در حالی که با آغاز روند فعالسازی مکانیسم ماشه توسط طرفهای اروپایی، شمارش معکوس برای بازگشت دوباره تحریمها علیه حکومت ایران آغاز شده، مقامهای ارشد وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در جلسات خصوصی از بیاعتنایی مقامات دولت آمریکا به پیامهای تهران برای ازسرگیری مذاکرات خبر دادند.
بر اساس اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال، مجید تختروانچی، معاون وزیر امور خارجه، روز شنبه در جلسهای خصوصی که با هدف توجیه سیاستهای جمهوری اسلامی و «مدیریت روایت رسانهای» برگزار شده بود، به مدیران رسانههای چاپی و آنلاین گفته است که کاخ سفید پیامهای تهران برای ازسرگیری مذاکرات را نادیده گرفته است.
بر اساس همین گزارش، پیشتر نیز کاظم غریبآبادی، دیگر معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در جلسهای مشابه که هفته گذشته در ساختمان وزارت امور خارجه برگزار شد، اعلام کرده بود: «۱۵ بار به شکلهای مختلف به واشینگتن پیام فرستادهایم تا مذاکرات از سر گرفته شود، اما هیچ پاسخی از سوی مقامات آمریکایی دریافت نکردهایم.»
در دور قبلی مذاکرات که با میانجیگری عمان برگزار شده بود، جمهوری اسلامی حاضر نشد با محدودیتهای درخواست شده برای غنیسازی در ایران موافقت کند و پیشنهاداتی که دولت آمریکا پس از چند دور مذاکره به جمهوری اسلامی ارائه داده بود را نپذیرفت.
علی خامنهای در همان زمان غنیسازی در خاک ایران را خط قرمز جمهوری اسلامی دانست و پیشنهادات آمریکا را رد کرد. در پی بنبست در مذاکرات بین حکومت ایران و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دولت آمریکا، و اصرار جمهوری اسلامی بر غنیسازی در ایران، حملات اسرائیل به ایران آغاز شد و جنگ ۱۲ روزهای به وقوع پیوست.
پس از جنگ نیز آمریکا اعلام کرد که اگر جمهوری اسلامی با «غنیسازی صفر» در ایران موافقت کند رسیدن به توافق امکان پذیراست. اما مقامات جمهوری اسلامی حاضر به پذیرش این موضوع نشدهاند.
پیش از این نیز محمدرضا عارف، معاون اول مسعود پزشکیان، ۲۱ مرداد اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی آماده است در «شرایط مناسب»، حتی بهصورت مستقیم با آمریکا مذاکره کند. عارف گفته بود: «به طرف مذاکرهکننده اعلام کردیم که حاضریم اعتمادسازی کنیم، اما انگار خود را به خواب زده است. کشور در شرایط متعادل آماده مذاکره است، چرا که مذاکره برای حفظ منافع دو طرف است که نباید موضوعی دیکته شود.»
علی خامنهای البته این موضوع را بار دیگر رد کرد. او در ۲ شهریور با متهم کردن مدافعان مذاکره مستقیم با ایالات متحده تاکید کرد «باطن قضیه دشمنی آمریکا» با مسائلی چون مذاکره مستقیم «حل نشدنی» است.
خامنهای آمریکا را به انجام اقداماتی «برای به زانو درآوردن و گوش بهفرمان کردن ملت ایران» متهم کرد و آن را «اهانت به ایرانیان» خواند و افزوده بود: «ملت از چنین توقع زشتی به شدت رنجیده است و در مقابل این خواسته با قدرت میایستد.»
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز ۱۵ مرداد درباره احتمال ازسرگیری مذاکرات با آمریکا گفت فعلا قرار قطعی وجود ندارد، اما پیامهایی رد و بدل شده و ادامه گفتوگوها بستگی به مصالح جمهوری اسلامی دارد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز ۱۳ مرداد اعلام کرده بود هر طرحی که بتواند «حق غنیسازی در ایران» را تامین کند، در مذاکرات هستهای قابل بررسی خواهد بود.
پنجشنبه هفته گذشته، طرفهای اروپایی توافق برجام با ارسال نامهای به دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت روند فعالسازی «مکانیسم ماشه» را کلید زدند. روز جمعه نیز شورای امنیت سازمان ملل پشت درهای بسته نشستی را در این مورد برگزار کرد. در پایان این نشست طرفهای اروپایی برجام با صدور بیانیه مشترکی سه شرط برای جمهوری اسلامی تعیین کردند که در صورت پذیرش آنها، اجرای تحریمها به تاخیر خواهد افتاد. طبق قطعنامه فعلی، تحریمهای سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ۳۰ روز پس از درخواست طرفهای عضو برجام باردیگر به اجرا در خواهد آمد.
به گزارش رویترز، اروپاییها شرط کردهاند که در این فاصله از سرگیری بازرسیهای آژانس، ارائه گزارش دقیق درباره ذخایر اورانیوم غنیشده و ورود به روند دیپلماتیک با آمریکا باید محقق شود.