دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا اعلام کرد مقامهای جمهوری اسلامی با دولت او تماس گرفتهاند و تمایل خود را برای «پیگیری صلح» و حمایت قوی از توافقی که برای پایان دادن به جنگ غزه حاصل شده، ابراز کردهاند.
او پنجشنبه ۱۷ مهر در نشست کابینه در کاخ سفید گفت امیدوار است حل بنبست در برنامه هستهای ایران بتواند زمینه بازسازی کشور را پس از حملات آمریکا و اسرائیل در ماه ژوئن فراهم کند، اما تاکید کرد ایران «نمیتواند سلاح هستهای داشته باشد.»
ترامپ گفت: «فکر میکنم حمله به ایران بسیار مهم بود، چون اگر آن حمله انجام نمیشد، ایران احتمالاً تا حالا چند سلاح هستهای داشت. در آن صورت، حتی اگر توافقی امضا میکردیم، سایهای تاریک بر آن میافتاد و معنا و اثرش را از دست میداد.»
آمریکا اول تیر ماه امسال سه مرکز اصلی هستهای ایران را هدف قرار داد؛ حملاتی که اوج کارزار نظامی غافلگیرکننده اسرائیل علیه جمهوری اسلامی بود و به گفته ناظران، شدیدترین ضربه به زیرساختهای نظامی ایران در دهههای اخیر محسوب میشود. ترامپ دو روز بعد دستور آتشبس صادر کرد.
او پنجشنبه گفت: «ایران حالا متفاوت است. مقامهایش به ما اطلاع دادهاند که میخواهند روی صلح کار کنند و اعلام کردهاند بهطور کامل از این توافق حمایت میکنند. آنها فکر میکنند این توافق عالی است. ما از این موضع قدردانی میکنیم و با ایران همکاری خواهیم کرد.»
ترامپ ادامه داد: «ما تحریمهای بزرگی علیه ایران وضع کردهایم، اما دلمان میخواهد آنها بتوانند کشورشان را بازسازی کنند؛ فقط نمیتوانند سلاح هستهای داشته باشند.»
ترامپ در حالی این سخنان را مطرح کرد که وزارت خزانهداری آمریکا همزمان تحریمهای گسترده بیشتری علیه جمهوری اسلامی وضع کرد.
موضع جمهوری اسلامی: حمایت از پایان جنگ و حقوق فلسطینیان
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی پنجشنبه ۱۷ مهر با انتشار بیانیهای اعلام کرد جمهوری اسلامی «جمهوری اسلامی ایران همواره از هر اقدام و ابتکاری که متضمن توقف جنگ نسلکشی، خروج نظامیان اشغالگر، ورود کمکهای بشردوستانه، آزادی اسرای فلسطینی و احقاق حقوق بنیادین فلسطینیان باشد، حمایت کرده است.»
در این بیانیه تاکید شده است: «توقف جنایت و نسلکشی در غزه، نافی مسئولیت دولتها و نهادهای صلاحیتدار بینالمللی برای پیگیری وظیفه مشترک قانونی، انسانی و اخلاقی جامعه جهانی جهت اجرای عدالت از طریق شناسایی و محاکمه آمران و عاملان جنایات جنگی، نسلکشی و جنایات علیه بشریت در نوار غزه، با هدف پایاندادن به بیکیفرمانی چند دههای رژیم صهیونیستی نخواهد بود.»
گفتوگوهای هستهای و بنبست باقیمانده
تنش بر سر فعالیتهای هستهای ایران همچنان ادامه دارد، هرچند ترامپ بارها تاکید کرده جنگ ۱۲ روزه «برنامه هستهای ایران را نابود کرده است.»
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، سهشنبه ۱۵ مهر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که تهران و واشینگتن پس از چند دور گفتوگوی غیرمستقیم با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، در اواخر ماه مه به توافق نزدیک شده بودند.
عراقچی نوشت: «هیچ راهحلی جز توافق از طریق مذاکره وجود ندارد.»
او در عین حال بار دیگر تاکید کرد که جمهوری اسلامی حاضر نیست از حق خود برای غنیسازی اورانیوم صرفنظر کند.
ترامپ نیز شامگاه چهارشنبه ۱۶ مهر در گفتوگویی تلفنی با شبکه فاکسنیوز گفت: «ایران تنها یک یا دو ماه تا دستیابی به سلاح هستهای فاصله داشت، و اگر اجازه میدادم این اتفاق بیفتد، این توافق ممکن نبود. اما حالا ایران متفاوت است، و ما گفتوگوهای خوبی داشتهایم. همانطور که دیدید، آنها از توافق حمایت کردند و بیانیهای در این زمینه صادر کردند. این اتفاقی فوقالعاده است.»