جمعی از کارآفرینان شناختهشده ایرانی در نامهای هشدارآمیز به مسعود پزشکیان اعلام کردند روند امنیتیسازی فضای نوآوری بهجایی رسیده که مهاجرت سازمانی به تنها راه تداوم فعالیت شرکتهای فناوری بدل شده است.
در این نامه که به امضای بنیانگذاران شرکتهایی چون دیجیکالا، علیبابا، فیلیمو، کافهبازار و دیوار رسیده، از یک جریان هدفمند برای تضعیف و تسلط بر اکوسیستم استارتاپی سخن گفته شده و نسبت به «فروپاشی قریبالوقوع» این زیستبوم هشدار داده شده است.
کارآفرینان نوشتهاند که فشارهای فزاینده نهتنها انگیزه را در میان جوانان خاموش کرده، بلکه مسیر «مهاجرت گروهی و سازمانی» را بهعنوان تنها راه باقیمانده برای ادامه کار گشوده است.
امضاکنندگان نامه با اشاره به دهه ۱۳۹۰ بهعنوان دوران شکوفایی امید و نوآوری، تاکید کردهاند که در میانه همان دهه، با شروع فضای اتهامزنی و روایتسازی از سوی نهادهای امنیتی، استارتاپها بهعنوان ابزار نفوذ و تغییر معرفی شدند و همین روند باعث آغاز یک سیاست سرکوب پنهان شد. در این میان، انتشار شبنامه، تهدید سرمایهگذاران، بازداشت مدیران و جلوگیری از ورود شرکتها به بورس، تنها بخشی از ابزارهای اعمال فشار عنوان شده است.
نویسندگان این نامه، با اشاره مستقیم به دستور برای حذف بنیانگذار پلتفرم دیوار، این اقدام را نشانهای کمسابقه از تسلط کامل ساختارهای امنیتی بر بخش خصوصی دانستهاند. این موضوع، بهنوشته آنها، از مرحله دخالت گذشته و وارد فاز «تصاحب و اخراج» شده است.
همزمان با انتشار این نامه، روزنامه واشینگتنپست در گزارشی اختصاصی نوشت که سپاه پاسداران، با مداخله مستقیم، مانع ورود دیوار به بورس تهران شده و خواستار واگذاری بخشی از سهام آن به شرکتی وابسته به نهادهای اقتصادی تحت کنترل علی خامنهای شده است. این روزنامه به نقل از منابع متعدد فاش کرد که مواضع مستقل و انتقادی حسام آرماندهی، بنیانگذار دیوار و کافهبازار، عامل اصلی این فشارها بوده است.
آرماندهی پیشتر در مصاحبهای هشدار داده بود که در اقتصاد ایران، هر زمان شرکتی به سودآوری میرسد، یک نهاد شبهدولتی پیدا میشود که سهمی از آن را مطالبه میکند. او همچنین با انتشار نامه رد صلاحیتش برای ورود دیوار به بورس، فاش کرد که دستگاه امنیتی خواستار خروج کامل او از هیئتمدیره و سهامداری بوده است.
بهنوشته واشینگتنپست، شرکتهای خصوصی فعال در حوزه فناوری، بارها تحت فشار نهادهای حکومتی برای تحویل دادههای کاربران یا واگذاری سهام به نهادهای وابسته قرار گرفتهاند. برخی از این شرکتها در برابر فشارها تسلیم شدهاند، اما دیوار تاکنون مقاومت کرده و همین مساله، موجب افزایش شدت برخوردها شده است.
در نامه کارآفرینان فناوری آمده است که کشورهای منطقه از جمله امارات و عربستان، با جذب نیروی انسانی متخصص، به قطبهای نوآوری و فناوری بدل شدهاند، در حالی که ایران در حال از دست دادن بزرگترین سرمایهاش، یعنی نیروی انسانی، است. آنان هشدار دادهاند که اگر این روند ادامه یابد، نهفقط رشد اقتصادی بلکه حتی بقای حداقلی صنعت نوآوری نیز در خطر است.
در پایان، امضاکنندگان از رییسجمهوری، بهعنوان رییس شورای عالی امنیت ملی خواستهاند که با توقف فوری روند امنیتیسازی و بازنگری در نگاه حاکم بر حوزه نوآوری، امکان بازگشت اعتماد و امید را برای نسل جوان فراهم کند.