ناصر تقوایی، فیلمساز، عکاس و نویسنده مطرح ایرانی که با ساخت سریال تلویزیونی «دایی جان ناپلئون» در میان مردم ایران به شهرت رسید، در ۸۴ سالگی درگذشت. او در سالهای گذشته بارها از فشارهای حکومت بر فیلمسازان مستقل سخن گفته بود.
مرضیه وفامهر، فیلمساز و همسر تقوایی، سهشنبه ۲۲ مهر در شبکههای اجتماعی از درگذشت این هنرمند خبر داد.
وفامهر نوشت: «ناصر تقوایی، هنرمندی که دشواری آزاده زیستن را برگزید، به رهایی رسید. پروازش را به خاطر بسپاریم.»
تقوایی متولد ۲۲ تیر ۱۳۲۰ در شهر آبادان در جنوب ایران بود.
او در سال ۱۳۵۵ با ساخت سریال تلویزیونی «دایی جان ناپلئون» بر اساس رمانی با همین نام از ایرج پزشکزاد، در میان عامه مردم به شهرت رسید.
کارگردانی از «موج نو» سینمای ایران
تقوایی از پیشگامان سینمای روشنفکری ایران بود و برخی او را از کارگردانان «موج نوی سینمای ایران» نامیدند.
او درباره زمینه فیلمسازی خود گفته بود: «قبل از ما گروهی که همه تحصیلکرده سینما بودند، چون امکان ورود به سینمای فارسی را نداشتند، ناچار جذب فرهنگ و هنر شدند و فیلم کوتاه ساختند. فاروقی، هوشنگ شفتی، هژیر داریوش و چند نفر دیگر. کامران شیردل هم بود. اینها سینمای غرب را هم خوب میشناختند. شیردل سینمای ایتالیا و داریوش سینمای فرانسه را از اساس میشناختند. اینها در جلسات کانون فیلم میآمدند و برای ما حرف میزدند. فیلمهای کوتاه اینها هم باعث امیدواری شد.»
در حوزه سینما، او شش فیلم ساخت: آرامش در حضور دیگران (۱۳۴۹)، صادق کرده (۱۳۵۱)، ناخدا خورشید (۱۳۶۵)، ای ایران (۱۳۶۸)، کاغذ بیخط (۱۳۸۰).
این هنرمند جوایز گوناگونی از جمله تندیس طلایی جشنواره بینالمللی فیلم سانفرانسیسکو، شیر طلایی و نقرهای جشنواره فیلم ونیز، پلنگ برنزی جشنواره فیلم لوکارنو و جوایز داخلی متعددی در ایران کسب کرد.
او با «قصههای کیش» که در آن یک اپیزود به نام «کشتی یونانی» ساخته بود، نامزد نخل طلای جشنواره فیلم کن شده بود.
این کارگردان سینما، سابقه عکاسی و نویسندگی نیز داشت.
تقوایی در سالهای فیلمسازی خود با مشکلات متعدد از جمله سانسور مواجه بود و ساخت آخرین فیلمش، «چای تلخ» در سال ۱۳۸۲ نیمهکاره ماند.
با این حال او گفته بود: «ما با آن گروهی که از فرنگ آمده بودند، یک تفاوت اساسی داشتیم. آنها به دلیل برخورد با دموکراسی غرب، خیلی ایدهآلیست بودند اما ما یاد گرفته بودیم که در شرایط سخت و دشوار کار کنیم.»