با گذشت نزدیک به یک هفته از زمینلرزه افغانستان که بیش از دو هزار و ۲۰۰ کشته و دهها هزار بیخانمان بر جای گذاشت، ایالات متحده آمریکا هنوز با هیچگونه کمکی به این کشور موافقت نکرده است.
خبرگزاری رویترز شنبه ۱۵ شهریور به نقل از دو مقام ارشد پیشین آمریکا و یک منبع آگاه گزارش داد که واشینگتن هنوز نخستین گام برای صدور مجوز کمک اضطراری به افغانستان را برنداشته و روشن نیست اساسا قصد کمک دارد یا نه.
به گفته این منبع آگاه و مقامهای پیشین آمریکا، بیعملی واشینگتن در برابر یکی از مرگبارترین زلزلههای سالهای اخیر افغانستان نشان میدهد که دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، با کاهشهای عمیق در کمک خارجی و بستن اصلیترین نهاد کمکرسانی خارجی آمریکا، دههها رهبری این کشور در امدادرسانی جهانی به بلایا را کنار گذاشته است.
رویترز نوشت که آژانس توسعه بینالمللی ایالات متحده (یواِساِید USAID) سهشنبه ۱۱ شهریور رسما تعطیل شد.
۱۰ شهریور، وزارت خارجه آمریکا با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس، «تسلیت صمیمانه» خود را به افغانستان ابراز کرد.
با این حال به گفته دو مقام پیشین (هر دو از کارکنان سابق یواِساِید) و منبع سوم که بهدلیل نگرانی از تلافیجویی نخواست نامش فاش شود، تا جمعه ۱۴ شهریور، وزارت خارجه هنوز «اعلام وضعیت نیاز بشردوستانه» را که نخستین گام برای صدور مجوز کمک اضطراری آمریکا محسوب میشود، تصویب نکرده بود.
چنین اعلامیهای معمولا ظرف ۲۴ ساعت پس از یک فاجعه بزرگ صادر میشود.
این منابع گفتند مقامهای وزارت خارجه پیشنهادهایی برای کمک آمریکا به فاجعه افغانستان را بررسی کردهاند.
یکی از مقامات ارشد پیشین گفت که کاخ سفید نیز موضوع را بررسی کرده اما تصمیم گرفته در سیاست پایان دادن به کمک به افغانستان تجدیدنظر نکند.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا پس از زلزله به بزرگی شش یکشنبه ۹ شهریور - که پنجشنبه و جمعه ۱۳ و ۱۴ شهریور با پسلرزههای قدرتمند همراه شد - کمک اضطراری ارائه خواهد کرد، گفت: «در حال حاضر خبر بیشتری برای اعلام نداریم.»
ایالات متحده تا سال جاری بزرگترین کمککننده به افغانستان بود؛ کشوری که آمریکا در آن ۲۰ سال جنگید و این جنگ با خروج آشفته آمریکا و تصرف کابل بهوسیله طالبان در سال ۲۰۲۱ پایان یافت.
دولت ترامپ در آوریل تمام کمکها به مبلغ ۵۶۲ میلیون دلار به افغانستان را متوقف کرد؛ با استناد به گزارش یک نهاد نظارتی آمریکایی که اعلام کرد گروههای بشردوستانه دریافتکننده پول آمریکا، ۱۰٫۹ میلیون دلار مالیات، عوارض و حقوق به طالبان پرداختهاند.
یک مقام کاخ سفید در پاسخ به اینکه آیا آمریکا برای زلزلهزدگان کمک اضطراری فراهم میکند، گفت: «رییسجمهوری بر این موضع ثابت مانده که کمک نباید به دست رژیم طالبان برسد؛ رژیمی که همچنان شهروندان آمریکایی را به ناحق در بازداشت نگه میدارد.»
در انبار مانده است!
تام فِلِچر، مدیر کمکهای بشردوستانه سازمان ملل، گفت زلزله افغانستان «جدیدترین بحرانی است که هزینه کوچک شدن منابع در کار حیاتی بشردوستانه را آشکار میکند».
او پنجشنبه ۱۳ شهریور در بیانیهای نوشت: «کاهشهای عظیم بودجهای از پیش خدمات اساسی سلامت و تغذیه برای میلیونها نفر را متوقف کرده؛ هواپیماها - که اغلب تنها شریان حیاتیِ دسترسی به جوامع دورافتاده هستند - را زمینگیر کرده و آژانسهای امدادی را مجبور به کاهش حضور میدانی کرده است.»
دولت ترامپ همچنین هنوز به درخواست سازمان بشردوستانه کمیته نجات بینالمللی (آیآرسی IRC) برای ارسال ۱۰۵ هزار دلار تجهیزات پزشکی تامینشده با بودجه آمریکا پس از نخستین زلزله پاسخ نداده است.
به گفته کلی رزوک، معاون سیاستگذاری و کنشگری در IRC، این اقلام شامل گوشی پزشکی، تجهیزات کمکهای اولیه، برانکارد و سایر ملزومات است.
رزوک - که در شورای امنیت ملی دولت جو بایدن، رییسجمهوری پیشین آمریکا خدمت کرده - گفت: «این موجودیها در انبار گیر کردهاند. تا جایی که یادم میآید، زمانی را سراغ ندارم که آمریکا به بحرانی مثل این پاسخ نداده باشد.»
آیآرسی برای ارسال این تجهیزات به افغانستان به مجوز واشینگتن نیاز دارد، چون این اقلام با کمکهزینهای نامرتبط از سوی آمریکا تامین شده که دولت ترامپ لغوش کرده است.
استیون رودریگز، نماینده برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) در افغانستان، جمعه ۱۴ شهریور به خبرنگاران گفت: «علاوه بر تلفات انسانی، شاهد تخریب زیرساختهای پایه و معیشتی نیز بودهایم.»
او گفت پول، کالا و خدمات از بریتانیا، کره جنوبی، استرالیا، هند، پاکستان، ایران، ترکیه و کشورهای دیگر رسیده است اما بسیار بیش از این لازم است.