دو مقام بلندپایه سابق ایالات متحده در میزگردی که شبکه تلویزیونی ایراناینترنشنال برگزار کرد، احتمال حمله دوباره اسرائیل به مواضع حکومت ایران را در هفتهها و ماههای آینده، اندک دانستند.
الیوت آبرامز، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران در دولت اول دونالد ترامپ، گفت: «در جریان جنگ ۱۲ روزه و در پی حملات اسرائیل و سپس ایالات متحده، بیشتر سامانههای دفاع هوایی و همچنین بخش زیادی از تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی ایران نابود شدند.»
آبرامز در این میزگرد که بزرگمهر شرفالدین، مدیر بخش دیجیتال ایراناینترنشنال آن را اداره میکرد، تاکید کرد: «به نظر نمیرسد مقامات جمهوری اسلامی ایران وسوسه شوند اسرائیل را تحریک کنند زیرا با نبود دفاع هوایی، میدانند که اسرائیل میتواند آسیب بسیار بیشتری وارد کند.»
این مقام سابق آمریکا با تاکید بر اینکه فکر نمیکند اسرائیلیها هم در حال حاضر دنبال جنگ باشند، گفت با در نظر گرفتن شرایط موجود، واقعا تعجب میکند اگر جنگ دیگری رخ دهد.
آبرامز اضافه کرد: «مقامات اسرائیل پس از آزادی گروگانها از غزه، نیاز دارند که به نیروی نظامی خود استراحت دهند و آن را بازسازی و تجهیز کنند. اکثر واحدهای نظامی اسرائیل از نیروهای ذخیره تشکیل شده است و آنان میخواهند به خانه برگردند، نزد خانواده خود باشند و شغل عادی خود را ادامه دهند.»
دنیس راس، سفیر اسبق ایالات متحده در امور خاورمیانه نیز گفت مقامات جمهوری اسلامی بر اساس روایتی که به منظور اقناع مردم ساختهاند، میگویند جنگ را بردهاند اما: «مردم ایران درک درستی از وضعیت دارند و نگران درگیری جدیدی هستند.»
به گفته این مقام پیشین آمریکا، «اگر مقامات جمهوری اسلامی برای دستیابی به سلاح هستهای شتاب کنند، با واکنش اسرائیل یا آمریکا مواجه خواهند شد».
راس همچنین با اشاره به کشته شدن شمار قابل توجهی از فرماندهان سپاه پاسداران و دانشمندان هستهای در پی حملات اسرائیل گفت: «بعید است جمهوری اسلامی بخواهد ریسک حمله آنها را بپذیرد.»
او در ادامه سخنان خود به مشکلات حکومت ایران در «تولید برق و گاز، کمبود شدید آب، ورشکستگی بانک آینده و بیارزش شدن پول ملی» اشاره و تاکید کرد: «حکومت در تقریبا تمام شاخصها در حال شکست است.»
سخنان «زودهنگام» و «اغراقآمیز» ترامپ در مورد ایران
ایراناینترنشنال نظر آبرامز را در مورد دیدگاه ترامپ درباره حکومت ایران پرسید.
ترامپ ۲۸ مهر گفته بود: «پیش از آنکه ما ایران را هدف قرار دهیم، نمیتوانستیم هیچ توافقی در خاورمیانه بهدست آوریم، چون سایهای تاریک بر منطقه افتاده بود اما زمانی که توانستیم توان هستهای ایران را از بین ببریم، همه چیز تغییر کرد.»
آبرامز این سخنان را «زودهنگام» و «اغراقآمیز» توصیف کرد.
او گفت: «به رغم آنکه نفوذ تهران نسبت به دو یا سه سال پیش بسیار کاهش یافته است، اینکه بگوییم درگیری در منطقه پایان یافته است و صلح برقرار خواهد شد، بسیار اغراقآمیز است.»
آبرامز تاکید کرد: «نیروی نظامی رژیم ایران همچنان قدرتمند است و برنامه موشک بالستیک خطرناکی دارد. بنابراین گفتن اینکه مشکلات حل شدهاند، اشتباه است.»
راس نیز گفت: «حملات موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل به این دلیل انجام شد که حکومت ایران فکر میکرد به نوعی از جانب ما مصونیت دارد ولی حملات آمریکا به ایران نشان داد که آنها دیگر مصونیت ندارند.»
او اضافه کرد که همین موضوع برای کشورهای منطقه اهمیت زیادی داشت: «به این دلیل که دیگر لازم نیست تا این اندازه از جمهوری اسلامی، بهویژه با تضعیف نیروهای نیابتیاش هراس داشته باشند.»
راس تاکید کرد که این «یک تحول استراتژیک و بسیار مهم» است.
