در پی آتشبس اعلامشده میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، موجی از انفجارهای مشکوک و آتشسوزیهای غیر قابل توضیح، نقاط مختلف ایران را هدف قرار داده است.
گزارش نشریه واشنگتنتایمز حاکی از آن است که در حالیکه مقامات جمهوری اسلامی تلاش دارند علت این حوادث را نشت گاز یا خطاهای فنی عنوان کنند، منابع امنیتی و تحلیلگران، احتمال خرابکاری هدفمند – و حتی دخالت اسرائیل – را رد نمیکنند.
انفجار در مجتمعهای مسکونی و پالایشگاه نفت
از ابتدای ژوئیه تاکنون، دستکم چهار مجتمع مسکونی در شهرهای مختلف ایران دچار انفجار شدهاند. دولت علت تمام این حوادث را نشت گاز اعلام کرده، با وجود آنکه برخی از این ساختمانها – از جمله یک مجتمع وابسته به سازمان قضایی نیروهای مسلح در تهران – اصلاً به شبکه گاز شهری متصل نبودهاند.
در شهر قم نیز انفجاری در طبقه اول یک ساختمان، به زخمی شدن هفت نفر منجر شد. شدت حادثه و حجم تخریب، تردیدهایی جدی درباره توضیح رسمی دولت ایجاد کرده است. برخی منابع فنی معتقدند میزان گازی که برای چنین انفجاری لازم است، باید کل ساکنان را از بین میبرد.
از فرودگاه مشهد تا پالایشگاه آبادان
در تاریخ ۱۳ ژوئیه، تصاویری از دود گسترده در فرودگاه مشهد منتشر شد که مقامات آن را به «سوزاندن کنترلشده علفهای خشک» نسبت دادند. اما ساکنان مشهد در روزهای بعد از چندین آتشسوزی مشکوک دیگر نیز خبر دادند. چهار روز پس از آن، آتشسوزی بزرگی در پالایشگاه نفت آبادان جان یک کارگر را گرفت. علت حادثه، طبق روایت رسمی، «نشت از یک پمپ در حال تعمیر» اعلام شد.
با این حال، افکار عمومی در ایران نسبت به این روایتها واکنش طنزآلود و تردیدآمیز نشان دادهاند. تصاویری تولیدشده با هوش مصنوعی از نخستوزیر اسرائیل در لباس کارمندان شرکت گاز ایران، در شبکههای اجتماعی دستبهدست شده است.
«موساد به فارسی» و گزارش نیویورکتایمز
حساب کاربری «موساد به فارسی» در پلتفرم ایکس در تاریخ ۱۲ ژوئیه نوشت: «انفجار پشت انفجار. کسی باید بررسی کنه چه خبره اونجا. خیلی از این اتفاقات بهظاهر تصادفی داره رخ میده.»
روزنامه نیویورکتایمز نیز به نقل از سه مقام ایرانی که نامشان فاش نشده، گزارش داد که حداقل بخشی از این حوادث، تصادفی یا طبیعی نبودهاند. همچنین یک مقام اروپایی بینام نیز به این روزنامه گفته که باور دارد اسرائیل در این انفجارها نقش داشته است.
هرچند هیچیک از منابع مدرک مشخصی ارائه نکردهاند، اما اسرائیل نیز تاکنون مسئولیت رسمی این انفجارها را برعهده نگرفته است.
سرکوب داخلی و اعدامهای مرتبط با جاسوسی
در پی این موج از حوادث، ایران کارزاری گسترده علیه مظنونان به جاسوسی برای اسرائیل آغاز کرده است. طبق گزارش رسانههای دولتی، تاکنون بیش از ۷۰۰ نفر بازداشت و حداقل شش نفر به اتهام همکاری با موساد اعدام شدهاند.
در عین حال، تهران بهطور رسمی از نسبت دادن حوادث اخیر به اسرائیل خودداری کرده؛ چرا که چنین ادعایی میتواند به معنای نقض آتشبس و آغاز دوباره جنگ باشد.
بنبست راهبردی جمهوری اسلامی
جاناتان سایه، تحلیلگر ایرانی در بنیاد دفاع از دموکراسیها، در گفتوگو با واشنگتنتایمز گفت: «رژیم ایران در وضعیت باخت-باخت قرار دارد. اگر انفجارها کار اسرائیل باشد، رژیم نمیتواند آن را متوقف کند. اگر هم نباشد، یعنی زیرساخت کشور اینقدر فرسوده و خطرناک است که خودش منفجر میشود.»
او افزود که چنین فضایی به گسترش بدگمانی در میان نیروهای سپاه پاسداران منجر خواهد شد: «همه به هم مشکوکاند. ممکن است برخی از اینها نشت گاز باشد، اما اسرائیل انگیزه کاملاً واقعی برای ادامه این جنگ سایهوار دارد.»
تایید ادامه عملیات اطلاعاتی اسرائیل
دیوید بارنئا، رئیس موساد، نیز چندی پیش گفته بود: «ما متعهد به ادامه قاطعانه عملیات خود برای مقابله با تهدیدهای ایران و بهرهگیری حداکثری از فرصتهای راهبردی هستیم.»
در حالیکه مقامهای ایرانی انفجارها را «طبیعی» میخوانند، این احتمال که جنگ اطلاعاتی میان تهران و تلآویو پس از آتشبس همچنان ادامه دارد، به شکل روزافزونی در حال تقویت است.