بیش از دو ماه از جنگ اسرائیل با حکومت ایران گذشته و با وجود تدارک نزدیک به بیستساله اسرائیل برای این درگیری و دستاوردهای مهم نظامیاش از جمله حملات به تاسیسات هستهای ایران، این جنگ بهسرعت از دستور کار عمومی خارج شده است.
به گزارش روزنامه اسرائیلی هاآرتص، اگرچه بنیامین نتانیاهو توانست در این مسیر دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده را نیز با خود همراه کند، اما پیامدهای داخلی و تلفات ناشی از موشکهای حکومت ایران بر جبهه داخلی اسرائیل باعث شده دستاوردهای نظامی هنوز به موفقیت سیاسی تبدیل نشوند.
در همین حال، روز پنجشنبه تحول تازهای رخ داد: اتحادیه اروپا به همراه فرانسه، آلمان و بریتانیا—که همگی از امضاکنندگان توافق هستهای ۲۰۱۵ با جمهوری اسلامی بودند—به ایالات متحده اطلاع دادند که قصد دارند مکانیسم ماشه را فعال کنند. این اقدام، به معنای بازگشت خودکار تحریمهای پیشابرجامی علیه جمهوری اسلامی ایران است، اقدامی که در واکنش به امتناع تهران از آغاز دوباره مذاکرات برای توافق جدید با دولت ترامپ و همچنین ممانعت از دسترسی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی صورت میگیرد.
هاآرتص به نقل از الی لوایت، پژوهشگر ارشد در بنیاد کارنگی و مرکز بلفر دانشگاه هاروارد، مینویسد که مکانیسم ماشه برای به تعلیق درآوردن تحریمها طراحی شده بود، اما همزمان امکان بازگشت آنها را حفظ کرده است. لوایت گفت: «اگر فعال شود، این تحریمها ظرف یک ماه اجرا میشوند و همین مدت زمان محدودی برای گفتوگو بین طرفین باقی میگذارد.»
به گفته لوایت، مذاکرات اخیر عمدتاً بر تلاش برای تمدید مهلت اجرای مکانیسم تمرکز داشتهاند. پیشنهادی از سوی روسیه به شورای امنیت سازمان ملل ارائه شده که در صورت موافقت، اجرای تحریمها شش ماه به تعویق خواهد افتاد.
او همچنین تاکید کرد که نگرانی اصلی غرب، مربوط به ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم غنیشده ایران با خلوص ۶۰ درصد است که گمان میرود در تونلهای سایت اصفهان نگهداری میشود؛ سایتی که ورودیهای آن در حملات هوایی اخیر اسرائیل مسدود شده است. پیشنهاد مطرحشده، دادن دسترسی آژانس در ازای تعویق تحریمها است.
در کنار این تنشها، اسرائیل همچنان با شبکه نفوذ منطقهای حکومت ایران مقابله میکند. در حالی که حکومت جدید دمشق تا حدی از ایران فاصله گرفته، اما سوریه همچنان مقادیر زیادی تسلیحات در اختیار دارد. طبق گزارشها، یگان ویژه ارتش اسرائیل به یکی از پایگاههای نظامی در جنوب دمشق حمله کرده و بدون تلفات عقبنشینی کرده است؛ ارتش اسرائیل از اظهارنظر درباره این عملیات خودداری کرده است.
در عرصه دیگر، حملات موشکی حوثیها از یمن به سمت اسرائیل ادامه دارد. به گزارش هاآرتص، گرچه بسیاری از اسرائیلیها این حملات را مزاحمتی سطحی میدانند، اما این موشکها باعث میشوند اسرائیل مجبور به استفاده از موشکهای رهگیر گرانقیمت و محدود شود. حوثیها همچنین به شلیک موشکهای مجهز به کلاهک خوشهای روی آوردهاند که رهگیری آنها دشوارتر است. هدف مکرر این حملات، فرودگاه بنگوریون است که هرگونه آسیب به باند آن میتواند پروازهای شرکتهای خارجی به اسرائیل را بار دیگر مختل کند—پروازهایی که هنوز از اثرات جنگ ایران بازیابی کامل نشدهاند.
در پایان گزارش، هاآرتص هشدار میدهد که اگر جمهوری اسلامی ایران خود را در بنبست ببیند، ممکن است پروژه هستهای خود را از سر بگیرد و حتی ساخت سلاح هستهای را آغاز کند. این سناریو در حالی مطرح میشود که جامعه بینالمللی بار دیگر وارد مرحله تازهای از دیپلماسی و فشار بر حکومت ایران شده است.