بیش از ۱۳۰۰ پروفایل جعلی در شبکه اجتماعی ایکس که بهعنوان کاربران بریتانیایی از جدایی اسکاتلند حمایت میکردند، پس از ۱۶ روز خاموشی حین جنگ ۱۲ روزه ایران و اسراییل به شبکههای اجتماعی بازگشتند و کارزاری هماهنگ در حمایت از جمهوری اسلامی و تمسخر رهبران غربی به راه انداختند.
سیابرا، یک شرکت تحلیل داده و مقابله با اطلاعات نادرست مستقر در اسراییل، با انتشارِ گزارشی از رصد شبکهای از پروفایلهای جعلیِ فعال در بحثهای استقلال اسکاتلند و برگزیت، اعلام کرده است که این شبکه پس از خاموشی ۱۶ روزه با ماهیتی جدید به شبکههای اجتماعی بازگشته است.
به نقل از این گزارش، روز ۲۳ خرداد پس از یکی از حملات اسراییل که شبکه برق را در بخشهایی از ایران از کار انداخت، شبکههای هماهنگشده رباتها ناگهان ساکت و بیش از دو هفته هیچ پستی منتشر نکردند. وقتی وضعیت به حالت سابق برگشت، همان شبکه جعلی با استفاده از همان شخصیتها و رفتارها، اما با یک ماموریت جدید دوباره فعال شد.
به نوشته این گزارش فعالیت تازه صدها اکانت جعلی بر «مقاومت ملت ایران در برابر هژمونی غرب، حمایت از جنبشهای آزادیبخش در منطقه، ریاکاری سیاست خارجی ایالات متحده در برابر شفافیت حکومت ایران و مشروعیت بخشیدن به حملات جمهوری اسلامی به اسراییل» متمرکز است.
تحلیلگران این شرکت میگویند که این خاموشیِ هماهنگ و به دنبال آن، بازگشت هماهنگ و تغییر ناگهانی پیامی که منتشر میکنند جای شکی باقی نمیگذارد که این عملیات تحت حمایت جمهوری اسلامی است.
هفتم تیر، درست چهار روز پس از پایان جنگ ایران و اسراییل رسانههای بریتانیایی گزارش دادند که فعالیت دهها حساب کاربری در شبکههای اجتماعی که جدایی اسکاتلند از بریتانیا را تبلیغ میکردند، بهطور همزمان در روز حمله اسراییل به زیرساختهای سایبری جمهوری اسلامی متوقف شد.
طبق این گزارشها حسابهای مورد نظر بیش از ۲۵۰ هزار پست در شبکههای مجازی در دفاع از استقلال اسکاتلند منتشر کرده بودند.
کارزار آنلاین ارتش سایبری جمهوری اسلامی چطور کار میکند؟
اکنون شرکت سیابرا میگوید که این شبکه را با تحلیل «خوشههای تعاملی، الگوهای زبانی و ناهنجاریهای رفتاری» شناسایی کرده و دریافته است که از پنجهزار و ۸۳ حساب که در بحثهای مربوط به استقلال اسکاتلند در شبکه ایکس شرکت داشتند، ۲۶ درصد جعلی بودند و در خاموشی ۱۶ روزه ایران کاملا ساکت شدند.
این گزارش درباره عملکرد شبکه رباتهای مورد حمایت جمهوری اسلامی نوشته است: «این پروفایلهای جعلی بهعنوان یک خوشه خودتقویتگر عمل میکردند. یعنی همه حسابها پستهای یکدیگر را بالا میبردند تا نوعی اجماع مردمی ساختگی ایجاد کنند. همچنین میکوشیدند پیامهای تفرقهافکن در گفتمان سیاسی بریتانیا را تشدید و ایران را بهعنوان الگوی اتحاد و مقاومت معرفی کنند.»
چندین نمونه از پستهایی که در این گزارش منتشر شده نشان میدهد که اکانتهای جعلی شناساییشده همچنان خود را کاربرانی اسکاتلندی جا میزنند، اما محتوای نوشتههایشان همسو با ایدئولوژی مورد نظر جمهوری اسلامی و مروج گفتمان مقاومت است.
یکی از این کاربران نوشته است: «ایران، تنها با اتحاد ملی آمریکا و اسراییل را وادار کرد که برای آتشبس التماس کنند. این درس خودمختاری است. آیا وقت آن نرسیده که ما هم همین مسیر را برای رهایی از سلطنت کهنه بریتانیا دنبال کنیم؟»
پستی دیگر، همین مفهوم را با استفاده از کلیدواژههای مشابه تکرار کرده است: «مردم ایران با اتحاد و مقاومت در برابر دو ابرقدرت هستهای پیروز شدند. چرا ما نباید از الگوی آنها برای کسب استقلال از سلطنت بریتانیا پیروی کنیم؟»
ایراناینترنشنال با بررسی تعدادی از اکانتهای معرفیشده در گزارش سیابرا تایید میکند که بسیاری از این حسابها حین روزهای ۲۳ خرداد تا سوم تیر ساکت بودند و محتوایی منتشر نکردند.
نکته دیگر درباره الگوی انتشار پستهای تازه است؛ بیشترِ آنها در روز بین سه تا پنج پست به فاصله چند دقیقه از یکدیگر منتشر میکنند یا به پستهای دیگر پاسخ میدهند و تا روز بعد فعالیت دیگری ندارند.
روزنامه دیلیمیل، با انتشار گزارشی درباره فعالیتهای ارتش سایبری جمهوری اسلامی، کارزار «تفرقهپراکنی در بریتانیا» را از بزرگترین کمپینها در نوع خود میداند.
به گزارش سیابرا اکانتهای جعلی بیش از سههزار پُست درباره سیاست بریتانیا نوشتند و ۲۲۴ میلیون کاربر این پستها را دیدهاند.
این فقط نوک کوه یخ است؟
دیلیمیل، به نقل از «فرماندهان نظامی» هشدار داده است که کارخانه رباتسازی ممکن است نشان از پروژه بزرگتری باشد که روسیه، بهعنوان «متخصص شناختهشده در تاکتیکهای انتشار اطلاعات جعلی» نیز در آن مشارکت دارد.
ژنرال فلیپ اینگرام، افسر سابق اطلاعات نظامی بریتانیا در گفتوگو با این روزنامه «تهدید شناساییشده را بسیار بزرگ» ارزیابی کرده و گفته است: «معتقدم بخش زیادی از این پروژه را روسیه هماهنگ کرده است. این میتواند نشان دهد که روسیه بهطور گسترده در برنامهریزی ایران با حزبالله و حماس مشارکت داشته و حتی احتمال دارد در حمله حماس به اسرائیل هم دخیل بوده باشد.»
هامیش دِ برِتون-گوردون، فرمانده پیشین ارتش بریتانیا هم این کارزار را نمونهای کلاسیک از ترویج اطلاعات جعلی و نادرست روسها میداند، «چیزی که ما کاملا با آن آشنایی داریم».