سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، اعلام کرد که «تله حقوقی» در مکانیسم ماشه توافق هستهای تا «حد زیادی» نتیجه عملکرد محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین جمهوری اسلامی، بود.
سرگئی لاوروف که به این پرسش که «وزیر امور خارجه پیشین ایران گفته است روسیه تلاش برای تمدید توافق هستهای را در دوره ریاستجمهوری حسن روحانی تضعیف کرد. آیا این درست است؟»، پاسخ داد: «تصمیم نهایی در مورد برجام بهطور مستقیم از سوی محمدجواد ظریف و جان کری، وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده، گرفته شد.»
خبرنگار حاضر در این نشست رسانهای که دوشنبه ۲۱ مهر در مسکو برگزار شد، به زمان سخنان ظریف اشاره نکرد، اما به نظر میرسد که اشاره او به مصاحبه ظریف با سعید لیلاز در اسفند سال ۱۳۹۹ بوده باشد.
او در این مصاحبه انتقادهایی را متوجه لاوروف و سیاستهای روسیه کرده و گفته بود: «روسیه در هفته آخر برجام حداکثر تلاشش را کرد تا برجام به نتیجه نرسد. روسها فکر نمیکردند برجام به نتیجه برسد.»
به گزارش سایت وزارت امور خارجه روسیه، لاوروف اشاره کرد: «سایر شرکتکنندگان در آن زمان تنها نظارهکننده و شاهد دستیابی ایالات متحده و ایران به توافق بودند.»
او با اشاره به «همکاری نزدیک» با ظریف در مورد برجام به منظور حل و فصل برنامه هستهای جمهوری اسلامی افزود: «کاملاً مشخص است که روسیه هرگز از موضع ثابت خود در حمایت از آن توافق هستهای، از جمله قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، عدول نکرده است.»
لاوروف با اعلام این موضوع که دقیقاً نمیداند منظور ظریف چه بوده است، گفت که مکانیسم ماشه «در واقع، در مرحله نهایی مذاکرات مستقیم بین ظریف و کری مورد توافق قرار گرفت.»
او با اشاره به اینکه روسیه «شگفتزده» شد، گفت: «اما وقتی شرکای ایرانی ما این فرمول را قبول کردند، که صادقانه یک تله بود، زمینه برای اعتراض ما وجود نداشت.»
لاوروف افزود: «میتوانم درک کنم که چرا ظریف از چنین فرمول غیرمتعارفی حمایت کرد. ایران قصدی برای نقض برجام نداشت و اطمینان داشت که هیچکس هم آن کشور را به چنین کاری متهم نخواهد کرد.»
به گفته لاوروف، «در عوض، آنچه روی داد، این بود که ایران برجام را نقض نکرد، اما ایالات متحده از آن خارج شد و اروپاییها نتوانستند تعهدات خود را انجام دهند. بعد از آن، آنها دوباره خواستار دریافت امتیازات جدید از ایران شدند. از آنجا که شما ظریف را ذکر کردید، این بدعت تا حد زیادی نتیجه کار او بود.»
او همچنین در این مورد که آیا روسیه سیستم موشکی اس-۴۰۰ و هواپیماهای سوخود را به جمهوری اسلامی تحویل داده است، گفت: «در مورد همکاری نظامی-فنی ما با ایران، پس از لغو تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل، هیچ محدودیتی نداریم.»
لاوروف تاکید کرد: «ما با رعایت کامل قوانین بینالمللی، تجهیزات مورد نیاز ایران را تامین میکنیم. همه اینها دقیقاً در چارچوب قوانین بینالمللی انجام میشود.»
او جزییاتی از تجهیزات مورد نیاز تهران را که احتمالا از سوی مسکو تامین میشود، فاش نکرد.
سخنان لاوروف در شرایطی ابراز شده است که با فعال شدن مکانیسم ماشه به خواست دولتهای اروپایی، سازمان ملل متحد تحریمهای تسلیحاتی و سایر محدودیتها علیه جمهوری اسلامی را بهدلیل برنامه هستهای تهران بازگرداند.
روسیه اعلام کرده است که این اقدام را به رسمیت نمیشناسد.
تلاش جمهوری اسلامی برای گسترش همکاری نظامی با روسیه در شرایطی است که ۱۴ مهر، یک منبع آگاه به ایراناینترنشنال گفت سپاه پاسداران و ستاد کل نیروهای مسلح از طریق شبکههای تجاری خود در چین از جمله دلالان نفتی، در حال مذاکره برای دریافت تسلیحات چینی همچون موشک، پهپاد و سامانههای پدافند هوایی هستند.
پیش از این، برخی مقامات جمهوری اسلامی اعلام کردهاند که روسیه در جریان جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، هیچ کمکی به تهران نکرد.