دولت ایالات متحده به رهبری دونالد ترامپ، طرحی ۲۱ مادهای برای پایان جنگ غزه ارائه کرده که شامل توقف فوری عملیات نظامی، آزادی گروگانها، خلع سلاح کامل حماس، استقرار نیروی امنیتی بینالمللی و اجرای «طرح توسعه ترامپ» برای بازسازی نوار غزه است.
این طرح همچنین بهطور محتاطانه امکان تشکیل دولت فلسطینی در آینده را مطرح میکند، اما با تردید و مخالفتهایی از سوی اسرائیل و حماس روبهروست.
بر اساس نسخهای از این سند که روزنامه واشینگتنپست به دست آورده، اولین گام توقف فوری جنگ و تثبیت خطوط نبرد است. طی ۴۸ ساعت باید ۲۰ گروگان زنده آزاد و اجساد گروگانهای کشتهشده تحویل داده شوند. در ادامه، حماس باید تمام تسلیحات تهاجمی خود را نابود کند؛ اعضایی که به «همزیستی مسالمتآمیز» متعهد شوند، مشمول عفو خواهند شد و خروج امن به کشورهای ثالث برای کسانی که مایل به ترک هستند، فراهم میشود.
آزادی زندانیان و کمکهای بشردوستانه
طرح پیشبینی کرده که پس از آزادی گروگانها، اسرائیل ۲۵۰ زندانی محکوم به حبس ابد و ۱۷۰۰ زندانی غزهای بازداشتشده پس از ۷ اکتبر را آزاد کند. همچنین برای هر جسد گروگان اسرائیلی که تحویل داده شود، پیکر ۱۵ فلسطینی بازگردانده خواهد شد.
همزمان، ارسال گسترده کمکهای بشردوستانه شامل بازسازی زیرساختهای آب، برق، بیمارستانها، نانواییها و پاکسازی خرابهها آغاز خواهد شد. توزیع این کمکها زیر نظر سازمان ملل و نهادهای بینالمللی انجام میگیرد تا از مداخله اسرائیل یا حماس جلوگیری شود.
حکمرانی و امنیت
در بخش حکمرانی، سند خواستار تشکیل یک دولت موقت انتقالی متشکل از فلسطینیهای متخصص و کارشناسان بینالمللی برای اداره امور روزمره غزه است. این نهاد تحت نظارت یک سازمان جدید بینالمللی به ابتکار آمریکا فعالیت خواهد کرد تا در آینده، پس از انجام اصلاحات در تشکیلات خودگردان فلسطین، کنترل غزه به آن سپرده شود.
در حوزه امنیتی نیز آمریکا وعده داده با همکاری کشورهای عربی و بینالمللی یک نیروی تثبیت موقت بینالمللی ایجاد کند که امنیت غزه را تضمین کند. بهتدریج ارتش اسرائیل از غزه خارج خواهد شد و تنها یک «حضور پیرامونی» نامشخص باقی خواهد گذاشت. برخی دولتهای عربی بهطور مشروط با مشارکت در این نیرو موافقت کردهاند.
اختلافها و انتقادات
ترامپ در جریان کمپین انتخاباتی خود وعده داده بود که جنگ غزه را سریع پایان دهد. او روز جمعه مدعی شد که «بسیار نزدیک» به توافق است و این طرح «آزادی گروگانها و پایان جنگ» را تضمین خواهد کرد. با این حال، مقامات اسرائیلی میگویند هنوز نیاز به بررسی بیشتر دارند و حماس نیز تاکنون نسخهای از طرح دریافت نکرده است.
در طرح همچنین آمده است که اسرائیل متعهد خواهد شد غزه را اشغال یا به اسرائیل الحاق نکند و حملات جدید علیه قطر انجام ندهد. این سند نقش قطر بهعنوان میانجی را به رسمیت میشناسد. هرچند مقامات اسرائیلی در خفا گفتهاند برخی رهبران عرب از کشتهشدن رهبران حماس توسط اسرائیل استقبال کردهاند، به شرطی که این حملات در خاک خودشان صورت نگیرد.
دولت فلسطینی؛ وعدهای محتاطانه
در یکی از بحثبرانگیزترین بخشها، سند تصریح میکند که در صورت اجرای کامل بازسازی و اصلاحات سیاسی، «شرایط ممکن است برای یک مسیر معتبر به سوی تشکیل دولت فلسطینی فراهم شود»؛ مسیری که آمریکا وعده داده از طریق گفتوگو میان اسرائیل و فلسطینیها دنبال شود. این بخش برای جلب حمایت بیش از ۱۵۰ کشوری که تاکنون فلسطین را به رسمیت شناختهاند و دولتهای عربی طراحی شده است.
واکنشها
نتانیاهو در سخنرانی اخیر خود در مجمع عمومی سازمان ملل هیچ اشارهای به این طرح نکرد و بار دیگر تاکید کرد که اسرائیل اجازه نخواهد داد «یک دولت تروریستی» بر آنها تحمیل شود. او پیشتر نیز گفته بود اسرائیل نه تشکیل دولت فلسطینی و نه اداره غزه توسط تشکیلات خودگردان را نخواهد پذیرفت.
در دو سال گذشته، حملات اسرائیل به غزه به کشتهشدن بیش از ۶۰ هزار فلسطینی منجر شده و صدها هزار نفر را به اردوگاههای موقت رانده است. در همین حال، سازمان ملل در برخی مناطق غزه وضعیت قحطی اعلام کرده است.
جنگ جاری در غزه پس از آن آغاز شد که گروههای فلسطینی حماس و جهاد اسلامی با حمله به جنوب اسرائیل دستکم ۱۲۰۰ نفر که بیشترشان غیرنظامی بودند را کشتند و دستکم ۵۲۰ نفر را نیز به گروگان گرفتند.