یک وبسایت تحلیلی در امور نظامی بر اساس اظهارات یک مقام نظامی جمهوری اسلامی گزارش داد که سامانههایی پدافند هوایی که اخیرا جایگزین سامانههای آسیبدیده در ایران شدهاند، ارتقایافته نیستند و صرفا سامانههایی معادل یا حتی قدیمیتر هستند.
وبسایت «نشنال سکوریتی ژورنال» (National Security Journal) نوشت که ادعای اخیر جمهوری اسلامی مبنی بر «جایگزینی» سامانههای پدافند هوایی نابودشده توسط اسرائیل، بیشتر یک روایت فریبنده از قدرت است تا واقعیت.
بر اساس این گزارش، این موضوع ضعف اصلی پدافند هوایی ایران را آشکار میکند: ترکیبی نامنسجم و قدیمی از سامانههای ساخت داخل و دوران شوروی که نتوانستند در برابر حملات اسرائیل مقاومت کنند.
محمود موسوی، معاون عملیات ارتش جمهوری اسلامی، یکشنبه ۲۹ تیر ماه نابود شدن «بخشی از سامانههای پدافندی» جمهوری اسلامی در جنگ با اسرائیل خبر داد اما گفت سامانههای آسیبدیده جایگزین و در محلهای از پیش تعیینشده مستقر شدند.
به گفته مقامهای اسرائیلی، در جریان جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، نیروهای اسرائیلی توانستند در مدت زمان کوتاهی بر آسمان بخشی از ایران از جمله تهران مسلط شوند.
معاون عملیات ارتش جمهوری اسلامی همچنین گفت: «ما توانستیم با بهرهگیری از سامانههای پدافندی موجود و جایگزینی سامانههای جدید، فضای کشور را پوشش دهیم و امنیت حریم هوایی ایران را تامین کنیم.»
او افزود: «بنابراین دشمن با وجود تلاشها نتوانست به اهداف خود برسد.»
اما نشنال سکوریتی ژورنال نوشت: «با توجه به اینکه بعید است روسیه سامانههای پیشرفتهتری در اختیار تهران قرار دهد، ادعاهای ایران مبنی بر ترمیم کامل پدافند هوایی و امنیت مجدد فضای هوایی، در واقع پرده از آسیبپذیری حیاتی در توان نظامی این کشور برمیدارد.»
بر اساس این گزارش، سامانههای پدافند هوایی ایران جایگزین شدهاند اما ارتقایی در کار نبوده است. اگرچه موسوی جزئیاتی درباره سامانههای فعلی ارائه نداد، اما تایید کرد که این جایگزینیها با سامانههایی انجام شدهاند که از پیش در انبار نگهداری میشدند.
جمهوری اسلامی از مدتها پیش برای حفاظت از تاسیسات مهمی همچون سایتهای هستهای، به سامانههای قدیمی متکی بوده است.
پژوهشی از مرکز مطالعات عدم اشاعه جیمز مارتین پیشتر نشان داد که اطلاعات بهدستآمده از طریق یک خطای امنیتی در اطراف سایت نطنز، نشاندهنده استفاده ایران از فناوریهای پدافندی متعلق به دوران شوروی بوده است.
این اولین بار نبود که اسرائیل پدافندهای هوایی جمهوری اسلامی را هدف قرار داد.
در سال ۱۴۰۳ نیز روزنامه آمریکایی نیویورکتایمز گزارش داد بر اساس تصاویر ماهوارهای، حمله اسرائیل به پایگاه هوایی هشتم شکاری اصفهان به بخش مهمی از پدافند هوایی اس-۳۰۰ اصابت کرده، باعث نابودی آن شده یا به آن آسیب رسانده است.
بازدارندگی جمهوری اسلامی از بین رفته است
این وبسایت تحلیلی نظامی ادامه داد که قدیمی بودن سامانههای پدافندی تنها یکی از عوامل ناتوانی ایران در مقابله با حملات اسرائیل بوده است.
به گزارش پایگاه گلوبال دیفنس کورپ (Global Defense Corp)، ایران به ترکیبی پراکنده از سامانههای روسی اس-۳۰۰، سامانههای چینی و سامانههای بومی باور-۳۷۳ متکی بوده – سامانههایی که هیچگاه بهطور کامل با یکدیگر ادغام و هماهنگ نشدهاند.
نشنال سکوریتی ژورنال تاکید کرد که بهجای سرمایهگذاری بر روی پدافند کارآمد، ایران برای مدتها بر بازدارندگی – با اتکا به حزبالله – تکیه داشته است.
این وبسایت نوشت که اما پس از حملات ویرانگر اسرائیل در سال گذشته، از جمله ترور رهبر حزبالله، حسن نصرالله، و دیگر فرماندهان ارشد، این بازدارندگی عملا از بین رفته است.
تغییر جهت به سوی چین
در حال حاضر، مشخص نیست که ایران برای دستیابی به سامانههای پدافند هوایی جدیدتر و کارآمدتر، به کجا مراجعه خواهد کرد.
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، یکشنبه با علی لاریجانی، مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی، دیدار و درباره وضعیت خاورمیانه و برنامه هستهای ایران گفتگو کرده است.
با این حال، پوتین تاکید کرده که ترجیح مسکو، ثبات منطقه و حلوفصل دیپلماتیک مناقشات است؛ خبری که نشانههایی از تغییر جهت ایران بهسوی چین را تقویت میکند.