نرگس محمدی، برنده جایزه نوبل صلح، در گفتوگویی با نشریه آلمانی اشپیگل گفت که جمهوری اسلامی سرکوب علیه مخالفان، فعالان حقوق بشر و زندانیان سیاسی را پس از جنگ ۱۲ روزه بهطور چشمگیری تشدید کرده است. او تاکید کرد که گذار از یک نظام استبدادی دینی به دموکراسی با اراده مردم ممکن است.
محمدی در این گفتوگو درباره اینکه چه کسانی پشت تهدیدهای قتل علیه او هستند، گفت: «بدون شک وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی. ماموران مستقیما با وکیل من تماس گرفتند. ظاهرا هدفشان این بود که نشان دهند تهدیدها جدی است. برای آنها دیگر هیچ حد و مرزی وجود ندارد.»
این فعال حقوق بشر با بیان اینکه از زمان دریافت جایزه نوبل صلح در سال ۲۰۲۳، بهدلیل جلب شدن توجه بینالمللی، سکوت نکردن و ادامه فعالیتهای حقوق بشری، «دردسر و تهدیدی بزرگتر» برای رژیم شده است، گفت به همین دلیل تهدیدها علیهاش شدت یافته است.
او با تاکید بر اینکه «جمهوری اسلامی یکی از بدترین رژیمهای جهان معاصر است»، گفت: «ما فعالان حقوق بشر سالهاست علیه یک سیستم آپارتاید که زنان را بهطور سیستماتیک سرکوب میکند اعتراض میکنیم. اما در ایران آزادی بیان وجود ندارد. منتقدان در زندانها شکنجه و کشته میشوند. شمار اعدامها حتی به صورت روزانه افزایش یافته است. تقریباً هیچ فعال حقوق بشری در ایران وجود ندارد که در زندان نبوده باشد.»
تجربه زندان
محمدی با اشاره به تجربه ۱۰ ساله خود از زندان در ایران گفت در این مدت در زندانهای مختلف داخل و خارج تهران و هم در بندهای عمومی و هم در سلولهای انفرادی بندهای امنیتی نگهداری شده است.
او با تاکید بر اینکه شرایط در اوین با دیگر زندانها قابل مقایسه نیست، اوین را دارای دو چهره متضاد توصیف کرد: «از یک طرف بخشهای مافوق امنیتی بدنامی وجود دارد که در آن زندانیان تحت شکنجه مجبور به اعترافات اجباری میشوند. از طرف دیگر، زندانیان در بخشهای عمومی، با مبارزه و سرسختی حقوقی به دست آوردهاند که در سایر زندانها وجود ندارد.»
به گفته محمدی، پس از حمله اسرائیل به زندان اوین در جریان جنگ ۱۲ روزه، جمهوری اسلامی فشار بر زندانیان را شدیدا افزایش داد و بسیاری از زندانیان تحت شرایط غیرقابل تصور به دیگر زندانها منتقل شدند: «دست و پا بسته از میان خرابههای اوین عبور داده شدند و تحت مراقبت تکتیراندازان قرار گرفتند.»
او اضافه کرد که زندانیان ناچار شدند حتی اندک وسایل شخصی خود را که طی سالها جمع کرده بودند، رها کنند و تخریب بخش بهداری زندان نیز باعث شد بسیاری از زندانیان بدون پرونده پزشکی و دارو به زندانهای دیگر فرستاده شوند.
سرکوب گسترده
محمدی در پاسخ به این سوال اشپیگل که جنگ با اسرائیل چه تغییراتی در ایران ایجاد کرده است، گفت: «جمهوری اسلامی سرکوبها را به شدت افزایش داده است. نیروهای نظامی در خیابانها مستقر شدهاند و مجاز به شلیک به مردم هستند. به تازگی کودکی در آغوش مادرش در شهر خمین بهدست نیروهای امنیتی کشته شد. تعداد بازداشتها نیز بهشدت افزایش یافته است.»
این فعال حقوق بشر با بیان اینکه در تمام کشور خبر میرسد که افراد به اتهام «جاسوسی» به صورت خودسرانه بازداشت میشوند و اغلب خانوادهها و وکلا نمیدانند آنان کجا هستند، هشدار داد: «مجلس ایران قانونی تصویب کرده که پیگرد قضایی را تشدید میکند و رییس قوه قضاییه بارها اعلام کرده در صورت انتساب اتهام به جاسوسی، تحقیقات طولانی لازم نیست و احکام سریع صادر میشود.»
او این وضعیت را موجب «موج جدیدی از خشونت، شکنجه و اعدام» دانست.
محمدی با اشاره به هدف قرار گرفتن مقامات ارشد جمهوری اسلامی از سوی اسرائیل نیز گفت که جمهوری اسلامی «در حوزه نظامی و بهویژه در توسعه فعالیتهای مرتبط با پروژههای هستهای» ضعیف شده و این «یک واقعیت» است.
امید به سقوط جمهوری اسلامی
برنده جایزه نوبل صلح ۲۰۲۳ در بخش پایانی گفتوگو با اشپیگل در پاسخ به اینکه آیا امیدوار به سقوط جمهوری اسلامی است، با یادآوری جنبش «زن، زندگی، آزادی» در سه سال پیش که آن را «یکی از قویترین و گستردهترین جنبشهای اجتماعی تاریخ ایران» خواند، گفت جمهوری اسلامی با مبارزات مردم تضعیف شده و مشروعیت خود را از دست داده است.
محمدی با بیان اینکه ایران در دو دهه گذشته بارها شاهد جنبشهای اعتراضی بوده و اغلب زنان و جوانان در خط مقدم مبارزه برای تغییر قرار داشتهاند، گفت: «هزینه این مبارزه بسیار بالا بوده؛ بسیاری در خیابانها کشته شدند و برخی در زندانها اعدام شدند.»
او اضافه کرد: «با این حال، ما سر خم نکردهایم و من مطمئنم که گذار از یک نظام استبدادی دینی به دموکراسی با اراده مردم ممکن است.»