آژانس بینالمللی انرژی اتمی دوشنبه ۱۰ شهریور در گزارشی محرمانه به کشورهای عضو این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد اعلام کرد در جریان تحقیقات خود درباره ساختمانی در سوریه که اسرائیل در سال ۲۰۰۷ آن را منهدم کرد، ذراتی از اورانیوم یافته است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی مدتها مظنون بود که در این ساختمان یک رآکتور هستهای اعلامنشده احتمالی وجود دارد.
دولت بشار اسد، رییسجمهوری برکنارشده سوریه، همواره تاکید داشت که سایت دیرالزور که از جمله دربرگیرنده همین ساختمان است یک پایگاه متعارف نظامی بوده است. با این حال، آژانس در سال ۲۰۱۱ نتیجه گرفت که در آن ساختمان «به احتمال بسیار زیاد» رآکتوری مخفی وجود داشته و دمشق موظف به اعلام آن به آژانس بوده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی که از آن زمان تاکنون تلاش کرده بود به نتیجهگیری قطعی برسد، در چارچوب تلاشهای تازهای که سال گذشته آغاز شد توانست از سه مکان بینام که «ظاهراً از نظر عملکردی» با دیرالزور مرتبط بودند، نمونههای زیستمحیطی برداشت کند.
طبق گزارش محرمانه آژانس که خبرگزاری رویترز آن را مشاهده کرده، «مقدار قابلتوجهی از ذرات اورانیوم طبیعی در نمونههای یکی از این سه مکان یافت شد. بررسی این ذرات نشان داد که اورانیوم منشاء انسانی دارد؛ یعنی در نتیجه فرایندهای شیمیایی تولید شده است.»
اصطلاح «طبیعی» به این معناست که اورانیوم کشفشده غنیسازی نشده بود. گزارش یادشده اما نتیجهگیری نکرده که معنای دقیق این آثار چیست.
در گزارش آژانس آمده است: «مقامهای کنونی سوریه اعلام کردهاند هیچ اطلاعاتی ندارند که بتواند وجود چنین ذراتی را توضیح دهد.»
بر اساس این گزارش، دولت اسلامگرای کنونی سوریه در ژوئن امسال بار دیگر دسترسی بازرسان آژانس به محل مربوطه را برای نمونهبرداری زیستمحیطی جدید فراهم کرد.
در همان ماه، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در دیدار با احمد الشرع، رییسجمهوری موقت سوریه، اعلام کرد: «سوریه موافقت کرده است با آژانس با شفافیت کامل همکاری کند تا به مسائل مرتبط با فعالیتهای هستهای گذشته این کشور رسیدگی شود.»
گروسی در این دیدار از دمشق خواست در ماههای آینده امکان بازگشت بازرسان به دیرالزور را فراهم کند «تا بررسیهای بیشتری انجام گیرد، اسناد مرتبط مورد بررسی قرار گیرد و گفتگو با افرادی که در فعالیتهای هستهای گذشته سوریه دخیل بودهاند صورت پذیرد.»
در گزارش آمده است که آژانس همچنان قصد دارد به دیرالزور سفر و نتایج نمونهبرداریهای محیطی انجامشده در دیگر سایتها را ارزیابی کند.
آژانس در پایان تاکید کرد: «پس از تکمیل این روند و ارزیابی نتایج، فرصتی برای شفافسازی و حل مسائل باقیمانده در زمینه پادمانهای مرتبط با فعالیتهای هستهای گذشته سوریه فراهم خواهد شد و این پرونده میتواند بسته شود.