به اعتقاد او، «حکومت ایران تمرکز خود را بر بقا گذاشته است» و احساس میکند میتواند اوضاع را کنترل، مدیریت و حفظ کند: «البته به دنبال مشکلآفرینی در خارج از مرزهای ایران نیست.»
راس در این مورد که آیا میتوان تغییر رژیم ایران را از خارج انجام داد، ابراز تردید کرد و گفت: «تغییر رژیم باید از داخل ایران انجام شود ولی پرسش این است که چه نوع کارهایی وجود دارد که میتوانیم از آنها حمایت کنیم؟ یا اگر قرار نیست تغییر رژیم اتفاق بیفتد، چه نوع رفتارهایی از ایران باید ببینیم که باعث شود به روشی عمل کند که قابل قبولتر باشد؟»
حرکت بعدی ترامپ در مورد ایران چیست؟
آبرامز در پاسخ به ایراناینترنشنال مبنی بر اینکه حرکت بعدی ترامپ در قبال جمهوری اسلامی چگونه خواهد بود، اشاره کرد که او و طرفدارانش خواستار «تکرار تجربه آمریکا در افغانستان و عراق نیستند که به بهای کشته و زخمی شدن شمار زیادی از سربازان و تریلیونها دلار هزینه تمام شد».
او افزود ترامپ چنین تجربهای را تکرار نخواهد کرد اما: «این به معنای انزواطلب بودنش نیست به ویژه آنکه میبینیم به سراسر جهان سفر میکند و با رهبران روسیه و چین و کشورهای اروپایی دیدار میکند.»
آبرامز گفت که برخی از طرفداران ترامپ، او را بهخاطر صرف زمان زیاد برای امور بینالمللی - و نه به اندازه کافی برای اقتصاد داخلی - مورد انتقاد قرار دادهاند.
او تاکید کرد که ترامپ میخواهد از این نوع جنگها اجتناب کند اما این خواسته باعث نمیشود از نفوذ آمریکا دست بکشد: «برای او تحلیل هزینه-فایده مطرح است. او ملیگرا است و مسائل را از دید تجارت و معامله میبیند. هدفش این است که آمریکا قویتر، امنتر و ثروتمندتر شود.»
راس در پاسخ به این پرسش که با توجه به شرایطی که ایالات متحده و جمهوری اسلامی برای مذاکره مطرح کردهاند، آیا زمینهای برای دیپلماسی با جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، گفت اگر این شرایط واقعی باشند، پاسخ منفی است: «رهبر جمهوری اسلامی مذاکرات با ما را به عنوان یک فرصت نمیبیند، بلکه تهدید میداند؛ زیرا حتی دستیابی به توافق نیز پرسشهایی را در مورد ماهیت و ایدئولوژی نظام ایجاد میکنند.»
کسانی در ایران مایل به معامله هستند
راس در ادامه سخنانش گفت: «کسانی در ایران هستند که واقعا به انجام معامله با ما تمایل دارند. فقط رهبر جمهوری اسلامی را جزو آنان حساب نمیکنم.»
او با اشاره به این نکته که تمرکز بر مسئله تغییر رژیم در ایران موضوعی نبوده که جذبش کند، افزود: «مدیریت تغییر رژیم از خارج ایران دشوار است و سوابق ما چندان خوب نیست.»
آبرامز هم تاکید کرد: «مردم ایران هرگز رژیم فعلی را در سال ۱۹۷۹ انتخاب نکردهاند و از آن زمان تاکنون علیه آن مبارزه میکنند و هر چند سال یک بار علیه آن قیام کردهاند.»
او گفت ما در خارج، در کشورهای دموکراتیک، وظیفه داریم از مردم ایران حمایت کنیم: «تغییر در ایران اجتنابناپذیر است. ما قادر به تعیین یک جدول زمانی نیستیم ولی دیدیم که اتحاد جماهیر شوروی، یک ابرقدرت بزرگ، در یک جدول زمانی، فروپاشید.»
راس نیز در ادامه سخنان آبرامز گفت شباهتهایی واقعی بین اتحاد شوروی سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲ و ایران امروز میبیند و اضافه کرد: «هیچکس در اتحاد شوروی آن زمان به ایدئولوژی باور نداشت. تنها کسانی که از ایدئولوژی استفاده میکردند، کسانی بودند که برای قدرت خود به آن وابسته بودند.»
او افزود: «نسل بعدی، حتی فرزندان کسانی که در قدرت بودند، به آن ایدئولوژی باور نداشتند و از آن جدا شده بودند. بنابراین شکاف بسیار بزرگی بین رهبری کشور و مردمی که با آن مقابله میکنند، وجود دارد و حجاب بهترین نمونه این وضعیت است.»
پیشتر و در ۱۳ آبان، حساب وزارت خارجه آمریکا به زبان فارسی، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایالات متحده همچنان مصمم به ترویج دیپلماسی، پاسخگویی و آرمانهای مردم ایران برای آیندهای روشنتر است.»