آسوشیتدپرس به نقل از یک دیپلمات نزدیک به آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش داد در حالیکه توافق درباره سطح دسترسی میان نهاد نظارتی سازمان ملل و جمهوری اسلامی هنوز نهایی نشده، انتظار میرود چنین توافقی حاصل شود.
این دیپلمات افزود بازرسیها تنها شامل تاسیسات هستهای خواهد بود که تحت تاثیر حملات آمریکا و اسرائیل قرار نگرفتهاند.
به نوشته آسوشیتدپرس، این تحول که جمهوری اسلامی در حال بررسی بازگشت نسبی به همکاری با آژانس است، نخستین نشانه جدی پس از ماهها بنبست محسوب میشود.
از زمان جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل و حملات هوایی آمریکا به برخی از سایتهای حساس اتمی، تهران تمام همکاریها با آژانس را متوقف کرده و جامعه جهانی عملاً در تاریکی قرار گرفته است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، سهشنبه در گفتوگو با شبکه فاکسنیوز تایید کرد که نخستین گروه بازرسان وارد ایران شدهاند و مذاکرات برای تعیین سازوکار عملی از سرگیری بازرسیها ادامه دارد.
گروسی تاکید کرد حضور بازرسان برای هرگونه گفتوگوی جدی درباره آینده برنامه هستهای ایران حیاتی است.
اروپاییها نیز که در هفتههای اخیر تلاش داشتند راهی برای جلوگیری از فعال شدن «مکانیسم ماشه» بیابند، این اقدام تهران را نشانهای از جدی گرفتن تهدید بازگشت تحریمهای سازمان ملل ارزیابی کردهاند.
بر اساس توافقی که ابتدای سال میان واشینگتن و سه کشور اروپایی حاصل شد، اگر جمهوری اسلامی تا پایان اوت به تعهدات مشخصی از جمله پذیرش بازرسیها عمل نکند، روند بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل که پیش از برجام اعمال شده بود، آغاز خواهد شد.
آسوشیتدپرس نوشت کشورهای اروپایی پس از بمباران تاسیسات اتمی ایران از سوی اسرائیل و آمریکا، نگرانی عمیقی نسبت به وضعیت ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در ایران پیدا کردهاند. این ذخایر در آستانه سطح تسلیحاتی قرار دارد و نبود نظارت آژانس باعث شده ارزیابی دقیق از حجم و حتی مکان آن امکانپذیر نباشد.
یک دیپلمات غربی به آسوشیتدپرس گفت که بازگشت نسبی بازرسان، اگرچه محدود به سایتهایی است که آسیب ندیدهاند، اما میتواند زمینهساز تفاهمهای بعدی باشد.
او تاکید کرد: «تا زمانی که دسترسی کامل برقرار نشود، نگرانیها درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهای ایران برطرف نخواهد شد.»
جمهوری اسلامی همچنان تاکید میکند که برنامه هستهایاش صلحآمیز است و بر اساس انپیتی، حق استفاده از انرژی هستهای را دارد.
با این حال، به گزارش آسوشیتدپرس، دیپلماتهای اروپایی میگویند سطح بالای غنیسازی و نبود شفافیت، عملاً اعتماد جامعه جهانی را از بین برده است.
در همین حال، روسیه و چین پیشنویس قطعنامهای را در شورای امنیت مطرح کردهاند تا زمان انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که در آن به مکانیسم ماشه نیز پرداخته شده، تا بهار آینده تمدید شود.
آسوشیتدپرس در گزارش خود تاکید کرده که بعید است این طرح در میان ۱۵ عضو شورا حمایت کافی کسب کند، زیرا اشارهای به شروط اروپاییها در قبال ایران ندارد.
یک تحلیلگر امور هستهای به این خبرگزاری گفت: «جمهوری اسلامی با این اقدام در واقع میخواهد زمان بخرد و فشار اروپا را کم کند. اما اگر توافق جامعتری حاصل نشود، بازگشت تحریمها اجتنابناپذیر است.»