پس از هفتهها مذاکره بینتیجه با اتحادیه اروپا و مکزیک برای رسیدن به یک توافق تجاری، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، تهدید کرد از ۱۰ مرداد تعرفهای ۳۰ درصدی بر واردات از این دو متحد کلیدی واشینگتن اعمال خواهد کرد. این ضربالاجل با واکنش گسترده کشورهای اروپایی و مکزیک مواجه شد.
ترامپ شنبه ۲۱ تیر نامههایی جداگانه خطاب به اورسولا فون درلاین، رییس کمیسیون اروپا، و کلودیا شینباوم، رییسجمهوری مکزیک، در شبکه اجتماعی تروثسوشال منتشر و تعرفههای جدید علیه آنان را اعلام کرد.
اتحادیه اروپا و مکزیک از بزرگترین شرکای تجاری آمریکا محسوب میشوند.
رییسجمهوری آمریکا در نامهاش به اتحادیه اروپا خواستار حذف کامل تعرفههای اروپایی شد که به نظر میرسد پیششرط هرگونه توافق آتی باشد.
او در این نامه نوشت: «اتحادیه اروپا با هدف کاهش کسری بزرگ تجاری، باید دسترسی کامل و آزاد به بازار را برای آمریکا، بدون دریافت هیچ تعرفهای، فراهم کند.»
ترامپ همچنین افزود: «سالها فرصت داشتیم درباره روابط تجاریمان با اتحادیه اروپا گفتوگو کنیم و اکنون به این نتیجه رسیدهایم که باید از این کسریهای تجاری بلندمدت، عظیم و مزمن، که در نتیجه سیاستهای تعرفهای، غیرتعرفهای و موانع تجاری شما ایجاد شده، فاصله بگیریم. متاسفانه، رابطه ما متقابل نبوده است.»
اعمال تعرفهای بالاتر از سطح مورد انتظار، امید اتحادیه اروپا برای کاهش تنشها و دستیابی به توافق تجاری را بهشدت تضعیف کرده است.
این تعرفهها میتواند آتش یک جنگ تجاری را بهویژه در مورد کالاهایی با حاشیه سود پایین شعلهور کند.
ترامپ در نامهای به شینباوم نیز نوشت: «مکزیک به من در تامین امنیت مرزها کمک کرده، اما آنچه انجام داده، کافی نیست. مکزیک هنوز نتوانسته کارتلهایی را متوقف کند که تلاش دارند سراسر آمریکای شمالی را به زمینبازی قاچاق مواد مخدر تبدیل کنند.»
مکزیک بیش از ۸۰ درصد کل صادرات خود را به آمریکا ارسال میکند و تجارت آزاد با همسایه شمالیاش باعث شده در سال ۲۰۲۳ از چین پیشی بگیرد و به بزرگترین شریک تجاری ایالات متحده تبدیل شود.
با اینحال تعرفه ۳۵ درصدی کانادا در مقایسه با مکزیک بالاتر است.
رویترز با استناد به دادههای دولتی نوشت میزان کشفشده این ماده مخدر در مرز مکزیک بهمراتب بیشتر از مرز کانادا بوده است.
تعرفه علیه سایر کشورها
ترامپ در هفته گذشته نامههای مشابهی به ۲۳ شریک تجاری دیگر آمریکا از جمله کانادا، ژاپن و برزیل ارسال کرد.
رییسجمهوری آمریکا در این نامهها تعرفههایی کلی بین ۲۰ تا ۵۰ درصد وضع کرده است که شامل تعرفه ۵۰ درصدی بر واردات مس میشود.
ضربالاجل ۱۰ مرداد به کشورهایی که هدف این نامهها قرار گرفتهاند، فرصت میدهد تا از طریق مذاکره، به توافقهایی تجاری دست یابند که بتواند از شدت تعرفههای تهدیدشده بکاهد.
اعمال این تعرفهها بر اتحادیه اروپا شوک بزرگی برای پایتختهای اروپایی بود؛ چرا که کمیسیون اروپا و جیمیسون گرِیر، نماینده تجاری آمریکا، ماهها مشغول تدوین توافقی بودند که تصور میرفت برای هر دو طرف قابلقبول است.
این توافق که ۱۸ تیر بهصورت اصولی روی میز ترامپ قرار گرفت شامل تعرفه ۱۰ درصدی میشد که حتی در آن سطح نیز از سوی اتحادیه اروپا «دردناک» توصیف شده بود.
اتحادیه اروپا طی روزهای گذشته و در پی گسترش جنگ تعرفهای ترامپ، در انتظار دریافت نامهای از سوی او بود که در آن تعرفههای برنامهریزیشده علیه بزرگترین شریک تجاری و سرمایهگذاری آمریکا توضیح داده شده باشد.
