دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، با صدور فرمانی اجرایی، تعرفهای ۵۰ درصدی بر اغلب کالاهای وارداتی از برزیل اعمال کرد. طبق اعلام کاخ سفید، این تصمیم واکنشی به «پیگرد غیرقانونی» ژائیر بولسونارو، رییسجمهوری پیشین برزیل، در پرونده تلاش برای کودتا است.
این دستور اجرایی چهارشنبه، ۳۰ ژوئیه، در آستانه ضربالاجل اول اوت برای نهاییکردن توافقات تجاری صادر شد؛ اقدامی که در بحبوحه تنشهای فزاینده میان واشینگتن و برازیلیا بر سر رسیدگی قضایی به بولسونارو صورت گرفته است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، این تعرفهها در حالی اعمال میشود که همزمان، واشینگتن الکساندر ده مورائس، قاضی دیوان عالی برزیل، که مسئول رسیدگی به پرونده بولسونارو است، را تحریم کرده است. اسکات بسن، وزیر خزانهداری آمریکا، در بیانیهای رسمی اعلام کرد: «ده مورائس، بهصورت خودسرانه نقش قاضی و هیئت منصفه را بر عهده گرفته و با نقض حقوق بشر، سانسور رسانهها، بازداشتهای سیاسی و پیگرد فعالان، به دنبال سرکوب صداهای مخالف است.»
با وجود اعمال این تعرفه سنگین، شماری از صنایع راهبردی برزیل از جمله هوافضا، انرژی، خمیر چوب، آهن خام، فلزات گرانبها، کود و هواپیماهای غیرنظامی، از این افزایش تعرفه معاف شدهاند. تحلیل اتاق بازرگانی آمریکا در برزیل حاکی است که حدود ۷۰۰ کالای صادراتی مشمول این معافیت شدهاند، که در مجموع ۴۳.۴ درصد از کل صادرات این کشور به ایالات متحده را شامل میشوند.
راجریو سرون، وزیر خزانهداری برزیل، با بیان اینکه «ما با بدترین سناریو روبهرو نشدیم»، اقدام ترامپ را ملایمتر از آنچه پیشبینی میشد توصیف کرد. اما از سوی دیگر، ولبر بارال، وزیر پیشین تجارت برزیل، هشدار داد که با وجود این معافیتها، «تاثیر منفی بر صادرات برزیل قطعی خواهد بود».
واکنش بازارهای مالی نیز سریع بود. سهام شرکت امبرائر، بزرگترین تولیدکننده هواپیما در برزیل که ۴۵ درصد هواپیماهای تجاری و ۷۰ درصد جتهای خصوصیاش را به آمریکا صادر میکند، پس از اعلام معافیت از تعرفهها، ۱۱ درصد رشد کرد. همچنین شرکت سوزانو، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان خمیر چوب، با افزایش بیش از ۱ درصدی در بورس سائوپائولو مواجه شد.
اما در نقطه مقابل، بخشهایی نظیر گوشت گاو و قهوه که از مهمترین صادرات برزیل به ایالات متحده بهشمار میروند، از معافیت بیبهره ماندند. رابرتو پروزا، رییس اتحادیه گوشت برزیل، اعلام کرد که این تعرفهها میتواند تا پایان سال، بیش از یک میلیارد دلار به صنعت گوشت این کشور زیان وارد کند. اتحادیه صادرکنندگان قهوه نیز خواستار تجدیدنظر در شمول این محصول در فهرست معافیتها شد.
الکس خاکز، مشاور اقتصادی پیشین کاخ سفید در دولت بایدن، با انتقاد از اقدام ترامپ گفت: «این تعرفهها نهتنها برخلاف قوانین تجارت آزاد است، بلکه بر خلاف اصول ادعاشده خود ترامپ درباره تجارت منصفانه است. ایالات متحده با برزیل مازاد تجاری دارد و این تعرفهها تنها موجب افزایش بهای کالاهای مصرفی برای آمریکاییها خواهد شد، نه حل مشکلات ساختاری.»
در پی این تصمیم، مائورو ویرا، وزیر خارجه برزیل، در واشینگتن با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا دیدار کرد و اعلام کرد مذاکراتی برای تجدیدنظر در این تعرفهها آغاز شده است. ویرا تاکید کرد که مسائل قضایی مربوط به بولسونارو، «نباید وارد چارچوب مذاکرات اقتصادی شود.»
توافق جداگانه با کره جنوبی برای تعرفه ۱۵ درصدی
در حالیکه فشارها بر برزیل ادامه دارد، ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده با کره جنوبی به توافق تجاری جدیدی دست یافته که بر اساس آن، تعرفه واردات از این کشور به ۱۵ درصد محدود خواهد شد. این توافق که ساعاتی پس از دیدار ترامپ با مقامهای کرهای در کاخ سفید اعلام شد، بهعنوان اقدامی برای «کاهش تنش» با یکی از متحدان کلیدی آسیایی آمریکا ارزیابی شده است.
براساس این توافق، کره جنوبی متعهد شده است که ۳۵۰ میلیارد دلار در خاک ایالات متحده سرمایهگذاری کند، از جمله ۱۵۰ میلیارد دلار در صنایع کشتیسازی. همچنین، این کشور باید ۱۰۰ میلیارد دلار گاز طبیعی مایعشده و دیگر محصولات انرژی از آمریکا خریداری کند. ترامپ این توافق را «کامل و جامع» توصیف کرد و افزود که لی جائه میونگ، رییسجمهوری کره جنوبی، قرار است ظرف دو هفته آینده بار دیگر به واشینگتن سفر کند.
بر اساس بیانیه ریاستجمهوری کره جنوبی، تعرفههای مربوط به خودرو، تراشه و دارو برای صادرات به آمریکا، بهسطح سایر کشورها محدود میشود. بازارهای حساس مانند برنج و گوشت گاو نیز همچنان بسته خواهند ماند. همچنین، کره جنوبی پذیرفته است که خودروها و محصولات کشاورزی آمریکایی را بدون تعرفه وارد کند.
در ادامه این توافق، شرکت سامسونگ قراردادی ۱۶.۵ میلیارد دلاری با تسلا برای تامین تراشه امضا کرد و شرکت الجی انرژی سولوشن نیز قراردادی ۴.۳ میلیارد دلاری برای تامین باتریهای ذخیرهساز انرژی به امضا رساند.
احتمال گسترش اقدامات تنبیهی
رویترز همچنین گزارش داده که ترامپ قصد دارد روز پنجشنبه با صدور چند فرمان اجرایی جدید، تعرفههای بالاتری را بر واردات از کشورهایی اعمال کند که نتوانستهاند تا مهلت تعیینشده به توافق تجاری دوجانبه با واشینگتن دست یابند. این تصمیمات جدید، میتواند زمینهساز تشدید تنشهای تجاری آمریکا با متحدان سنتیاش شود.