارتش سایبری» خود، فضای افکار عمومی در شبکههای اجتماعی را مهندسی کند.
این ساختار نه تنها بازوی تبلیغاتی نظام بهشمار میرود، بلکه در تولید و بازنشر گسترده اطلاعات نادرست نیز نقش فعالی ایفا میکند.
حسابهای وابسته به حکومت ایران چگونه عمل میکنند؟
یوکی دیفنس ژورنال در ادامه گزارش خود نوشت هر چند در گذشته تحلیلها درباره ارتباط مشکوک برخی حسابهای حامی استقلال اسکاتلند با جمهوری اسلامی «قانعکننده» به نظر میرسید، این ارزیابیها صرفا بر پایه «استنباط» انجام شده بود، زیرا کارشناسان نمیتوانستند محل واقعی گردانندگان آنها را با اطمینان مشخص کنند.
بر اساس این گزارش، قابلیت جدید ایکس برای شفافسازی درباره موقعیت مکانی کاربران شرایط را دگرگون کرده است، زیرا این پلتفرم اکنون بخشی از اطلاعات مربوط به منشا حسابها را نمایش میدهد.
دادههای ایکس حاکی از آن است که این حسابها از ایران به شبکه متصل شده و همزمان ارتباط خود را از مسیر سرورهای ویپیان در هلند برقرار کردهاند.
این الگو در میان آن دسته از حسابهای حامی اسکاتلند که در زمان قطعی اینترنت در جریان جنگ ۱۲ روزه از دسترس خارج شدند و نیز در چند حساب مرتبط دیگر به چشم میخورد.
جزییات ایجاد این حسابها نیز از الگوی یکسانی پیروی میکند؛ هرکدام تنها یکبار در زمان ثبتنام نام کاربری خود را تغییر دادهاند.
الگوی انتشار مطالب آنها نیز تقریبا یکسان است و در فواصل زمانی منظم انجام میشود، به گونهای که با رفتار طبیعی کاربران اسکاتلندی حقیقی تفاوت دارد.
هویت کاربران این حسابها نیز نشانههای روشنی از جعلی بودن دارند؛ از جمله تصاویر پروفایل که با هوش مصنوعی تولید شدهاند و توضیحات بخش معرفی کاربر که اطلاعات غیرواقعی ارائه میدهند.
این حسابها در فاصله چند ثانیه پستهای یکدیگر را بازنشر میکنند، شعارهای مشابهی را تکرار میکنند و بهصورت تقریبا هماهنگ فعالیت دارند.
یوکی دیفنس ژورنال افزود این هماهنگی تصویری ساختگی از یک جامعه فعال و متنوع از حامیان استقلال اسکاتلند به وجود میآورد، در حالی که در واقع این تحرکات بخشی از یک عملیات تبلیغاتی با منشا خارجی است.
«جمهوری اسلامی در پی تضعیف دموکراسی در بریتانیا و اسکاتلند است»
گریم داونی، نماینده پارلمان بریتانیا، در واکنش به دادههای جدید هشدار داد جمهوری اسلامی در کنار کشورهایی مانند روسیه بهطور فعال در تلاش هستند تا دموکراسی و گفتمان عمومی در اسکاتلند و بریتانیا را تضعیف کنند.
او اضافه کرد: «ما هماکنون درگیر نوعی جنگ خاکستری با دشمنانمان هستیم و این یافتهها شواهد بیشتری بر همین واقعیت است.»
داونی ادامه داد: «اگرچه پیگیری استقلال اسکاتلند هدفی سیاسی و مشروع است، اما این گزارش نشان میدهد تا چه اندازه این بحث تحت تاثیر کشورهایی قرار گرفته که نیت دوستانهای نسبت به ما ندارند. برخی از این محتواها حتی از سوی نمایندگان حزب ملی اسکاتلند (اسانپی) بازنشر شده، بیآنکه خودشان آگاه باشند در واقع به دشمنان اسکاتلند کمک میکنند.»
تلاش برای جهتدهی به افکار عمومی از طریق مداخله خارجی، صرفا به موضوع استقلال اسکاتلند محدود نیست.
روزنامه اورشلیمپست گزارش داد قابلیت جدید ایکس باعث افزایش نگرانیها درباره میزان نفوذ خارجی و اصالت حسابهای کاربری فعال در مباحث حساس و جنجالبرانگیز، از جمله مناقشه اعراب و اسرائیل و مساله یهودستیزی، شده است.
از زمان فعال شدن این ویژگی، کاربران ایکس دهها حساب کاربری را شناسایی کردهاند که هویت ادعایی آنها با محل واقعی فعالیتشان مطابقت ندارد.
بر اساس این گزارش، اکنون مشخص شده است که بسیاری از حسابهای بینام با دنبالکنندگان فراوان و محتوای ضداسرائیلی در ایکس، از ترکیه یا پاکستان اداره میشوند.