اتحادیه اروپا در ابتدا امیدوار بود به توافقی جامع دست یابد که شامل تعرفه صفر در برابر تعرفه صفر برای کالاهای صنعتی باشد، اما ماهها مذاکره دشوار این تصور را ایجاد کرده که در نهایت احتمالا باید به یک توافق موقت بسنده کند و امید داشته باشد که بعدها بتوان به توافقی بهتر رسید.
این بلوک ۲۷ کشوری اکنون تحت فشارهای متناقضی قرار دارد: آلمان، بهعنوان قدرت صنعتی اتحادیه، خواستار توافقی سریع برای حفاظت از صنایع خود شده است، در حالیکه کشورهایی مانند فرانسه گفتهاند مذاکرهکنندگان اتحادیه نباید زیر بار توافقی یکجانبه و به نفع آمریکا بروند.
واکنشها به مهلت ترامپ
شینباوم در واکنش اعلام کرد مطمئن است پیش از پایان ضربالاجل، میتواند با آمریکا به توافق برسد. او گفت: «حاکمیت ملی مکزیک هرگز قابل مذاکره نیست.»
امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اکنون بیش از هر زمان دیگری این مسئولیت بر عهده کمیسیون اروپاست که عزم اتحادیه را برای دفاع قاطعانه از منافع اروپا نشان دهد.»
او همچنین خواستار تسریع در آمادهسازی تدابیر تلافیجویانه از جمله استفاده از «سازوکار ضداجبار» اتحادیه اروپا شد.
این سازوکار دامنه گستردهای برای اقدام دارد و میتواند شامل محدود کردن دسترسی شرکتهای کشور ثالث به مناقصات عمومی اتحادیه، و همچنین اقداماتی در حوزه تجارت خدمات یا سرمایهگذاری باشد.
اتحادیه اروپا امیدوار بود بتواند با آمریکا یک توافق تجاری جامع برای بلوک خود منعقد کند.
سه مقام اتحادیه اروپا ۲۱ تیر به خبرگزاری رویترز گفتند تهدیدهای ترامپ بیشتر یک تاکتیک مذاکرهای است.
اتحادیه اروپا پیش از اعلام رسمی ترامپ از تصمیم او درباره افزایش تعرفهها مطلع شده بود.
فون درلاین در واکنش گفت تعرفههای ۳۰ درصدی «زنجیرههای تامین حیاتی فراآتلانتیک را مختل خواهد کرد و به ضرر کسبوکارها، مصرفکنندگان و بیماران در هر دو سوی اقیانوس اطلس خواهد بود.»
او تاکید کرد اتحادیه اروپا یکی از بازترین مناطق تجاری در جهان است و همچنان برای رسیدن به توافق تجاری و قانع کردن ترامپ به عقبشنینی از تصمیمش، تلاش خواهد کرد.
این مقام اتحادیه اروپا در عینحال افزود: «در صورت لزوم، تمام اقدامات لازم را برای حفاظت از منافع اتحادیه انجام خواهد داد؛ از جمله اعمال اقدامات تلافیجویانه متناسب.»
نخستوزیر هلند نیز در واکنش، تعرفههای اعلامشده آمریکا بر کالاهای اتحادیه اروپا را نگرانکننده خواند.
جورجیا ملونی، نخستوزیر ایتالیا، نیز خواستار «حسن نیت برای رسیدن به توافقی عادلانه شد که بتواند کل غرب را تقویت کند.»
او آغاز یک جنگ تجاری میان دو سوی اقیانوس اطلس را بیمعنا خواند و همچنین هشدار داد دو طرف باید از «دوقطبیسازی» پرهیز کنند.
وزرای تجارت اتحادیه اروپا دوشنبه ۲۳ تیر در نشستی از پیش برنامهریزیشده گرد هم میآیند و تحت فشار برخی کشورها خواهند بود که واکنشی قاطع نشان دهند.
این واکنشها شامل فعالسازی بسته اقدامات تلافیجویانه به ارزش ۲۱ میلیارد یورو میشود که اجرای آن تا نیمهشب همان روز به تعویق افتاده بود.
موج جدید فرمانهای تعرفهای ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید، ماهانه دهها میلیارد دلار درآمد جدید برای دولت آمریکا به همراه داشته است.
بر اساس دادههای وزارت خزانهداری آمریکا که ۲۰ تیر منتشر شد، درآمد ناشی از تعرفههای گمرکی آمریکا در سال مالی فدرال تا ماه ژوئن از مرز ۱۰۰ میلیارد دلار عبور کرده است.