وبسایت نیو ریجن به نقل از منابع سیاسی گزارش داد عراق در پشت صحنه در حال میانجیگری برای ترمیم روابط میان جمهوری اسلامی و سوریه پس از سقوط حکومت بشار اسد و روی کار آمدن دولت جدید در دمشق است.
این رسانه یکشنبه چهار آبان گزارش داد بغداد نقشی کلیدی در عبور دمشق و تهران از وضعیت «سردی استراتژیک» میان طرفین بر عهده گرفته است.
در این فضای پیچیده، عراق میکوشد خود را بهعنوان میانجی پنهان و پشتصحنه برای بازسازی پلهای ارتباطی میان دو متحد سابق معرفی کند که مسیرشان از هم جدا شده است.
بهنوشته نیو ریجنن، مقامهای بغداد میگویند قصد دارند از موقعیت جغرافیایی عراق و روابط مستحکم خود با جمهوری اسلامی برای مهندسی نوع جدیدی از آشتی و نزدیکی میان تهران و دمشق استفاده کنند.
از زمان جنگ ۱۲ روزه موازنه قدرت در منطقه به آهستگی در حال تغییر بوده است.
این جنگ، شکنندگی نفوذ جمهوری اسلامی در سوریه و لبنان را آشکار کرد و تهران را واداشت تا در اولویتهای منطقهای خود بازنگری کند. همچنین باعث شد همپیمانیها در منطقه، بهویژه با تشدید فشارهای اقتصادی و سیاسی داخلی در ایران، بازتعریف شوند.
با روی کار آمدن دولت جدید سوریه و چهرههایی که پیشتر با تهران زاویه داشتند، جمهوری اسلامی با واقعیتی تازه روبهرو شده است که وادارش میکند نفوذ خود را محتاطانهتر و غیرمستقیمتر دنبال کند؛ بیآنکه در برابر رقبای داخلی یا دشمنان خارجی ضعیف جلوه کند.
سوریه در دوران زمامداری اسد، شاهد حضور گسترده نیروهای سپاه پاسداران در این کشور بود.
پیشتر دو نماینده سابق مجلس شورای اسلامی بهطور جداگانه تایید کرده بودند جمهوری اسلامی دستکم ۳۰میلیارد دلار برای حفظ اسد در قدرت هزینه کرده است.
دیپلماسی پنهان و دیدارهای سرزده
منابع سیاسی در بغداد به نیو ریجن گفتهاند طی ماههای اخیر مجموعهای از تحرکات دیپلماتیک بی سر و صدا میان عراق و سوریه در جریان بوده که با مشارکت غیرعلنی جمهوری اسلامی همراه است.
به گفته این منابع، هیاتهای رسمی عراقی شامل نمایندگانی از سازمان اطلاعات و وزارت امور خارجه، بهطور محرمانه به دمشق سفر و با مقامهای ارشد وزارت امور خارجه سوریه دیدار کردهاند.
محور این مذاکرات بازگشایی کانالهای ارتباطی میان تهران و دمشق عنوان شده است.
این جلسات که به شکل علنی اعلام نشدهاند، پس از چندین دور رایزنی میان سوریه و روسیه انجام برگزار شدند؛ مذاکراتی که اختلافات میان دمشق و تهران درباره آینده نقش نظامی و اقتصادی ایران در سوریه را آشکار کرد.
این منابع گفتند تهران از بغداد خواسته تا میانجی از سرگیری مذاکرات با دمشق شود تا بتواند حضور رسمی خود را در سوریه احیا و منافع دیرینه اقتصادی و نظامی خود را تضمین کند.
یک منبع آگاه گفت: «بغداد در این زمینه نقشی دوگانه ایفا میکند؛ از یکسو ارزیابی خود از رویکرد دولت سوریه به آشتی را در اختیار تهران میگذارد و از سوی دیگر به دمشق پیشنهادهای عملی ارائه میدهد تا در ازای کاهش مداخله مستقیم ایران، همکاری اقتصادی و امنیتی تدریجی برقرار شود.»
اقدامات متعادلکننده بغداد
خلیفه التمیمی، استاد علوم سیاسی، به نیو ریجن گفت عراق موقعیت منحصر به فردی برای میانجیگری میان تهران و دمشق دارد و در سالهای اخیر نشان داده که میتواند پروندههای حساس منطقهای را مدیریت کند.
تمیمی تاکید کرد تهران احتمالا در مقطع فعلی از انجام هر اقدام آشکاری خودداری میکند تا از واکنش جناحهای تندرو داخلیاش که همچنان نسبت به دولت جدید سوریه بدگماناند، جلوگیری کند.
با وجود تنشهای فعلی، او گفت باور دارد رکود سیاسی میان تهران و دمشق چندان پایدار نخواهد بود، زیرا منافع مشترک در نهایت بهاندازهای نیرومند هستند که یخ روابط را بشکنند.
ایندیپندنت عربی ۲۶ شهریور به نقل از منابع دیپلماتیک نوشت سوریه و اسرائیل در حال انجام مذاکرات پیشرفته برای امضای توافق امنیتی در روزهای آینده هستند که بر اساس آن دمشق متعهد میشود از حضور جمهوری اسلامی و گروههای وابسته به آن در خاک سوریه جلوگیری کند.