مارک کارنی، نخستوزیر کانادا، در دومین دیدار خود با دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا در کاخ سفید، نتوانست امتیاز تازهای در زمینه تعرفههای تجاری برای صنایع کلیدی کشورش بگیرد.
این دیدار که بیش از گفتوگوهای اقتصادی، با تمجید و شوخی میان دو رهبر همراه بود، پرسشهای تازهای درباره توانایی کارنی در مدیریت رابطه با واشینگتن ایجاد کرده است.
دیداری صمیمی اما بیحاصل برای اقتصاد کانادا
مارک کارنی بعد از دو بار ملاقات با دونالد ترامپ در اتاق بیضی، باز هم با دست خالی به اتاوا بازگشت؛ ملاقاتی که بسیاری امیدوار بودند کمی از فشارهای اقتصادی ناشی از تعرفههای وضعشده بر کالاهای کانادایی بکاهد، اما دستاورد آن چیزی نبود جز رد و بدل شدن تعریف و تمجید میان دو رهبر و فضایی دوستانه که شاید تنها بتواند امید به گفتوگوهای آینده را زنده نگه دارد.
با اینکه کاناداییها میدانستند این دیدار به لغو کامل تعرفهها منجر نخواهد شد، اما انتظار داشتند صنایعی چون آلومینیوم، فولاد و خودروسازی که بخش بزرگی از اقتصاد کشور را تشکیل میدهند، اندکی از فشار تعرفهها رهایی یابند.
این امید با اظهارات تازه ترامپ که از تضاد منافع ذاتی میان دو کشور سخن گفت، کمرنگتر از همیشه به نظر میرسد.
«تضاد در منافع»
ترامپ در دیداری که حدود ۳۰ دقیقه به طول انجامید و در حضور خبرنگاران برگزار شد، ضمن تمجید از مارک کارنی بهعنوان «رهبر برجسته جهانی» گفت:«کانادا را دوست دارم، اما ما و کانادا بهطور طبیعی تضاد در منافع داریم؛ چون هر دو میخواهیم فولاد و آلومینیوم تولید کنیم، هر دو میخواهیم صنعت خودرو داشته باشیم.»
در این نشست، ترامپ تقریباً یکتنه پاسخگوی تمام خبرنگاران بود و حتی در میانه صحبتهای مارک کارنی نیز سخن او را قطع کرد تا بار دیگر، هرچند با لحنی شوخیآمیز، پیشنهاد الحاق کانادا به آمریکا را مطرح کند.
زبان بدن رهبران؛ سکوت، لبخند و بازی قدرت در اتاق بیضی
آنچه در این دیدار برای ناظران مهمتر از محتوای گفتوگوها بود، رفتار و زبان بدن دو رهبر بود؛ تماسهای دوستانه، لبخندهای مکرر، گفتوگوهای آرام در گوش ترامپ و واکنشهای کارنی هنگام شنیدن پاسخهای غیرمنتظره رییسجمهوری آمریکا.
بسیاری از تحلیلگران در کانادا، مارک کارنی را اندیشمندی بلندمدت اما سیاستمداری تازهکار میدانند؛ شاید به همین دلیل هم هست که هنوز یاد نگرفته است تعجب خود را در برابر حرفهای ناگهانی ترامپ پنهان کند.
اما آنچه در هر دو دیدار این دو در در کاخ سفید مشهود بوده، این است که مارک کارنی در سکوت فقط ترامپ را همراهی میکند تا انرژی جاری در اتاق را مثبت نگه دارد.
او خود قبلا به این نکته در مصاحبه با اکونومیست اشاره کرده بود؛ اینکه «دونالد ترامپ قابلیت این را دارد که دینامیک اتاق را کنترل کند.»
لحن نرمتر ترامپ؛ از تهدید به تمجید
اما این بار دینامیک اتاق از دیدارهای پیشین نرمتر بود. ترامپ که پیشتر بارها گفته بود «ما چوب و آلومینیوم و خودروهای کانادایی را نمیخواهیم»، این بار لحن خود را تغییر داد و گفت:
«میخواهم کانادا موفق باشد. فکر میکنم بعد از این دیدار، کاناداییها دوباره ما را دوست خواهند داشت.»
این سخنان اشارهای مستقیم بود به فضای سرد روابط میان دو کشور پس از آغاز جنگ تجاری؛ دورانی که بسیاری از شهروندان کانادایی سفر به آمریکا یا خرید کالاهای آمریکایی را تحریم کردند.
ادامه مذاکرات در واشینگتن؛ امیدها و انتقادها
با این حال، هنوز برای کاناداییها مشخص نیست چرا باید از دیداری که هیچ دستاورد اقتصادی ملموسی نداشت، خوشحال باشند.
دومینیک لبلنک، وزیر مسئول روابط کانادا و آمریکا که در هیئت همراه مارک کارنی حضور داشت، هنوز در واشینگتن مانده تا مذاکرات در سطح کارشناسی ادامه پیدا کند.
در مقابل، اتاوا تنها به واشینگتن چشم ندوخته است. مارک کارنی در همان گفتوگوی خود با اکونومیست گفت:«ما هم کارتهایی برای بازی با آمریکا داریم و هم بازیهای دیگری در دنیا که میتوانیم روی آنها تمرکز کنیم.»
کیاستون؛ اهرم جدید در مذاکرات با آمریکا
یکی از این کارتها، طرح خط لوله کیاستون است؛ پروژهای که نفت آلبرتا را به پالایشگاههای آمریکا میرساند و مدتهاست به موضوعی جنجالی در روابط دو کشور تبدیل شده است.
کارنی در این سفر تلاش کرد از این پروژه بهعنوان اهرم فشار برای مذاکره تجاری استفاده کند؛ بهویژه در آستانه تمدید توافق تجارت آزاد آمریکا، کانادا و مکزیک (USMCA) در سال ۲۰۲۶.
فشار داخلی بر کارنی؛ وعدهای که زیر ذرهبین است
اما فضای داخلی کانادا نیز برای کارنی خالی از فشار نیست. بسیاری از شهروندان این کشور در زمان انتخابات فدرال، به او رأی دادند با این امید که توانایی مذاکره با ترامپ و «مهارت اقتصادیاش» بتواند فشار تعرفهها را کاهش دهد.
اکنون رقیب سیاسی او — که با زحمت دوباره به مجلس راه یافته — منتظر است در نشستهای آینده پارلمان، این توانایی وعدهدادهشده را به چالش بکشد و از او درباره نتایج واقعی این دیدارها بپرسد.
کارشناسان میگویند اگرچه کارنی در ظاهر دست خالی به اتاوا بازگشته، اما تغییر محسوس در لحن ترامپ — از تهدید به تمجید — میتواند نشانگر فرصتی تازه برای بازسازی روابط اقتصادی دو کشور باشد؛ فرصتی که البته بدون اقدام عملی، ممکن است بار دیگر بهسرعت از بین برود.