خبرگزاری رویترز با اشاره به ادامه تنشها بر سر برنامه اتمی جمهوری اسلامی و آتشبس «شکننده» با اسرائیل، به نقل از سه منبع مطلع ایرانی نوشت اکنون تهران مذاکره با آمریکا برای حل مناقشه چند دههای را تنها راه اجتناب از تشدید درگیری و خطر موجودیتی علیه خود میداند.
رویترز پنجشنبه ۲۳ مرداد به نقل از یک منبع سیاسی گفت که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، اکنون با دیدن هزینه تقابل نظامی، به سمت مذاکره تمایل پیدا کرده است.
بر اساس این گزارش، مقامهای جمهوری اسلامی نگرانند که حملات بعدی، هماهنگی سیاسی و نظامی کشور را مختل کند؛ به همین دلیل، شورای دفاع تشکیل دادهاند تا حتی در صورت انتقال خامنهای ۸۷ ساله به محل امن، تداوم فرماندهی تضمین شود.
بهنوشته پریسا حافظی، نویسنده این گزارش، جمهوری اسلامی که در جنگ و بنبست دیپلماتیک تضعیف شده، اکنون در نقطهای حساس قرار دارد: یا در برابر فشار برای توقف فعالیت هستهای مقاومت کند و خطر حملات بیشتر اسرائیل و آمریکا را بپذیرد، یا کوتاه بیاید و با خطر شکاف در رهبری مواجه شود.
دیوید لمی، وزیر امورخارجه بریتانیا، چهارشنبه ۲۲ مرداد با هشدار نسبت به فعالسازی مکانیسم ماشه گفت سه کشور اروپایی آمادهاند در صورت پایبندی تهران به شروطشان، معافیتهای تحریمی را تمدید کنند؛ اما در غیر این صورت تحریمهای سازمان ملل دوباره اعمال خواهد شد.
به گفته الکس وتانکا، مدیر برنامه ایران در اندیشکده خاورمیانه واشینگتن، اگر جمهوری اسلامی بدون تضمین دیپلماتیک یا امنیتی بهسرعت برنامه هستهای خود را بازسازی کند، «حمله آمریکا و اسرائیل نهتنها ممکن، بلکه تقریبا قطعی خواهد بود».
اختلاف اصلی باقی است
رویترز با تاکید بر این که اختلاف اصلی همچنان باقی است نوشت: «تهران بر حق خود برای غنیسازی بهعنوان بخشی از برنامه صلحآمیز هستهای پافشاری میکند و دولت ترامپ توقف کامل آن را میخواهد.»
بازگشت تحریمهای سازمان ملل تحت «مکانیسم ماشه» که از سوی سه کشور اروپایی دنبال میشود، تهدید دیگری است.
جمهوری اسلامی تهدید کرده از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) خارج میشود.
منوچهر متکی، ,وزیر پیشین امور خارجه و عضو کنونی کمیسیون اقتصادی مجلس، ۲۲ مرداد گفت: «اگر طرف مقابل گامی به سمت عملیاتی کردن مکانیسم ماشه و استفاده از ابزار آن بردارد، حتما با اقدام مجلس ایران مواجه خواهد شد.»
او افزود که مجلس «دست به ماشه» آماده خروج از انپیتی است، اما منابع آگاه به رویترز گفتهاند این تهدیدها، صرفا اهرم فشار است، چرا که خروج از پیمان به معنای حرکت آشکار به سمت سلاح هستهای خواهد بود و حمله آمریکا و اسرائیل را در پی دارد.
رویترز در ادامه به نقل از یک دیپلمات غربی نوشت: «حکومت ایران هرگز تا این اندازه آسیبپذیر نبوده است. در داخل، نارضایتی از جنگ، انزوا، سوءمدیریت و کمبود آب و برق رو به افزایش است و خاموشیهای روزانه و بحران ذخایر آب، فشار بر کسبوکارها را تشدید کرده است.»
این گزارش، بازگشت چهرههای میانهرو را که سالها از رسانههای دولتی کنار گذاشته شده بودند، تلاشی برای آرامکردن افکار عمومی و القای امکان اصلاحات کنترلشده از درون، بدون تغییر بنیادین در سیاستهای نظام توصیف کرده است.