رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اعلام کرد با وجود حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هستهای در ایران، جمهوری اسلامی همچنان بهاندازه کافی اورانیوم غنیشده با درصد بالا و دانش فنی لازم برای ساخت سلاح هستهای را در اختیار دارد.
گروسی شامگاه پنجشنبه ۱۵ آبان در مصاحبه با شبکه فرانس۲۴ گفت برنامه هستهای ایران در پی حملات اسرائیل و آمریکا به سایتهای نطنز، اصفهان و فردو «بهشدت آسیب دیده»، اما تهران همچنان آنقدر اورانیوم با غنای بالا و توان فنی در اختیار دارد که میتواند در آینده نزدیک چند سلاح هستهای تولید کند.
او افزود: «برای بازسازی آن پایه صنعتی و فناورانه، ایران به زمان نیاز دارد. کارشناسان تخمین میزنند این روند یک سال یا بیشتر طول بکشد.»
به گفته مدیرکل آژانس، بخش زیادی از مواد هستهای ایران همچنان در همان تاسیسات هدفقرارگرفته باقی ماندهاند و «این مواد به آنها امکان میدهد چند سلاح هستهای بسازند».
گروسی ادامه داد: «امروز فعالیتهای هستهای در ایران بسیار محدود شده است. نیروگاهی در جنوب دارند یا فعالیتهای دیگر... ایران در این لحظه هیچ غنیسازی انجام نمیدهد، ولی این بدان معنا نیست که در آینده نیز انجام نخواهد داد.»
او ۱۴ آبان نیز در گفتوگو با فایننشالتایمز هشدار داد حکومت ایران باید همکاری خود را با بازرسان سازمان ملل «بهطور جدی بهبود بخشد» تا از افزایش تنش با غرب جلوگیری کند.
۱۱ آبان، محمدجواد لاریجانی، مدیر پژوهشگاه دانشهای بنیادی، گفت جمهوری اسلامی نظریه جدیدی در جهان مطرح کرده که بر اساس آن، کشوری که میتواند «در کمتر از دو هفته بمب اتم داشته باشد، قاطعانه بمب نمیخواهد».
«تنها راهحل پایدار گفتوگو است»
گروسی در بخش دیگری از گفتوگو با فرانس۲۴، حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات اتمی ایران را «چرخشی چشمگیر از دیپلماسی بهسوی استفاده از زور» توصیف کرد و آن را عقبگردی از سالها مذاکره با جمهوری اسلامی دانست.
او تاکید کرد: «ما باید به دیپلماسی بازگردیم؛ زیرا تنها راهحل پایدار گفتوگو است، نه حمله و تخریب.»
مدیرکل آژانس گفت پس از جنگ ۱۲ روزه، همکاری تهران با بازرسان سازمان ملل بهشدت کاهش یافته است: «از آن زمان نتوانستهایم به وضعیت قبل بازگردیم. ایران قانونی داخلی تصویب کرده که میگوید باید همکاری با آژانس را محدود کنند.»
با این حال، گروسی افزود تماسها و مذاکرات فنی با تهران همچنان ادامه دارد و آژانس در تلاش است مسیر نظارت را از سر بگیرد.
۳۱ شهریور، ۷۰ نماینده مجلس در نامهای به روسای قوا و شورای عالی امنیت ملی خواستار آن شدند که با تغییر «فتوای» پیشین علی خامنهای و بهمنظور ایجاد «بازدارندگی»، جمهوری اسلامی اقدام به ساخت و نگهداری بمب اتمی کند.
رد ادعاها درباره نقش آژانس در حمله به ایران
گروسی در ادامه مصاحبه با فرانس۲۴، برخی اظهارات مبنی بر اینکه گزارش آژانس توجیهی برای حملات به ایران بوده را رد کرد و گفت: «گزارش ما هیچ نکته تازهای نداشت و متاسفانه بیش از اندازه سیاسی شد.»
گروسی همچنین گزارشها درباره تاثیر هوش مصنوعی بر نتیجهگیریهای آژانس را بیاساس خواند و توضیح داد: «نتیجهگیریهای ما به دست بازرسان انسانی انجام میشود، نه ماشینها. ما از ابزارهای هوش مصنوعی تنها برای پردازش بخشی از دادهها استفاده میکنیم، نه برای قضاوت درباره پایبندی کشورها به تعهداتشان.»
در ماههای اخیر و بهویژه پس از جنگ ۱۲ روزه، شماری از مقامهای جمهوری اسلامی بهشدت از گزارشهای گروسی انتقاد کردهاند؛ برخی او را «عامل موساد» نامیدند و حتی روزنامه کیهان، رسانه زیر نظر نماینده خامنهای، خواستار اعدام او به اتهام «جاسوسی» برای اسرائیل شد.
شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی ۲۲ خرداد حکومت ایران را بهدلیل «عدم ارائه توضیحات معتبر درباره وجود مواد هستهای اعلامنشده در چند سایت»، ناقض تعهدات خود دانست و با اکثریت آرا قطعنامهای علیه تهران تصویب کرد.
آژانس تاکید کرده است باید هرچه سریعتر بتواند فعالیتهای حیاتی راستیآزمایی خود در ایران را از سر گیرد، از جمله نظارت بر ذخیره بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا که آخرینبار تنها چند روز پیش از آغاز جنگ ۱۲ روزه تایید شده بود.
گروسی هشدار داد: «اگر نتوانیم به بازرسیها بازگردیم، دید خود را نسبت به آنچه در برنامه هستهای ایران میگذرد، از دست خواهیم داد، و این برای کل نظام عدم اشاعه خطرناک است.»