رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در پاسخ به سوال خبرنگار ایراناینترنشنال گفت همه تاسیسات هستهای در ایران کامل تخریب نشدهاند؛ گرچه برخی «آسیب شدیدی» دیدهاند. او گفت این درست نیست که بگویند چون همهچیز تخریب شده، ضرورتی برای بازرسی وجود ندارد.
به گفته گروسی، همنظری گستردهای درباره مواد غنیسازیشده موجود در ایران وجود دارد.
بهدنبال آغاز نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مدیر کل آژانس چهارشنبه ۲۸ آبان بار دیگر تاکید کرد این نهاد بینالمللی در موقعیتی نیست که صلحآمیز بودن برنامه اتمی ایران را تایید کند.
گروسی در گزارش فصلی خود درباره توافق پادمان معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) با جمهوری اسلامی، اعلام کرد که آژانس هنوز از ایران گزارشی درباره تاسیسات آسیبدیده و مواد هستهای مرتبط دریافت نکرده است.
اسرائیل ۲۳ خرداد ماه و زمانی که تهران و واشینگتن در میانه مذاکرات برای حل اختلافات بودند، حمله غافلگیرانهای به ایران انجام داد و در ادامه آمریکا نیز وارد این نبرد شد و سه سایت هستهای ایران در نطنز، فردو و اصفهان را هدف قرار داد.
گروسی تاکید کرد که گزارش درباره سایتهای آسیبدیده و ذخیره اورانیوم غنیشده در ایران باید طبق تعهدات تهران در چارچوب توافق پادمان، «بدون تاخیر» ارائه شود.
او ۲۷ مهر در مصاحبه با روزنامه سوئیسی «نویه زوریخر سایتونگ» گفته بود جمهوری اسلامی عمده ذخایر اورانیوم غنیشده خود را در تاسیسات هستهای شناخته شدهای نگهداری میکند که بازرسان آژانس اجازه دسترسی به آنها را ندارند.
جمهوری اسلامی بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا در اختیار دارد که پس از حملات آمریکا و اسرائیل گمانهزنیهای مختلفی در خصوص سرنوشت آنها مطرح شده است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، ششم مهر اعلام کرد این کشور از محل نگهداری این ذخایر اطلاع دارد و این اطلاعات را با واشینگتن به اشتراک گذاشته است.
آژانس امکان راستیآزمایی ندارد
به گفته گروسی در گزارش ۲۸ آبان به شورای حکام، آژانس تاکنون هیچگونه فعالیتی برای راستیآزمایی در هیچ یک از تاسیسات هستهای ایران که تحت تاثیر حملات نظامی قرار گرفتهاند، انجام نداده است.
۲۷ آبان و یک روز پیش از برگزار شدن نشست شورای حکام، وزارت خارجه آلمان اعلام کرد بررسی انطباق برنامه هستهای جمهوری اسلامی با قطعنامه ۲۲۳۱ در نشست پیش روی شورای حکام انجام خواهد شد.
به گفته این وزارتخانه، گزارشهای مدیرکل آژانس نشان میدهد تهران تعهدات اساسی خود را از جمله درباره ذخایر اورانیوم با غنای بالا، نقض کرده است.
یک سخنگوی وزارت خارجه آلمان در گفتوگو با خبرنگار ایراناینترنشنال در برلین گفت: «ابهام درباره سرنوشت ذخایر اورانیوم با غنای بالا یکی از موارد مهم نقض تعهدات ایران است.»
مدیرکل آژانس سوم تیر ماه در نامهای به عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، خواستار دیدار و از سرگیری همکاری با آژانس برای حل اختلافات هستهای شد و تاکید کرد ادامه بازرسیها برای توافق دیپلماتیک حیاتی است.
گروسی و عراقچی ۱۸ شهریور ماه در مصر با یکدیگر دیدار کردند و پس از آن اعلام شد توافق تازهای میان جمهوری اسلامی و آژانس انجام شده است اما بهدنبال فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه تهران، مقامهای حکومت ایران گفتند که این توافق دیگر قابل اجرا نیست.
گروسی در گزارش خود به آژانس درباره این موضوع اعلام کرد: «۹ سپتامبر ۲۰۲۵، من در قاهره با وزیر خارجه، عراقچی، توافقی را امضا کردم که درک مشترکی از رویههای مربوط به بازرسیهای آژانس، اطلاعرسانیها و اجرای پادمانها در ایران پس از حملات نظامی ماه ژوئن ارائه میدهد. از آن زمان، ایران دسترسی آژانس را برای بازرسیها و راستیآزمایی اطلاعات، با اطلاع قبلی، تقریبا در تمامی تاسیسات آسیبندیده در تهران تسهیل کرده است که از این امر استقبال میشود.»
به گفته مدیرکل آژانس، هرچند همکاری در زمینه بازرسی از تعدادی از تاسیسات «قابل توجه» است، اما: «تعامل سازنده بیشتری ضرورت دارد. من از ایران میخواهم اجرای کامل و موثر فعالیتهای پادمانی را مطابق با توافق انپیتی تسهیل کند و بر تمایل خود برای همکاری با ایران در این خصوص تاکید میکنم.»
تهران و مذاکره با واشینگتن
این اظهارات گروسی در حالی بیان شد که کمال خرازی، رییس شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی، در گفتوگویی با شبکه خبری سیانان که ۲۸ آبان منتشر شد، اعلام کرد تهران آماده از سرگیری گفتوگوهای هستهای با آمریکاست.
او همزمان تاکید کرد حکومت ایران از شروطی که پیش از حملات آمریکا و اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه تعیین شده بود، عقبنشینی نخواهد کرد.
ساعاتی پیش از انتشار این گفتوگو، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در نشست خبری مشترک با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی که به واشینگتن سفر کرده، گفت جمهوریاسلامی به شدت خواهان دستیابی به توافق است: «ما مشغول گفتوگو با آنها هستیم.»
گروسی در ادامه گزارش خود به شورای حکام تاکید کرد: «همانطور که پیشتر نیز گفتهام، تعیین وضعیت فعلی ذخایر اورانیوم با غنای پایین (LEU) و اورانیوم با غنای بالا (HEU) در ایران باید فورا مورد رسیدگی قرار گیرد.»
به گفته او، پنج ماه عدم دسترسی آژانس به این مواد هستهای در ایران، بدان معناست که «راستیآزمایی آنها ـ طبق رویه استاندارد پادمانها ـ مدتهاست به تاخیر افتاده است».
گروسی تاکید کرد: «برای آژانس حیاتی است که بتواند هرچه سریعتر وضعیت را راستیآزمایی کند.»